Một nhóm bạn hẹn uống bia vào dịp cuối tuần.Tất cả đều đến điểm hẹn bằng xe công cộng - Ảnh: T.T.D.

Mừng đó, nhưng việc thực hiện và tính khả thi vẫn còn gây băn khoăn.

Giảm uống vì... sợ phạt?

Một dịp nào đó, chúng ta đi tiệc tùng hoặc tình cờ gặp bạn cũ, mọi người mời nhau vào bàn tiệc, cùng uống một vài ly. Sau ly nghĩa tình kia, mọi người phải nghỉ ngơi chờ giảm hết nồng độ mới về hoặc phải tìm nơi gửi xe của mình, gọi xe khác chở về. 

Luật định rồi, bao giờ người Việt sẽ thực hiện nghiêm túc không lái xe sau khi có hơi men? Tính thực tế của việc thực hiện nghiêm chỉnh luật và việc xử phạt nghiêm vấn đề này chưa khả thi trước mắt, khi tình trạng tiệc tùng có bia rượu vẫn diễn ra khắp nơi như hiện nay.

Sau thời điểm 1-1-2020, nhiều người sẽ dè dặt hơn với việc uống rượu bia vì... sợ bị phạt. Nghĩ cho cùng, luật làm ra là để thay đổi ý thức, hành vi chứ không phải chỉ để phạt. Luật mới với sự mạnh mẽ, quyết liệt được kỳ vọng sẽ dần thay đổi nhận thức và thói quen uống bia rượu của mỗi người.

Câu chuyện hôm nay nhắc nhớ lại quy định áp dụng đội mũ bảo hiểm bắt buộc hơn mười năm trước. Hai quy định này đều nhằm bảo vệ sức khỏe, tính mạng người lái xe nhưng người dân chưa thể thông hiểu và chấp hành nghiêm ngay được. 

Dư luận từng khó chịu với cái "nồi cơm điện" trên đầu mỗi khi ra đường rồi cũng quen dần, không ít người nhận ra lợi ích của tấm lá chắn - mũ bảo hiểm giúp bảo vệ tính mạng khi bị tai nạn giao thông liên quan đến chấn thương vùng đầu. 

Nhưng vẫn còn không ít người không chấp hành điều đã quy định từ hơn mười năm trước.

Việc thay đổi nhận thức của người tham gia giao thông về rượu bia xem ra cũng không thể nhanh chóng, dễ dàng, chưa thể thực hiện được hiệu quả ngay. Nhiều người sẽ chấp hành (như kiểu đội mũ bảo hiểm để khỏi bị phạt), lỡ vi phạm thì tìm cách né phạt. 

Mừng vì có luật mạnh mẽ và điều mong chờ hơn cả là những thay đổi từ nhận thức của mọi người về sự an toàn là trên hết mỗi khi lái xe ra đường. Thiết nghĩ, trong thời gian tới cần có thêm nhiều quy định cụ thể, chi tiết hơn nữa xung quanh việc cấm tiệt rượu bia khi lái xe.

Sức khỏe, hạnh phúc hay thú vui?

Luật mới cũng mở ra hi vọng khiến nhận thức, ý thức về tác hại của rượu bia, ý thức bảo vệ sức khỏe của cộng đồng thay đổi dần. Tôi rất lưu ý những phát biểu của vị đại biểu Quốc hội lâu nay về việc lạm dụng rượu bia. 

Lạm dụng rượu bia gây hại cho cơ thể là điều không cần bàn thêm. Nhưng nhiều người trong chúng ta vẫn tìm đến, không vượt ra sự cám dỗ của nó. Trong thực tế việc lạm dụng rượu bia rất phổ biến như hiện nay, ở đâu cũng có quán nhậu, nhà nhà có sẵn rượu, tủ lạnh thường xuyên có sẵn bia...

Ngày trước chỉ vào dịp cưới hỏi, giỗ chạp mới nghe chữ "rượu thịt". Ngày nay nhiều đám tang cũng nhậu hoành tráng. Chuyện bất thường như thế đã thành ra bình thường, không nhận ra và không thể phản đối. 

Xã hội đã phí phạm, tốn kém bao nhiêu cho thú vui, thói quen, vấn nạn nhậu nhẹt? Việc sa đà vào rượu bia đã lấy đi không ít phần chi tiêu trong mỗi gia đình kèm theo thiệt hại về sức khỏe và cả hạnh phúc từng nhà.

Việc lạm dụng rượu bia ảnh hưởng đến năng suất lao động, đặc biệt để lại hệ lụy cho ý thức, hành vi ứng xử của người Việt. Bạn chọn an toàn, sức khỏe hay thú vui chè chén? Câu trả lời không khó nhưng cũng chẳng dễ thực hiện. 

Có thể rất lâu nữa mới thay đổi từ nhận thức mỗi người. Nhưng luật mới, có hiệu lực vào đầu năm mới, xem như một cột mốc để đi đến những thay đổi theo hướng chừng mực hơn, văn minh hơn khi uống rượu bia.

TTO - Infographic về những điểm đáng chú ý trong Luật phòng chống tác hại rượu bia - đã được Quốc hội thông qua vào hôm qua (14-6).