Đường Nguyễn Văn Tạo ở ấp 1, xã Hiệp Phước không có cống thoát nước, hư hỏng - Ảnh: D.N.HÀ

“Phần lớn đất bỏ hoang, số ít ruộng lúa thành đìa tôm. Vài tháng một lần, UBND xã phải nhắc nhở người dân phát cỏ, xịt muỗi để tránh hỏa hoạn, giảm sâu bọ, muỗi mòng” - ông Nguyễn Duy Thanh, phó chủ tịch UBND xã Hiệp Phước, cho biết như vậy vào đầu tháng 9-2016.

Tái định cư trên đất chờ giải tỏa

Ông Hiền - một người dân tại ấp 1, xã Hiệp Phước - kể rằng trước khi Nhà nước quy hoạch khu đô thị, ông trồng 100 công lúa, nuôi khoảng 1.000 con vịt đẻ, thu nhập mỗi tháng khoảng 50 triệu đồng nhờ bán trứng vịt.

Từ ngày có thông tin quy hoạch, Nhà nước ngừng cho phép tách thửa, chuyển nhượng nên nhiều người không còn chuyên tâm làm nông nghiệp, đất bỏ hoang ngày càng nhiều, ruộng cỏ lấn dần ruộng lúa.

Đất lâu ngày không được cải tạo nên nhiễm phèn, sâu bệnh, chuột đồng phá nốt những ruộng lúa ít ỏi còn lại, đánh gục ý chí của những người nông dân cuối cùng còn muốn bám ruộng, bám đất. Ông Hiền cũng bỏ lúa, bỏ vịt chuyển sang nuôi tôm. Nhiều người hàng xóm của ông xin chuyển đất lúa thành đất vườn (trồng cây lâu năm) nhưng cây cũng khó phát triển nên đành để vườn trống cho cỏ mọc.

Người dân ấp 1 cho biết hiện nay người dân không được chuyển mục đích từ đất nông nghiệp thành đất ở, không được tách thửa. Nếu muốn bán đất phải bán trọn thửa chứ không được tách thửa bán một phần. Người dân có đất ở chỉ được cấp giấy phép xây dựng có thời hạn.

Trong tình cảnh đó, nhiều người dân chấp nhận bán trọn thửa đất cho người lạ (từ địa phương khác đến) với giá thấp để có tiền trang trải cuộc sống. Giá đất do Nhà nước bồi thường trong dự án Khu công nghiệp Hiệp Phước giai đoạn 3 và cảng hạ lưu tại xã Hiệp Phước từ 350 đến hơn 400 triệu đồng/1.000m² đất nông nghiệp thì người dân chấp nhận bán đất với giá từ 200-250 triệu đồng/1.000m².

Phó chủ tịch UBND xã Nguyễn Duy Thanh cho biết việc tái định cư cho người dân tại ấp 1 do chủ đầu tư của dự án là Công ty TNHH MTV phát triển công nghiệp Tân Thuận (IPC) bố trí. Và toàn bộ diện tích đất tại xã Hiệp Phước hiện nay đều thuộc quy hoạch khu đô thị nên không có chỗ nào được cấp giấy phép xây dựng chính thức.

“Treo” từ năm 2007

Ông Thanh cho biết việc tạm ngưng tách thửa và chuyển mục đích sử dụng từ đất nông nghiệp thành đất ở trên địa bàn xã Hiệp Phước đã thực hiện từ năm 2007. Người dân chỉ được bán đất trọn thửa và chuyển từ đất trồng lúa sang đất nông nghiệp trồng cây hằng năm. Đối với đất ở thì chỉ được cấp giấy phép xây dựng có thời hạn và cam kết tháo dỡ khi Nhà nước thực hiện quy hoạch.

“Tuy nhiên, từ tháng 6-2016, việc cấp giấy phép xây dựng có thời hạn trên địa bàn xã cũng tạm ngưng do từ chỉ đạo của UBND huyện, dân chỉ được sửa chữa nhà theo nguyên trạng” - ông Thanh cho biết.

Ông Thanh cho biết hiện nay phần lớn đất lúa trên địa bàn xã không còn thích hợp để trồng lúa, số ít diện tích được người dân chuyển sang nuôi tôm. Hệ thống thủy lợi cũng không được đầu tư do vướng quy hoạch.

Vì vậy, trên địa bàn rộng hơn 3.800ha của xã Hiệp Phước chỉ còn khoảng 11ha đất trồng lúa đỏ vào đầu vụ năm 2016. UBND xã cũng biết việc người dân bán đất giá thấp và có tuyên truyền, vận động người dân giữ đất để được Nhà nước bồi thường giá cao hơn. Tuy nhiên, đây là thỏa thuận dân sự, người dân thực hiện quyền định đoạt tài sản của mình nên chính quyền không cấm được.

Hiện nay, nhu cầu tách thửa, chuyển mục đích sử dụng đất cho con cái ra riêng, xây nhà để ở của người dân xã Hiệp Phước rất lớn. Người dân của xã nhiều lần ý kiến với UBND xã, UBND huyện, đại biểu HĐND TP, đại biểu Quốc hội... Vấn đề này trở thành đề tài nóng của xã mỗi lần có các cuộc họp dân. UBND H.Nhà Bè cũng nhiều lần kiến nghị với UBND TP về việc giải quyết quyền lợi về nhà, đất cho người dân ở đây nhưng hiện chưa có kết quả.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Nguyễn Văn Lưu - bí thư huyện ủy kiêm chủ tịch UBND H.Nhà Bè - cho biết UBND huyện rất hiểu tình cảnh của người dân xã Hiệp Phước và đã nhiều lần kiến nghị với UBND TP về việc đẩy nhanh tiến độ thực hiện quy hoạch khu vực này.

Lần kiến nghị gần đây nhất là tại buổi làm việc của bí thư Thành ủy với UBND H.Nhà Bè. UBND TP đã chỉ đạo tháo gỡ những vướng mắc trên cho người dân xã Hiệp Phước. Theo đó, Công ty TNHH MTV phát triển công nghiệp Tân Thuận đang nghiên cứu làm quy hoạch phân khu 1/2000 cho khu đô thị cảng Hiệp Phước. Việc quy hoạch này vừa để kêu gọi đầu tư vừa để giải quyết quyền lợi về nhà, đất cho người dân trong khu vực.

Về việc tạm ngưng cấp giấy phép xây dựng có thời hạn cho người dân xã Hiệp Phước, ông Lưu cho biết thực hiện theo Luật xây dựng năm 2014 và hướng dẫn của Sở Xây dựng. Theo Luật xây dựng, đất được cấp giấy phép xây dựng có thời hạn phải phù hợp với mục đích sử dụng đất theo quy hoạch sử dụng đất.