Như thế nào là táo bón?

Nhiều bà mẹ lo lắng mang con đến phòng khám vì bé 4 - 5 ngày mới đi tiêu một lần, hoặc trước đây bé đi tiêu 2 - 3 lần/ngày thì nay chỉ đi mỗi ngày 1 lần... Liệu các trường hợp đó có phải là táo bón hay không? Xin thưa là... không! Nếu bé 4 - 5 ngày mới đi tiêu nhưng phân vẫn mềm, tơi xốp thì không gọi là táo bón. Tương tự, bé ngày càng lớn thì số lần đi tiêu trong ngày càng giảm đi cũng là hiện tượng sinh lý bình thường.

Táo bón là khi bé đi tiêu thưa thớt (dưới 3 lần mỗi tuần) hoặc đi tiêu khó khăn và gây ra sự khó chịu, căng thẳng khi đi tiêu (phân cứng, rặn đau, ngồi lâu, tiêu khó khăn, đôi khi chảy máu hậu môn...). Ước tính hầu như bé nào cũng có ít nhất một lần bị táo bón, nhưng chỉ thoáng qua rồi hết.

Những bé bị táo bón kéo dài vài tuần lễ được gọi là táo bón mạn tính và cần sự chăm sóc toàn diện từ chế độ ăn, chế độ sinh hoạt, trấn an tâm lý và sử dụng thuốc.

Làm sao nhận biết bé bị táo bón?

Ngoài việc đếm số lần đi tiêu trong 1 tuần và xem tính chất phân như nói ở trên, các bé bị táo bón còn có nhiều biểu hiện, đôi khi bị lầm với các rối loạn khác. Bé có thể chướng bụng, đau bụng hoặc biếng ăn, chậm lên cân.

Đôi khi có bé lại bị chẩn đoán nhầm là tiêu chảy vì phụ huynh tình cờ phát hiện có ít phân lỏng dính ở đáy quần bé mà bé hoàn toàn không biết (triệu chứng này gọi là són phân hay ỉa đùn, là một biểu hiện của tình trạng táo bón kéo dài). Ngoài ra, một số bé có biểu hiện nín nhịn, không chịu đi tiêu như ngồi xổm, gồng cứng người, bắt chéo 2 chân, hay đỏ mặt hoặc bấu chặt vào mẹ...

Cha mẹ cần làm gì khi trẻ bị táo bón?

Một số nguyên tắc điều trị táo bón chức năng cho trẻ mà cha mẹ cần nằm lòng như:

- Cho trẻ uống đủ nước. 

- Ăn nhiều chất xơ.

- Khuyến khích trẻ vận động.

- Tập cho trẻ đi tiêu vào một thời điểm nhất định trong ngày.

- Sử dụng thuốc sau khi tuân thủ 4 thói quen trên nhưng trẻ không khỏi chứng táo bón.

Nếu cho trẻ dùng thuốc, cha mẹ cũng cần tuân thủ những quy tắc sau: điều trị táo bón cho trẻ cần nhiều thời gian; nếu bé có ứ phân cứng phải lấy ra trước rồi chuyển sang điều trị duy trì; thời gian điều trị duy trì bằng đường uống cho trẻ > 1 tuổi ít nhất 6 tháng để đạt hiệu quả và tránh tái phát; không ngưng uống thuốc đột ngột dù trẻ đã đi tiêu bình thường hơn 3 lần/tuần và phân mềm; và không khuyến cáo các biện pháp bơm hậu môn trong 6 tháng điều trị duy trì.

Trong điều trị táo bón chức năng cho trẻ, lactulose là một trong những lựa chọn hàng đầu của các bác sĩ, dược sĩ. Với tác động nhuận tràng êm dịu, không gây tẩy xổ mạnh, giúp phân mềm, dễ đi tiêu và giúp tăng cường các vi khuẩn có lợi trong đường ruột của trẻ, lactulose đã được chứng minh hiệu quả và an toàn phù hợp tiêu chí điều trị dài ngày trong táo bón ở trẻ em, kể cả trẻ nhỏ.