Và hành khách vì ngại những rắc rối, phiền toái, có thể ảnh hưởng đến giờ bay của mình đành ngậm ngùi “móc tiền” ra để qua cửa.

Rất nhiều bạn đọc đã chia sẻ câu chuyện mình hoặc người thân của mình bị vòi vĩnh khi làm thủ tục xuất nhập cảnh.

Đủ kiểu vòi tiền

Chị Nguyễn Thị Kim Khánh đã chia sẻ câu chuyện của anh trai mình từ Cannada về thăm gia đình cách đây không lâu. Anh trai của chị cũng mang theo hành lý, trong đó có một laptop định tặng cho gia đình và khi đến cửa hải quan đã bị chặn lại và vặn vẹo kiểu “tại sao lại mang về máy mới như vậy”, sau đó săm soi các hành lý khác và sử dụng các hình thức câu giờ. Cuối cùng sau khi phải chờ đợi quá lâu và mệt mỏi về một hành trình bay dài nên anh đành chào thua và chịu móc hầu bao để được yên thân.

>> Chị Kim Khánh

Bạn đọc khác thì kể trường hợp người thân từ Mỹ về mang theo hai máy tính, một iPad đã qua sử dụng. Khi đến sân bay Tân Sơn Nhất, hành khách bị “bắt đứng chờ, không đưa tiền thì không cho qua hàng cũ đã sử dụng, mang về Việt Nam làm quà”. Bạn đọc này cho biết nhân viên sân bay tự thò tay vào túi hành khách lấy 30 USD rồi cho ra…

Hành khách đi nước ngoài chờ kiểm tra hành lý ký gửi tại phòng soi của hải quan sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất chiều 7-4 - Ảnh: T.Thắng

Độc giả khác cho biết khi làm thủ tục đi Tokyo (quá cảnh sang Mỹ), nhân viên phụ trách nói là hàng đã “chạm ngưỡng” trọng lượng, cần bỏ ra ít đồ. Khi hỏi lại có cách nào giải quyết để không phải bỏ bớt đồ ra không thì người này cười. Sau khi “biếu” 5 USD thì chuyện êm xuôi.

Bạn đọc Kevin Le kết luận: Nói thẳng thì mất lòng nhưng khách Việt kiều thường xuyên bị tình trạng nhũng nhiễu từ tất cả các bộ phận trong sân bay Tân Sơn Nhất. Công an xuất nhập cảnh, hải quan, an ninh sân bay ở Tân Sơn Nhất đều có vấn đề về thái độ cư xử và cách nói chuyện với người Việt mang hộ chiếu nước ngoài.

Nên sử dụng bên thứ ba giám sát

Chuyên gia kinh tế, giảng viên chương trình giảng dạy Fullbright Huỳnh Thế Du gợi ý một cách giám sát hiệu quả, đó là hợp tác công - tư, hợp đồng với một công ty tư nhân có bộ phận giám sát việc làm của hải quan, như cách của Indonesia từng làm.

Ông Du cũng cho rằng nên sử dụng camera giám sát hoạt động, nhưng được theo dõi bởi đơn vị độc lập, tránh tình trạng “vừa đá bóng vừa thổi còi” như hiện nay.

>> TS Huỳnh Thế Du

Theo PGS.TS Nguyễn Thiện Tống - chủ tịch chi hội hàng không thuộc Hội tư vấn khoa học công nghệ và quản lý HASCON, việc cần làm là công khai hóa bằng các văn bản quy định, hướng dẫn kỹ về quyền và trách nhiệm mà hành khách phải thực hiện khi làm các thủ tục xuất nhập cảnh ở cổng hải quan.

Ảnh minh họa

Ông Tống nhấn mạnh phải có những hình thức kỷ luật, xử phạt với những người thi hành nhiệm vụ mà cố tình cung cấp sai thông tin, “lập lờ đánh lận con đen” hòng moi tiền hành khách.

>> PGS.TS Nguyễn Thiện Tống 

Theo ông, cần công khai và cung cấp những số điện thoại đường dây nóng ở những vị trí thuận lợi cho hành khách quan sát, để khi có những sự cố xảy ra hành khách có thể nhanh chóng gọi điện và kiến nghị giải quyết để hạn chế những việc gây nhũng nhiễu này.

>> PGS.TS Nguyễn Thiện Tống 

Ở một khía cạnh khác, ông Tống cho rằng mỗi hành khách cũng nên tự tìm hiểu những quy định về việc xuất nhập cảnh nói chung và việc vận chuyển hàng hóa nói riêng để nếu gặp những trường hợp cán bộ hải quan bắt chẹt, vòi vĩnh thì có cơ sở để phản biện và bảo vệ bản thân mình.

>> PGS.TS Nguyễn Thiện Tống 

Ông Tống thẳng thắn bày tỏ quan điểm về khía cạnh đạo đức của cán bộ công chức. Phải làm sao để cán bộ nói chung và bộ phận hải quan, cảnh sát nói riêng ý thức được đạo đức nghề nghiệp, không gây ra hiện tượng nhũng nhiễu, tham quyền, hối lộ. Việc làm đó phải được thực hiện từ cấp dưới đến cấp trên, từ địa phương đến trung ương.

Ông nhấn mạnh nếu không đặt nặng vấn đề đạo đức trong tuyển lựa con người thì pháp luật cần phải rõ ràng và chặt chẽ. Trong khi hiện nay chúng ta buông lỏng và dễ châm chước những hành vi thiếu đạo đức đang diễn ra. 

>> PGS.TS Nguyễn Thiện Tống