Phóng to

Người nhập cư và gia đình biểu tình đòi cải tổ luật nhập cư ở San Diego, California Ảnh: Reuters

Dự luật do Tổng thống Obama hậu thuẫn đang được ủy ban Tư pháp Thượng viện Mỹ xem xét và dự kiến trình thượng viện vào cuối tháng này để thảo luận trong tháng 6-2013 hoặc lâu hơn. Các chính trị gia hi vọng dự luật có thể được thông qua trước khi thượng viện nghỉ vào tháng 8-2013.

Theo Reuters, dự luật gồm một số điểm chính như tăng cường kiểm soát biên giới, an toàn lao động và đưa ra lộ trình 13 năm để trở thành công dân Mỹ cho khoảng 11 triệu người nhập cư trái phép tại Mỹ. Bên cạnh đó, dự luật mới mở rộng chương trình thị thực cho các lao động có tay nghề trong khi hạn chế cấp thẻ xanh cho số người nhập cư theo diện đoàn tụ thân nhân vốn nhận được số thẻ xanh nhiều nhất trong thời gian qua. Luật mới đề xuất chia đều thẻ xanh cho những người nhập cư theo diện lao động và đoàn tụ.

Giới chuyên gia nhận định các nước châu Á, đặc biệt là những nước mạnh về lao động công nghệ hoặc có nhu cầu du học cao như Trung Quốc, Ấn Độ, Philippines, sẽ hưởng lợi nhiều nhất từ chính sách mới này.

Chạy đua vận động hành lang

Nhiều nước đã không bỏ qua cơ hội để giành lấy một vé ưu đãi trong dự luật mới của Mỹ. Theo New York Times, một số điều khoản đề cập đến một số quốc gia cụ thể đã được bổ sung nhờ những nỗ lực vận động hành lang của các chính phủ hoặc những công ty vận động mà họ thuê. Hàn Quốc và Ireland đã vận động điều chỉnh giới hạn số công nhân các nước này đến Mỹ để làm việc, trong khi Phần Lan đưa công dân của mình vào nhóm được du lịch Mỹ mà không cần thị thực. Canada thành công trong việc nâng thời gian du lịch Mỹ không cần thị thực dành cho người trên 55 tuổi và thất nghiệp từ 182 lên 240 ngày.

Thời Báo Ireland cho biết Thủ tướng Enda Kenny và Phó thủ tướng kiêm Bộ trưởng ngoại giao Eamon Gilmore của Ireland đã đích thân đến Washington vào tháng 3-2013 để gặp Tổng thống Obama và Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và trực tiếp thảo luận về tình cảnh của khoảng 50.000 người Ireland nhập cư trái phép. Ngoài việc tận dụng các nhân viên sứ quán, một nhóm vận động Ireland tại Mỹ cũng chi 40.000 USD nhờ cựu nghị sĩ quốc hội Bruce Morrison nói giúp. Kết quả là mỗi năm 10.500 lao động phổ thông của Ireland sẽ nhận được giấy phép làm việc tại Mỹ trong ba năm. Giấy phép này trước đây chỉ dành cho công dân Úc.

Chính phủ Hàn Quốc còn mạnh tay hơn. Seoul đã chi khoảng 1,7 triệu USD thuê bốn công ty để vận động hành lang cho chiến dịch giành lấy thị thực vào Mỹ. Các nhà vận động hành lang của Seoul, gồm các cựu trợ lý Nhà Trắng, chuyên gia phân tích chính trị CIA, đã thực hiện hàng chục cuộc gọi, email, gặp mặt các nhân vật chủ chốt trong Ủy ban Tư pháp thượng viện lẫn hạ viện trong vài tháng qua để thúc đẩy thị thực lao động cho công dân Hàn Quốc. Tổng thống Hàn Quốc Park Geun Hye trong chuyến công du Mỹ lần đầu hồi tuần trước cũng hối thúc ông Obama dành ít nhất 5.000 thị thực lao động đặc biệt cho Seoul hay có thể thông qua đạo luật riêng với 15.000 thị thực lao động/năm. “Nếu đạo luật về hạn ngạch thị thực cho lao động Hàn Quốc được quốc hội thông qua, cả hai nước chúng ta sẽ đều có lợi và nó có thể giúp tạo ra nhiều việc làm hơn” - bà Park lập luận.

Lợi hay không lợi?

“Nó có thể trở thành một chính sách nhập cư tàng hình” - giảng viên chính sách công Ronil Hira của Viện công nghệ Rochester nhận định về việc các nước tranh nhau đàm phán để giành phần trong chính sách nhập cư Mỹ.

Đến nay vẫn có nhiều ý kiến tranh cãi về đạo luật nhập cư mới của Washington. Những người ủng hộ cho rằng các biện pháp nhập cư mới vì lợi ích của người Mỹ và rằng việc nới lỏng thị thực có thể đưa hàng trăm ngàn du khách đến Mỹ và chi tiêu hàng tỉ USD mỗi năm tại nước này. Tuy nhiên, những ý kiến phản bác lại lo ngại làn sóng người đổ vào Mỹ có thể đe dọa đến lao động trong nước. Một thăm dò của Trung tâm nghiên cứu Pew, được Reuters dẫn lại, cho thấy dù 75% ý kiến ủng hộ những thay đổi trong luật nhập cư nhưng chỉ 44% muốn người nhập cư trái phép được nộp đơn để trở thành công dân Mỹ.