Bộ phận tiếp nhận của P.12, Q.8, TP.HCM làm thủ tục chuyển người sử dụng ma túy đến các cơ sở xã hội - Ảnh: Tiến Long

Ông Hứa Ngọc Thuận - phó chủ tịch UBND TP.HCM - cho biết như trên tại hội thảo về tình hình thực hiện chính sách pháp luật về cai nghiện ma túy và quản lý sau cai nghiện do Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội tổ chức sáng 18-12.

Mở rộng điều trị methadone

Tại hội thảo, ông Hứa Ngọc Thuận cho biết hiện TP.HCM chưa thực hiện hiệu quả việc cai nghiện tại cộng đồng. Ngoài tình trạng người nghiện không tự nguyện thì với yêu cầu mỗi phường, xã phải xây dựng các cơ sở cắt cơn riêng để hỗ trợ người nghiện, TP cũng không thể đáp ứng.

Phương án của TP là tiến hành rà soát, thành lập các cơ sở cắt cơn liên phường, xã. Trước mắt sẽ thí điểm cai nghiện cộng đồng tại P.Nguyễn Cư Trinh (Q.1), sau đó triển khai nhân rộng. Cũng theo ông Thuận, hiện nay đối với người nghiện tại cộng đồng chỉ có một biện pháp là điều trị thay thế bằng methadone.

Trong năm 2014, TP đã phê duyệt đề án mở rộng methadone nhằm tăng số người được điều trị lên 8.000 vào cuối năm 2015. Mục tiêu của TP là tất cả 9.900 người nghiện có hồ sơ quản lý hiện nay đều được uống methadone. Cùng với việc mở rộng, methadone cũng được đưa vào xã hội hóa, thu phí người uống, dự kiến khoảng 10.000 đồng/người/ngày.

Tuy nhiên, tính đến nay TP mới có khoảng 1.905 người được dùng methadone do nguồn thuốc đang được Bộ Y tế cấp từ viện trợ quốc tế với số lượng hạn chế. Phía TP.HCM đã đề xuất cho TP và một số địa phương được sản xuất methadone để chủ động nguồn và giảm giá thành nhưng Chính phủ mới chỉ định cho phép hai đơn vị được sản xuất.

Kiến nghị với Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội, ông Võ Văn Thưởng - phó bí thư thường trực Thành ủy TP.HCM - cho rằng cần có cơ chế hiệu quả từ phía Nhà nước để quản lý được chất lượng thuốc, thuốc có giá thành rẻ để nhiều người nghiện có thể tiếp cận. Ngoài ra, bên cạnh việc mở rộng methadone, cần cho phép các địa phương đưa vào một số loại thuốc mới như Cedemex đã được thử nghiệm có hiệu quả ở một số nơi.

Vẫn cần có cai nghiện bắt buộc

Ông Trần Trung Dũng - giám đốc Sở LĐ-TB&XH TP.HCM - cho rằng cai nghiện tự nguyện hay bắt buộc đều là giải pháp. Ông Dũng nhận định: “Nghiện ma túy là bệnh xuất phát từ môi trường, gia đình và xã hội. Trong khi đó, môi trường của TP và cả nước vẫn đang có nhiều vấn đề.

Đặc biệt với đặc điểm 60% người nghiện không có nơi cư trú ổn định thì với phương pháp cách ly khỏi môi trường bệnh, người nghiện được trị bệnh, học văn hóa, học luật... TP đã làm rất hiệu quả trong 10 năm qua. Khi thăm dò, người dân cũng đồng tình và muốn duy trì cách điều trị này để giúp đỡ con em họ”.

Theo ông Dũng, trước mắt TP sẽ tăng cường vận động người nghiện và gia đình họ tự nguyện nhưng nếu không tự nguyện thì ra quyết định cai nghiện bắt buộc tại cộng đồng. Hết thời gian cai tại cộng đồng mà người nghiện vẫn còn nghiện sẽ đưa ra tòa án xem xét để đưa vào các cơ sở cai nghiện bắt buộc.

Phát biểu tổng kết tại hội thảo, bà Trương Thị Mai - chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội - đồng tình với quan điểm phải sử dụng nhiều biện pháp, đa dạng biện pháp đối với người nghiện ma túy.

Bà Mai cho rằng với quan điểm người nghiện là người bệnh thì phải hỗ trợ họ từ bỏ ma túy, hòa nhập cộng đồng. Tuy nhiên, với nhiều trường hợp cũng cần thiết phải tước đi sự tự do của họ bởi nếu để họ ở ngoài cộng đồng sẽ gây hại cho xã hội. Theo bà Mai, các gia đình có con em nghiện phải có trách nhiệm, không thể khoán trắng cho Nhà nước.

“Phải có một bộ phận cai nghiện tại cộng đồng và các địa phương phải cố gắng tăng tỉ lệ người tự nguyện cai nghiện. Tại cộng đồng có tự nguyện, cai tập trung cũng phải có tự nguyện. Cần truyền thông mạnh mẽ cho người nghiện hiểu nếu họ tự nguyện, thậm chí là tự nguyện cai nghiện tập trung thì sẽ không bị áp dụng biện pháp xử lý vi phạm hành chính, tức là không bị đưa đi cai nghiện bắt buộc hai năm” - bà Mai nói.

Bà Mai nhấn mạnh mục tiêu cuối cùng là phải giảm tái nghiện, do đó về lâu dài cần tiến tới xã hội hóa công tác điều trị nghiện.