Trong vụ việc xảy ra trên cầu Nhật Tân ngày 23-9 - Ảnh cắt từ clip

Việc Công an quận Tây Hồ (Công an TP Hà Nội) kết luận nhà báo - báo Tuổi Trẻ “Vi phạm vào khu vực cấm, nơi tiến hành hoạt động có nội dung thuộc phạm vi bí mật nhà nước mà không được phép” trong vụ việc xảy ra trên cầu Nhật Tân sáng 23-9, đang tạo ra nhiều tranh luận quanh quyền tác nghiệp của nhà báo.

* Tiến sĩ - luật sư NGUYỄN TRỌNG HẢI, Văn phòng Luật sư Trọng Hải và Cộng sự - Đoàn Luật sư tỉnh Nghệ An:

Thiếu căn cứ!

Căn cứ để ra quyết định xử phạt hành chính là hành vi đó phải là hành vi trái pháp luật, vi phạm các quy định của pháp luật về quản lý nhà nước. Mặt khác, cơ quan ra quyết định xử phạt phải chứng minh được lỗi của người vi phạm.

Trong vụ việc xử phạt nhà báo Quang Thế, Công an quận Tây Hồ viện dẫn lỗi vi phạm “vào khu vực cấm, nơi tiến hành các hoạt động có nội dung thuộc phạm vi bí mật nhà nước mà không được phép” và “chụp ảnh tại khu vực cấm” là thiếu căn cứ.

Theo quy định tại Quyết định 160/2004/QĐ-TTg ngày 6-9-2004 của Thủ tướng Chính phủ về việc xác định khu vực cấm, địa điểm cấm: “Các khu vực, địa điểm được xác định là khu vực cấm phải cắm biển “khu vực cấm” ,“địa điểm cấm…”.

Như vậy, nhà báo Quang Thế đang tác nghiệp trên cầu Nhật Tân mà Công an quận Tây Hồ xác định là vi phạm khu vực cấm trong khi không có biển cấm là thiếu căn cứ.

Bên cạnh đó, về thủ tục xử phạt, phải dựa vào biên bản vi phạm hành chính, nếu không viện dẫn được biên bản vi phạm mà ra quyết định xử phạt là đuối lý.

Cơ quan chức năng cần tôn trọng, bảo vệ các quyền về báo chí đã được Hiến pháp nước Cộng hòa XHCN Việt Nam ghi nhận, được thể chế hóa trong Luật Báo chí, bảo đảm tính minh bạch và tính hiệu lực cao của pháp luật. Từ đó, người vi phạm mới “tâm phục, khẩu phục”.

Nếu phát hiện sai thì phải sửa. Như vậy thì quyết định của các cơ quan có thẩm quyền mới thực sự có giá trị pháp lý, giá trị nhân văn trong cuộc sống.

* Luật sư PHẠM HOÀI NAM, Hãng luật Bến Nghé Sài Gòn:

Nhận định sai

Việc Công an quận Tây Hồ kết luận nhà báo Quang Thế có hành vi vi phạm vào khu vực cấm, nơi tiến hành hoạt động có nội dung thuộc phạm vi bí mật nhà nước là sai, vì căn cứ Quyết định 160/2004 của Thủ tướng Chính phủ thì cầu Nhật Tân không thuộc danh mục khu vực cấm và bí mật nhà nước, hiện trường vụ án cũng không phải là bí mật nhà nước ngoại trừ các vụ án liên quan tới an ninh quốc gia.

Mặt khác, theo quy định tại điều 9 Luật Báo chí 2016 quy định, các trường hợp cấm phóng viên, nhà báo tác nghiệp cũng không quy định cấm việc chụp ảnh và đưa tin về vụ án.

Cơ quan chức năng Quảng Ninh phong tỏa hiện trường, điều tra vụ bốn bà cháu bị sát hại dã man. Nhiều báo chí có mặt tại khu vực chụp và đăng tải nhiều ảnh hiện trường

* Luật sư TRẦN THỊ ÁNH, Trưởng Văn phòng Luật sư Nguyễn Thanh Lương - Đoàn Luật sư TP HCM:

Không thể là “bí mật nhà nước”

Theo tôi, việc Công an quận Tây Hồ xử phạt nhà báo Quang Thế là hết sức vô lý. Bởi lẽ, đối với hành vi vào khu vực cấm nơi tiến hành các hoạt động có nội dung thuộc phạm vi bí mật nhà nước và chụp ảnh nơi khu vực cấm, theo Quyết định số 160/2004/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ thì phải có cắm biển “khu vực cấm, địa điểm cấm”.

Hiện trường tại cầu Nhật Tân không thể là “bí mật nhà nước” và “khu vực cấm”. Đối với hành vi có lời nói lăng mạ người thi hành công vụ và lợi dụng tư cách nhà báo, phóng viên can thiệp cản trở hoạt động đúng pháp luật của tổ chức cá nhân thì cơ quan chức năng phải chứng minh được hành vi này.

Đối với việc đậu xe trên cầu là để phục vụ tác nghiệp không thuộc trường hợp vi phạm Luật Giao thông đường bộ. Vì vậy, không thể xử phạt về hành vi “Không chấp hành hiệu lệnh của người điều khiển giao thông”.

Cũng cần nói thêm là các hành vi mà Công an quận Tây Hồ xử phạt nhà báo Quang Thế như đã nêu trên nếu không có lập biên bản là trái với Luật Xử lý vi phạm hành chính.

* Luật sư TRẦN ĐÌNH DŨNG, Trung tâm Tư vấn pháp luật TP Hồ Chí Minh - Trung ương Hội Luật gia Việt Nam:

Quá nhầm lẫn trong áp dụng pháp luật

Công an quận Tây Hồ đã áp dụng quy định tại điểm đ khoản 1 điều 18 Nghị định 167/2013/NĐ-CP của Chính phủ để xử phạt nhà báo Quang Thế.

Theo đó, hành vi của nhà báo này được xác định “vào khu vực cấm, địa điểm cấm, nơi bảo quản, lưu giữ, nơi tiến hành các hoạt động có nội dung thuộc phạm vi bí mật nhà nước mà không được phép”, thuộc điều khoản về “Vi phạm quy định về bảo vệ bí mật nhà nước”.

Cần lưu ý khi áp dụng điều khoản này là phải xem xét địa điểm nơi nhà báo xâm phạm có phải bí mật nhà nước hay không?.

Bí mật nhà nước theo qui định tại Pháp lệnh Về bảo vệ bí mật Nhà nước năm 2000 là phải được Thủ tướng Chính phủ hoặc bộ trưởng ban hành danh mục bí mật nhà nước.

Đối với khu vực, địa điểm bí mật nhà nước thì Nghị định 33/2002/NĐ-CP ngày 28-3- 2002 của Chính phủ hướng dẫn rất rõ (điều 13) về khu vực, địa điểm thuộc phạm vi bí mật nhà nước như sau: “Những khu vực, địa điểm được xác định thuộc phạm vi bí mật nhà nước phải đánh số, đặt bí số, bí danh, ký hiệu mật hoặc cắm biển cấm và thực hiện đầy đủ chế độ quản lý, bảo mật theo quy định của nghị định này”.

Như vậy, những địa điểm, khu vực không có biển cắm, bí số như hiện trường vụ việc không thể thuộc bí mật nhà nước.

Hay nói cách khác, không thể dùng điều 18 của Nghị định 167/2013/NĐ-CP để xử phạt người xâm phạm hiện trường vụ việc chưa khởi tố thành vụ án. Như vậy, rõ ràng việc áp dụng điều khoản luật nói trên để xử phạt hành chính nhà báo Quang Thế là quá nhầm lẫn.