Đun nấu thuốc bắc - Ảnh: H.T.V.

Loại thuốc này nhanh chóng được xem như một "thần dược". Có thật thế không?

Gần đây đông dược "giả mạo" trộn corticoid bán trôi nổi nhiều nơi, nhất là ở các vùng nông thôn. 

Mới đây, thông tin từ thanh tra Sở Y tế TP.HCM cho biết UBND TP đã ký quyết định phạt một chủ nhà thuốc đông y bán thuốc có "đề xa" cho trẻ em (có thể làm trẻ em mau tăng cân) tổng cộng 140 triệu đồng.

Thuốc làm cho mập phệ, giữ nước

Theo chia sẻ của một số người bệnh, sau nhiều tháng dùng thuốc đông y đó người thì mập thêm, ăn uống rất ngon nhưng có người lại bị đau dạ dày. Qua tìm hiểu, những người bệnh này trong thời gian dài đã dùng thuốc chứa corticoid.

Về phương diện chữa bệnh, corticoid là thuốc có tác dụng chống viêm, chống dị ứng, ức chế hệ miễn dịch. Corticoid dùng để chống viêm, giảm đau, trị các bệnh xương khớp, các bệnh tự miễn, các bệnh dị ứng ngoài da và hệ hô hấp (biểu hiện là hen suyễn nặng), bệnh suy tuyến thượng thận. 

Bên cạnh đó, corticoid còn có nhiều tác dụng khác nhau ảnh hưởng đến sự chuyển hóa chất đường, chất đạm, chất béo, đến sự cân bằng nước và muối khoáng, hệ tim mạch, thần kinh, cơ xương cùng nhiều cơ quan khác nhau.

Chính do cơ thể có vẻ như mập ra và tăng trọng khi uống thuốc này liên tục, kéo dài nên nhiều người cứ tưởng là tốt, tưởng thuốc làm cho mập ra, mà không hiểu đó là biểu hiện một tác dụng phụ nguy hiểm của thuốc. 

Do thuốc corticoid có tác dụng giữ nước và chất khoáng natri trong cơ thể gây phù, gây rối loạn chuyển hóa lipid, làm đọng mỡ lại ở trên mặt, cổ và lưng, nên người dùng thuốc lâu ngày sẽ béo phì, mặt tròn như mặt trăng rằm, nhưng thật ra cơ thể lại bị teo cơ (đây là các biểu hiện trong hội chứng có tên là Cushing).

Corticoid làm tiết nhiều dịch vị ở dạ dày, gây cảm giác đói, ăn ngon nhưng có thể làm loét dạ dày, gây xuất huyết tiêu hóa. Song song corticoid còn có các tác dụng phụ nguy hiểm khác như làm loãng xương, tăng huyết áp, gây huyết khối làm nghẽn mạch, làm giảm sự đề kháng của cơ thể dễ dẫn đến nhiễm trùng.

Đặc biệt, nếu dùng corticoid trong thời gian dài sẽ có nguy cơ teo tuyến thượng thận do tuyến này quen với tình trạng có thuốc trong cơ thể sẽ ngưng hoạt động, không còn duy trì chức năng nội tiết và như thế là rất nguy hiểm.

Coi chừng tiền mất tật mang

Mới đây, khoa hồi sức cấp cứu tích cực Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) cho biết thường xuyên tiếp nhận những bệnh nhân có các biến chứng nặng nề như suy tuyến thượng thận, xuất huyết tiêu hóa... do tự ý lạm dụng corticoid. Đối với trẻ em, do cơ thể chưa phát triển hoàn chỉnh sẽ bị tác hại do corticoid bội phần.

Hiện nay không ít thuốc đông y "giả mạo" đều được quảng cáo chủ yếu "mát huyết, trị bệnh gan gây ngứa, trị gầy yếu, thiếu máu, biếng ăn, mất ngủ...". Trên thực tế, các thuốc đông y "giả mạo" đều có chứa corticoid, để tạo những tác dụng trước mắt: ăn được, ngủ được, mập ra, nếu có đau nhức xương khớp sẽ giảm ngay, hoặc nổi mề đay mẩn ngứa cũng sẽ hết (do tác dụng giảm đau chống viêm, chống dị ứng của corticoid) khiến nhiều người cho là "thần dược", nhưng tác hại do việc dùng lâu ngày các loại đông dược "giả mạo" này không sao lường được.

Lưu ý nếu lạm dụng thuốc chứa corticoid để hi vọng mập ra, nhất là đối với trẻ em, là điều hết sức nguy hiểm. Bà con nên cảnh giác, không tìm mua bất cứ thuốc gì, nhất là thuốc được đồn đại là "thần dược" giúp trẻ em ăn ngon, mau tăng cân một cách lạ kỳ, bởi chắc chắn sẽ gặp cảnh "tiền mất tật mang".

Rất mong các cơ quan quản lý y tế kiểm tra phát hiện, có biện pháp chế tài thật thích đáng đối với các cơ sở khám chữa bệnh, các nhà điều trị lạm dụng thuốc chứa "đề xa", corticoid chữa bệnh vô tội vạ.