Ví điện tử VNPay và ví điện tử MoMo hiện nay đã quá quen thuộc với người dùng Việt để thanh toán trực tuyến các nhu cầu từ giải trí, mua sắm, du lịch… 

Hai công ty chuyên về game là VNG và Sky Mavies tạo thành nhóm 4 "start-up kỳ lân" (chỉ các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo được định giá trên 1 tỉ đô la) là những doanh nghiệp hiếm hoi với thành công nổi bật trong hàng nghìn doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo trong hơn 10 năm qua của Việt Nam. 

Trong khi theo thống kê, tỉ lệ thất bại trong đầu tư vào các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo là hơn 95%.

Khởi nghiệp sáng tạo khó đủ đường

Theo thống kê hiện nay, TP.HCM có 1.926 doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo (chiếm khoảng 50% tổng số doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo cả nước). 

Trong đó đến 65% doanh nghiệp thuộc lĩnh vực công nghệ thông tin, còn lại thuộc các lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao, hóa dược, công nghệ sinh học, điện, điện tử, cơ khí, tự động hóa...

Chỉ ra các khó khăn của doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo về công nghệ, ông Trần Hữu Dũng, chủ tịch hội đồng quản trị Công ty cổ phần Dịch vụ an toàn thông tin TP.HCM, cho hay các doanh nghiệp này đa số xuất thân từ những người trẻ có kiến thức, đam mê về công nghệ.

Trong khi để có được một doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo "sống được" thì phải trải qua các giai đoạn nghiên cứu và phát triển từ ý tưởng, nghiên cứu và phát triển, ươm tạo, tăng tốc, tăng trưởng và nhân rộng mô hình. 

Tuy nhiên, các doanh nghiệp này ngoài chuyên môn, đam mê công nghệ thì thường họ có rất ít kinh nghiệm về tìm đối tác, kêu gọi đầu tư, quản trị, marketing, tìm kiếm thị trường, phát triển thương mại sản phẩm…

Bên cạnh đó, theo ông Dũng, các doanh nghiệp gần như không được hỗ trợ đáng kể từ chính sách của Nhà nước. 

"Khó khăn về nguồn vốn đầu tư cũng như chính sách hỗ trợ là trở ngại lớn nhất đối với các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo. TP.HCM có chương trình hỗ trợ vay vốn dành riêng cho doanh nghiệp này khởi nghiệp sáng tạo, tuy nhiên thủ tục không hề đơn giản, rất khó cho các doanh nghiệp khi tiếp cận nguồn vốn", ông Dũng nói.

Ông Nguyễn Thanh Hà - chủ nhiệm chi hội Gia Định Hội Doanh nhân trẻ TP.HCM, chủ tịch hội đồng thành viên Công ty tư vấn đầu tư WTP - cho rằng doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo rất thiếu vốn, trong 5 năm đầu hầu như không có lợi nhuận trong khi vẫn phải đóng thuế thu nhập.

Cần ưu đãi vốn, thuế

Từ phân tích trên, theo ông Hà, trong giai đoạn đầu doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo rất cần được hỗ trợ và ưu đãi về thuế thu nhập để tạo nguồn lực cho doanh nghiệp tiếp tục hoàn thiện sản phẩm, tiếp cận nguồn vốn đầu tư và thị trường. 

Bởi lẽ, chính tỉ lệ thất bại đến hơn 95% khi đầu tư vào các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo nên khó thu hút đầu tư từ khối tư nhân.

Vì vậy, nghị quyết đặc thù đang được Quốc hội xem xét thông qua với chính sách miễn giảm thuế kỳ vọng sẽ tháo gỡ các điểm nghẽn hiện tại và tạo ra đòn bẩy giúp TP đẩy mạnh khởi nghiệp sáng tạo, phát triển khoa học công nghệ trong thời gian tới.

Cụ thể, nghị quyết miễn giảm thuế cho tất cả các cá nhân, doanh nghiệp, tổ chức tham gia hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo. 

Trong đó, chính sách miễn giảm thuế thu nhập khá hấp dẫn: miễn thuế 4 năm và giảm 50% thuế thu nhập doanh nghiệp trong 9 năm tiếp theo; miễn thuế thu nhập cá nhân, doanh nghiệp với khoản thu từ chuyển nhượng vốn góp, quyền góp vốn vào doanh nghiệp; khởi nghiệp sáng tạo; miễn thu nhập cá nhân trong 5 năm với chuyên gia, nhà khoa học, cá nhân khởi nghiệp sáng tạo làm việc tại doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo… 

Nghị quyết giao cho HĐND TP quyền chủ động trong việc quyết định tiêu chí, lĩnh vực, nguồn chi hỗ trợ…

"Chính sách hỗ trợ cần đủ khuyến khích và thu hút nhân tài. Ưu đãi về thuế thu nhập với những người làm trong lĩnh vực này sẽ giúp TP xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo có lợi thế cạnh tranh trong khu vực. 

TP sẽ tạo được nguồn lực quan trọng, cho ra các sản phẩm ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số trong 10 năm tới để phục vụ các chương trình phát triển kinh tế - xã hội của TP...", ông Hà nói.

* Anh TRẦN DUY HÀO (sáng lập kiêm giám đốc điều hành Công ty cổ phần Giải pháp chuyên gia Star Global):

Rất khó tiếp cận vốn và các ưu đãi

Khởi nghiệp ở lĩnh vực "nóng", tôi tìm đọc về luật, chính sách, chương trình hỗ trợ cho cộng đồng start-up nói chung và các doanh nghiệp khoa học công nghệ nói riêng.

Mục tiêu vẫn là mong muốn tìm được những hỗ trợ bước đầu, về vốn vay, lãi suất, hỗ trợ thuế, văn phòng...

Tuy nhiên, khi tiếp cận các chương trình hỗ trợ này tôi gặp nhiều cản ngại.

Vì vậy mà từ khi thành lập công ty (2016) đến nay, có lúc khó khăn thì tôi đã bán đất, bán tài sản để nuôi công ty.

Đơn cử như vào thời điểm phong tỏa phòng dịch COVID-19, công ty có chậm đóng một khoản nhỏ thuế, tài khoản tôi còn một ít tiền để trả lương cho anh em.

Bên phía thuế đã cưỡng chế, trừ trực tiếp trên tài khoản của tôi. Đó cũng là một trong những nỗi buồn của người khởi nghiệp trong khi tôi chỉ xin chậm đóng chứ không hề xin hoãn.

Ngay như quy định về việc được tiếp cận, hỗ trợ về vốn vay có lãi suất ưu đãi, thuê văn phòng, được miễn thuế trong 4 năm đầu và giảm thuế trong 5 năm tiếp theo, tuy nhiên từ đầu đến nay Star Global chưa nhận được gì.

CÔNG TRIỆU

TP.HCM phát động Giải thưởng Đổi mới sáng tạo và Khởi nghiệp 2023

Hôm nay 9-3, Giải thưởng Đổi mới sáng tạo và Khởi nghiệp (Giải thưởng I-Star) năm 2023 chính thức được phát động nhằm vinh danh những đóng góp cho đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp của TP.HCM.