Như Tuổi Trẻ Online thông tin, Bộ Nội vụ vừa nêu rõ đề án sáp nhập tỉnh, bỏ cấp huyện, sắp xếp cấp xã theo kết luận 127 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư vẫn đang được thực hiện. 

TS Phạm Đi, Học viện Chính trị khu vực III, gửi đến Tuổi Trẻ Online bài viết góp thêm góc nhìn về việc tăng lương công chức cấp xã: điều kiện cần và đủ để tạo động lực, nâng cao hiệu quả thực thi công vụ sau sáp nhập.

Giảm biên chế chứ không giảm việc ở cấp xã

Việc tinh gọn bộ máy nhằm nâng cao hiệu quả quản trị quốc gia, giảm bớt tầng nấc trung gian, đồng thời tiết kiệm chi phí ngân sách.

Điều này không chỉ đặt ra yêu cầu về nâng cao năng lực, trách nhiệm của đội ngũ công chức mà còn đòi hỏi chính sách tiền lương phù hợp để đảm bảo động lực làm việc.

Khi bỏ cấp huyện, giảm số lượng xã thì công chức cấp xã sẽ phải đảm nhiệm thêm nhiều nhiệm vụ hơn. 

Ngoài nhiệm vụ từ cấp huyện trước đây, còn phát sinh các nhiệm vụ mới theo nguyên tắc "giảm biên chứ không giảm việc" để đảm bảo phục vụ nhân dân tốt hơn.

Điều này đòi hỏi sự chuẩn bị hết sức kỹ lưỡng để tránh tình trạng quá tải, ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ hành chính công, gây chậm trễ trong giải quyết các yêu cầu của người dân, doanh nghiệp. 

Trước mắt cấp xã phải thực thi nhiệm vụ quản lý nhà nước về hành chính - tư pháp (thực hiện các thủ tục hành chính trực tiếp với người dân, doanh nghiệp); thực hiện công tác quản lý nhà nước về đất đai, xây dựng (có thể đảm nhận thẩm quyền cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quản lý đất đai và các hoạt động xây dựng trên địa bàn).

Quản lý kinh tế - xã hội (lên kế hoạch và điều phối các hoạt động phát triển kinh tế địa phương, triển khai các chính sách an sinh xã hội; chủ động thực thi các chương trình, mục tiêu quốc gia); giải quyết khiếu nại, tố cáo…

Để đảm bảo công chức cơ sở thực hiện tốt các nhiệm vụ này, cần có các giải pháp hỗ trợ, bao gồm đào tạo, nâng cao năng lực, đầu tư trang thiết bị và đặc biệt là chính sách tiền lương hợp lý.

Thu nhập tương xứng với công việc

Một trong những vấn đề quan trọng nhất khi tăng nhiệm vụ cho công chức cấp xã là việc đảm bảo thu nhập tương xứng. 

Đó không còn là tâm tư, tâm nguyện mang tính cá nhân mà là yêu cầu mang tính tất yếu, khách quan, có ý nghĩa quyết định đối với hiệu quả thực thi công vụ, sự ổn định của bộ máy hành chính cơ sở và động lực làm việc của đội ngũ công chức cấp xã.

Theo quy định hiện hành, công chức cấp xã được hưởng lương theo hệ số dựa trên mức lương cơ sở. 

Tuy nhiên, mức lương này chưa thực sự hấp dẫn so với khối lượng công việc mà họ đảm nhận, đặc biệt là trong bối cảnh tinh giản biên chế và tăng cường nhiệm vụ. 

Thực tế ở nhiều địa phương cho thấy một bộ phận công chức cấp xã thường phải làm việc ngoài giờ, đảm nhận nhiều nhiệm vụ phát sinh nhưng thu nhập chưa đủ để đảm bảo đời sống. 

Điều này dẫn đến tình trạng chảy máu nhân lực, "chân trong chân ngoài", khó thu hút người tài vào bộ máy hành chính cấp cơ sở.

Để đảm bảo công chức cấp xã có động lực làm việc và đảm nhận khối lượng công việc lớn, tính chất công việc phức tạp, quy mô công việc rộng, có tính bao trùm sau khi sáp nhập và tinh gọn bộ máy thì chính sách tiền lương cần phải đi liền và điều chỉnh phù hợp. 

Mức lương cơ sở mới phù hợp với mức sống tối thiểu và sự gia tăng nhiệm vụ. Công chức đảm nhận nhiều nhiệm vụ hơn trước cần phải có các quy định mức phụ cấp phù hợp để tạo động lực làm việc.

Gắn với chuyển đổi từ chế độ chức nghiệp sang chế độ vị trí việc làm và xây dựng chính sách thưởng theo hiệu quả công việc.

Tăng cường chế độ đãi ngộ để giữ chân người tài và thu hút nhân tài vào phục vụ trong bộ máy cấp xã.

Đảm bảo các điều kiện làm việc, cơ sở vật chất, trang thiết bị tốt hơn để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ mới. 

Từ trụ sở làm việc đến các trang thiết bị cần thiết và cả hạ tầng công nghệ thông tin để cung cấp các dịch vụ công trực tuyến, tương tác với người dân. 

Từ cơ sở vật chất để phục vụ người dân và doanh nghiệp đến các phương tiện để nhân dân tra cứu thông tin, thực hiện giao dịch công…

Việc trả lương thỏa đáng không chỉ giúp công chức cơ sở yên tâm công tác, mà còn nâng cao chất lượng phục vụ người dân, góp phần vào sự phát triển chung của đất nước.

Chính sách cải cách hành chính cần đặt con người làm trung tâm, đảm bảo rằng mỗi thay đổi đều hướng đến nâng cao chất lượng cuộc sống và hiệu quả quản lý. 

Với những bước đi đúng đắn, chúng ta có thể xây dựng một bộ máy hành chính tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và đáp ứng tốt hơn nhu cầu của xã hội trong thời kỳ mới.

Chuyên gia nói gì về đề xuất thành phố thuộc tỉnh thành phường khi bỏ cấp huyện?

Nguyên thứ trưởng Bộ Nội vụ cho rằng việc đề xuất thành phố thuộc tỉnh thành phường khi bỏ cấp huyện phù hợp chủ trương. Nhưng có thể nghiên cứu giữ lại thành phố và hạ xuống thành chính quyền cơ sở.