Chàng thủ thư trẻ Ye Htet Oo bên trong thư viện Tharapa của mình - Ảnh: Việt Phương

Nằm trên tầng 3 của một khu nhà trong ngõ hẹp giữa lòng thủ đô Yangon (Myanmar), thư viện Tharapa với những giá sách màu xanh đầy ắp các cuốn sách Anh ngữ.

Ye Htet Oo xuất hiện trong trang phục quấn xà rông truyền thống của người Myanmar cười nói kể về câu chuyện xây dựng thư viện của mình với phong thái chững chạc hơn nhiều so với tuổi.

Liều mạng mở thư viện

Mọi chuyện bắt đầu năm 2009 khi Ye Htet Oo mở thư viện sách tiếng Anh của riêng mình.

Ye nói khi đó sách tiếng Anh ở Yangon rất khó kiếm. Nếu muốn, người ta phải đến trung tâm của Hội đồng Anh để mượn sách với giá đắt đỏ. Do đó anh muốn mở một thư viện để nhiều người có thể đọc sách tiếng Anh hơn.

Vào thời điểm đó, Ye nói, việc đọc những cuốn sách tiếng Anh không phải là điều thoải mái như bây giờ. Ye đối mặt với việc bị phạt tù 3 tháng cho mỗi cuốn sách mà anh cho người khác mượn từ thư viện chưa được cấp phép của mình, cho dù sách đó là thể loại gì đi nữa.

Quá trình xin giấy phép cũng khá gian nan. Đến năm 2010 Ye vẫn không thể xin được giấy phép. Lý do đơn giản là thư viện của anh nằm trên đường số 28, gần khu vực mấy năm trước đó có các cuộc biểu tình lớn. Chính quyền quân đội thời đó không muốn đám đông tụ tập.

Tuy nhiên, theo lời Ye, một quan chức trong chính phủ đã bày cách cho anh biến thư viện thành một hiệu sách rồi xin giấy phép mở hiệu sách. Quan chức này gợi ý Ye giấu những cuốn sách tiếng Anh đi và trưng bày sách tiếng Myanmar ra ngoài.

“Rồi một ngày đẹp trời, vâng, lúc đó trời rất đẹp - Ye hài hước kể chuyện - tôi nhận được điện thoại từ chính quyền quận nơi tôi đang ở. Họ muốn “nói chuyện” về vấn đề thư viện”.

Lúc đó, Ye dường như chuẩn bị tinh thần sẽ bị bắt hay bị phạt gì đó vì thư viện không phép của mình. Mọi chuyện diễn ra ngoài dự tính của Ye. Quan chức quận nói chính quyền sẽ cấp phép thư viện cho anh.

“Ông có chắc không?” - Ye không tin vào những gì mình vừa nghe được. “Đó là mệnh lệnh từ thủ đô Naypyidaw” - quan chức kia nói.

Sau này Ye mới biết chuyện một quan chức cấp cao của Bộ Thông tin đã ghé thăm thư viện của anh, thậm chí vào luôn trong phòng giấu sách tiếng Anh của thư viện mà anh không hề hay biết.

Ông này có con học một lớp tiếng Anh ở tầng trên của thư viện và con ông nói rằng thư viện sách của Ye rất tuyệt. Ông đến thử thư viện “chui” của Ye một cách âm thầm. Sau đó, giấy phép cho thư viện đã được cấp.

Vị quan chức ấy hiện nay đã trở thành Bộ trưởng Thông tin Ye Htut. Ông cũng là người phát ngôn của Tổng thống Myanmar Thein Sein.

“Phải nói tôi là một người may mắn - Ye nói với chúng tôi - Tôi nghĩ ông ấy cũng là người nói được tiếng Anh nên ông hiểu tiếng Anh cần thiết như thế nào”.

Không chỉ được cấp phép mở thư viện sách tiếng Anh, Ye hiện nay còn là giáo viên dạy tiếng Anh cho nhiều quan chức Chính phủ Myanmar trong thời buổi nước này đang mở cửa.

Vì một thế hệ trẻ giỏi tiếng Anh

Trong bối cảnh một số nước trong khu vực đang lo sốt vó kêu gọi dân của họ học tiếng Anh trước thềm thành lập Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC), những gì Ye Htet Oo làm thật sự đang góp phần vào việc xây dựng một thế hệ trẻ được trang bị kiến thức và ngoại ngữ tốt.

Ye than thở rằng khi đất nước mở cửa, người Myanmar chứng kiến quá nhiều cái mới lạ, họ trở nên ít đọc sách hơn.

Yangon trong thời mở cửa cũng đối mặt với tình trạng giá thuê mặt bằng cao ngất ngưởng. Ye muốn mở thêm các thư viện nhưng điều đó ngoài khả năng của anh. Bao nhiêu vốn liếng từ việc dạy tiếng Anh Ye dồn hết cho thư viện Tharapa. Nhưng Ye vẫn ấp ủ giấc mơ đem sách và kiến thức đến cho nhiều người hơn.

“Tôi không có kế hoạch mở rộng thư viện nhưng sẽ đem kiến thức đến với mọi người theo cách khác như đem sách điện tử lên mạng hoặc đưa vào các ứng dụng di động. Anh biết không, ở Myanmar người ta không thể có quần áo mặc nhưng ai cũng có một chiếc điện thoại di động” - Ye nói hóm hỉnh.

Cũng vì không có tiền để mở thêm nhiều thư viện khắp nơi, Ye đang có ý tưởng làm một thư viện di động. Những chiếc xe sẽ chở thư viện sách đến khắp các vùng quê để đảm bảo ai cũng có cơ hội được đọc sách.

Hiện nay, ngoài thư viện Tharapa, chàng trai 28 tuổi Ye Htet Oo còn làm chủ tịch Hiệp hội Thư viện quốc gia Myanmar, chủ tịch Quỹ thư viện quốc gia Myanmar, những nơi đang đóng góp trực tiếp vào việc hình thành một thế hệ trẻ vững kiến thức, giỏi ngoại ngữ.