Mới đây, một du khách đã gây tranh cãi khi so sánh nhà công tử Bạc Liêu với sở thú. 

Việc cảm nhận di sản theo cảm xúc cá nhân là điều tự nhiên. Nhưng điều quan trọng là cách chúng ta diễn đạt để thể hiện sự hiểu biết và tôn trọng giá trị văn hóa.

Tôn trọng nhà công tử Bạc Liêu ở góc độ di sản

Thực tế cho thấy nhiều người tiếp cận di sản chỉ bằng ấn tượng thoáng qua. Trong khi đó, điều đáng suy ngẫm là chúng ta đang nhìn nhận di sản như một phần của lịch sử cần được trân trọng, hay chỉ xem đó như điểm đến thương mại, nơi mọi thứ phải chiều theo kỳ vọng cá nhân?

Tại những quốc gia có nền văn hóa di sản phát triển như Pháp hay Nhật Bản, du khách được khuyên tìm hiểu kỹ trước khi đưa ra nhận xét. Bởi họ hiểu rằng mỗi công trình lịch sử không chỉ là di sản kiến trúc, còn mang trong mình ký ức dân tộc và giá trị tinh thần.

Sự tôn trọng di sản thể hiện ở việc bảo tồn công trình, và cả ở cách chúng ta tiếp cận, đánh giá nó. 

Mỗi nhận xét, dù nhỏ, cũng phản ánh trách nhiệm văn hóa của người phát ngôn.

Ở Việt Nam, không ít người dùng mạng xã hội có thói quen đánh giá cảm tính, dễ bị ảnh hưởng bởi hiệu ứng đám đông. 

Nhận xét cảm tính dễ gây ảnh hưởng đến danh tiếng của địa danh, còn tác động trực tiếp đến công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa.

Và cần đặt câu hỏi: Vì sao lại tiếp cận di sản theo cách hời hợt? 

Là do giáo dục lịch sử chưa đủ sâu? Cách bảo tồn chưa đủ hấp dẫn? Hay truyền thông chỉ tập trung vào khía cạnh thương mại mà quên đi giá trị cốt lõi?

Hiện nay các giải pháp thường chỉ tập trung vào việc làm mới cách quảng bá, mà chưa thực sự giải quyết vấn đề từ gốc.

Đừng chỉ thay đổi cách kể câu chuyện, mà quên đi việc giúp người xem hiểu đúng về di sản.

Bởi lẽ khi một địa danh bị phản ánh thiếu suy xét, danh tiếng của nó sẽ bị tổn hại. Cùng với đó, những giá trị lịch sử gắn liền cũng có nguy cơ bị lãng quên.

Cách nào đưa di sản vào đời sống đương đại?

Phim ảnh, âm nhạc đã góp phần tái hiện giai thoại công tử Bạc Liêu, nhưng để di sản thực sự sống trong lòng công chúng, cần nhiều hơn những lát cắt hoài niệm. 

Trên thế giới, nhiều quốc gia đã thành công trong việc biến di sản thành một phần của đời sống đương đại.

Tại Hàn Quốc, khi du khách đến tham quan cung điện Gyeongbokgung được thuê trang phục truyền thống hanbok, tham gia nghi lễ đổi gác tái hiện lại khung cảnh triều đình xưa.

Điều này giúp du khách trải nghiệm hòa mình vào lịch sử.

Tại Pháp, lâu đài Versailles bảo tồn kiến trúc cổ kính, còn mang đến trải nghiệm độc đáo qua các buổi trình diễn ánh sáng kết hợp âm nhạc cổ điển. 

Nhờ đó, du khách chiêm ngưỡng di tích, xem câu chuyện, còn cảm nhận được bầu không khí hoàng gia đầy cảm xúc.

Tại Việt Nam, các di sản như Hoàng thành Thăng Long hay cố đô Huế đang từng bước ứng dụng công nghệ hiện đại để kể lại câu chuyện lịch sử sinh động hơn.

Du khách đến Hoàng thành Thăng Long có thể trải nghiệm công nghệ thực tế ảo để xem hình ảnh cung điện nguy nga thời xưa, hay tham gia tour đêm "giải mã Hoàng thành" với hiệu ứng ánh sáng và âm thanh, giúp chuyến tham quan trở thành trải nghiệm đầy sống động.

Dù nhiều sáng kiến đã tạo dấu ấn, nhưng di sản vẫn chưa thực sự gắn kết với công chúng.

Nếu chỉ dừng lại ở những bản thuyết minh khô khan hay các chiến dịch quảng bá mang tính thời vụ, thì khó có thể khiến di sản thực sự sống trong lòng người thưởng lãm.

Từ những thực tế trên, câu hỏi đặt ra là: Làm sao để di sản thực sự sống trong lòng công chúng, thay vì chỉ là điểm tham quan nhạt nhòa?

Một di sản dù đẹp đến đâu cũng trở nên vô nghĩa nếu nó không tạo ra sự kết nối với người thưởng lãm. Vấn đề là làm sao để mỗi người có thể cảm nhận, hiểu và gắn kết với di sản.

Bảo tồn di sản không chỉ có trách nhiệm của nhà quản lý, mà còn của mỗi người dân, những người đang thừa hưởng và tiếp nối giá trị ấy.

Ở những quốc gia làm tốt công tác bảo tồn, công nghệ đóng vai trò quan trọng. Nhật Bản đã số hóa thành cổ Edo để du khách có thể "đi ngược thời gian", giúp di sản trở thành một phần sống động của hiện tại.

Hay tổ chức các sự kiện hóa trang, trình diễn nghệ thuật ngay tại di tích, như cách Hàn Quốc làm với cung điện Gyeongbokgung.

Đưa hình ảnh di sản vào âm nhạc, điện ảnh, nghệ thuật sắp đặt, như cách nhiều nước châu Âu biến lâu đài, nhà thờ cổ thành không gian triển lãm và sân khấu trình diễn.

Tại Việt Nam, một số bước đi đã được thực hiện nhưng vẫn còn nhiều tiềm năng chưa được khai thác hết. 

Nếu di sản không thể tự "lên tiếng", chính chúng ta cần kể câu chuyện về nó theo cách khiến người khác muốn lắng nghe.

Xác minh clip người chê khu nhà Công tử Bạc Liêu và nói 'đi sở thú hấp dẫn hơn'

Một người đàn ông quay clip chê khu nhà Công tử Bạc Liêu 'chẳng có gì' mà giá vé 45.000 đồng là quá cao, và cho rằng 'đi sở thú hấp dẫn hơn'.