Kết quả thăm dò mới đây cho thấy 51% người Mỹ trưởng thành quy trách nhiệm cho ông Trump về việc chính phủ đóng cửa một phần từ 22-12-2018. Ảnh: AFP

Liệu giai thoại này có đúng với Tổng thống Donald Trump khi một kết quả thăm dò gần đây cho thấy 51% người Mỹ trưởng thành đổ lỗi cho ông Trump về việc chính phủ đóng cửa? Chính phủ Mỹ dưới thời ông Trump đóng cửa một phần kéo dài sang ngày 20 (tính đến 10-1 giờ Mỹ). 

Đài Channel News Asia của Singapore ngày 11-1 dẫn lời giáo sư khoa học chính trị John A Tures tại ĐH Lagrange (Mỹ) cho biết nghiên cứu về 18 lần đóng cửa của chính phủ Mỹ kể từ năm 1977 đến nay đã có những phát hiện đáng ngạc nhiên.

Theo ông Tures, cho đến nay có 18 vụ đóng cửa kể từ năm 1977, trong đó có 9 vụ đóng cửa lâu nhất (từ 4 ngày trở lên) và những tổng thống có liên quan đã mất trung bình khoảng 3 điểm % sự ủng hộ của công chúng.

Chỉ 2 trong số 9 trường hợp trên là tổng thống tăng điểm ủng hộ. Trong nhiệm kỳ của mình, Tổng thống Jimmy Carter đã nhận thêm 1 hoặc 2 điểm % ủng hộ trong năm 1977 và 1978 trong thời gian chính phủ đóng cửa.

Trong 7 trường hợp còn lại, việc chính phủ ngưng hoạt động khiến người dân mất niềm tin vào tổng thống. Trong những trường hợp đóng cửa kéo dài, những tổng thống bị mất niềm tin từ người dân thường thua trong kỳ bầu cử tổng thống kế tiếp.

Ví dụ rõ ràng nhất là trường hợp của Tổng thống George H. W. Bush (Bush cha). Năm 1990, tổng thống thuộc đảng Cộng hòa này đã giành được 66% sự ủng hộ sau thành công của Chiến dịch Tấm khiên Sa mạc (Operation Desert Shield) trong chiến tranh Vùng Vịnh và sự tăng trưởng kinh tế trong một thời gian dài.

Tuy nhiên, ông Bush và Quốc hội mà đảng Dân chủ chiếm đa số đã tranh cãi về vấn đề thâm hụt ngân sách, dẫn đến việc đóng cửa chính phủ từ ngày 5-9 tháng 10 năm 1990. Sự ủng hộ của công chúng dành cho Tổng thống Bush sau đó đã giảm đi 10 điểm %.

Ứng cử viên đảng Dân chủ Bill Clinton đã đánh bại ông Bush trong kỳ bầu cử tổng thống năm 1992 khi các cử tri đồng ý với đảng Dân chủ rằng các chính sách dưới thời ông Bush đã dẫn đến các bế tắc pháp lý.

Tuy nhiên, ông Clinton lại là một trường hợp ngoại lệ. Cho đến nay, ông Clinton đang là người giữ kỷ lục về thời gian đóng cửa chính phủ dài nhất trong nhiệm kỳ tổng thống của mình. Chính phủ đóng Mỹ dưới trào của ông, đóng cửa kéo dài kỷ lục từ 5-12-1995 đến 5-1-1996 (21 ngày). 

Khi ấy chủ tịch Hạ viện đảng Cộng hòa Newt Gingrich muốn cắt giảm thâm hụt ngân sách trong khi ông Clinton phản đối cắt giảm sâu rộng về an ninh xã hội và y tế.

Trong thời gian đóng cửa chính phủ, tỉ lệ ủng hộ ông Clinton đã giảm 11 điểm % từ 53% xuống còn 42%. Dù vậy, ông Clinton vẫn giành chiến thắng trước đối thủ Robert Dole trong cuộc bầu cử năm 1996.

Điều may mắn là ông Clinton không gặp phải sự phản đối nào trong đảng Dân chủ trong khi ông Dole lại quá mất thời gian và tiền bạc để đánh bại các ứng cử viên khác trong đảng Cộng hòa. Vì vậy ông Clinton đã giành thắng lợi bất chấp việc chính phủ đóng cửa.

Ông Tures kết luận rằng khi đóng cửa chính phủ, lịch sử Mỹ cho thấy rằng tổng thống đương nhiệm lúc đó sẽ phải chịu trách nhiệm.