Đây được xem là giải pháp nhằm tăng khả năng huy động vốn cho ngân sách, nhằm đảm bảo nguồn để chi.

Thực tế, Bộ Tài chính mới có tờ trình Chính phủ về việc báo cáo Quốc hội tại kỳ họp thứ 10 cho phép đa dạng hóa kỳ hạn phát hành trái phiếu chính phủ. Nếu đề xuất này được chấp thuận thì sẽ triển khai thực hiện ngay từ tháng 11-2015.

Về tình hình huy động vốn trái phiếu chính phủ để đảm bảo nhiệm vụ chi, Bộ Tài chính cho biết 9 tháng đầu năm, Kho bạc Nhà nước đã huy động được 127.158,7 tỉ đồng, bao gồm cả 1 tỉ USD quy đổi 21.458 tỉ đồng trái phiếu ngoại tệ. Tổng số tiền này chỉ đạt 50,8% kế hoạch năm 2015.

Bộ Tài chính đánh giá nguyên nhân huy động trái phiếu chính phủ đạt thấp là do thị trường tài chính - tiền tệ diễn biến không thuận lợi.

Đặc biệt, Trung Quốc phá giá đồng nhân dân tệ khiến các đồng tiền trong khu vực giảm theo, trong đó có VND.

Cùng với đó, Ngân hàng Nhà nước đã điều chỉnh tăng tỉ giá bình quân liên ngân hàng từ 2% lên 3%, nới rộng biên độ dao động tỷ giá từ +/-1% lên +/-2% từ ngày 12-8-2015 và tiếp tục nới lên +/-3%. Diễn biến thị trường ngoại hối đã tác động mạnh đến tâm lý các nhà đầu tư trên thị trường trái phiếu, dẫn tới giảm nhu cầu mua trái phiếu chính phủ. 

Ngoài những nguyên nhân trên, theo Bộ Tài chính, việc huy động vốn thông qua kênh phát hành trái phiếu chính phủ bị sụt giảm còn do quy định kỳ hạn phát hành kéo dài phải từ 5 năm trở lên.

Các chuyên gia tài chính cho rằng việc huy động khoản vay có kỳ hạn ngắn dưới 5 năm sẽ có nhiều rủi ro khi liên tục phải vay để đảo nợ.

Song trước mắt, việc đề xuất xin đa dạng kỳ hạn phát hành trái phiếu cần phải được xem là phương án tạm thời, giải pháp tình thế.

Tuy nhiên, nếu chỉ giảm kỳ hạn phát hành mà không tăng lãi suất huy động thì chắc chắn sẽ không khuyến khích các ngân hàng đổ vốn vào trái phiếu chính phủ. Thực tế, tăng trưởng tín dụng 9 tháng đầu năm nay đã đạt 11%.

Liên quan đến quản lý ngân sách, các chuyên gia khuyến cáo cơ quan nhà nước cần phải xem xét, đánh giá các nhiệm vụ chi. Vì hàng chục năm nay chi luôn tăng nhanh hơn và cao hơn số thu rất nhiều.

Như 9 tháng đầu năm nay, bà Vũ Thị Mai, thứ trưởng Bộ Tài chính, khẳng định số thu từ đầu năm đạt mức khá với 683 nghìn tỉ đồng, nhưng thu vẫn ít hơn chi tới hơn 140 nghìn tỉ đồng.

Cũng để đảm bảo các nhiệm vụ chi, mới đây Bộ Tài chính đã tiếp nhận khoản vay nóng 30.000 tỉ từ Ngân hàng Nhà nước.