Canh chua cá bông lau

Ai viếng thăm vàm Chắc Cà Đao sông Hậu - thị trấn An Châu, Châu Thành, An Giang - mùa nước ngập lềnh khênh tràn bờ tràn bụi.

Đêm sáng trăng rằm, trời trong lồng lộng tựa ban ngày, chèo xuồng nghe cá búng nước chủm chủm.

Cá bông lau đó, bầy đàn thê tử nhà cá đua nhau trẩy hội mấy chỗ nước xiết. Bà con cô bác ngư dân thừa dịp giăng lưới chong đèn phút chốc là có ít nhất năm ba chú dài gần mét, nặng hơn chục ký vẫy đuôi chành chạch.

Cá bông lau tờ tợ cá hú, cá tra, cá út da trơn bụng trắng, đầu mình xanh biêng biếc lấp lánh dưới ánh trăng. Cá bông lau mới bắt lên dùng tươi chẳng thức gì qua nổi.

Chỉ cần nồi nước giấm đun sôi ùng ục, cá cắt lát thả ngay vô, trụng qua trụng lại mấy vòng. Vớt ra cuốn bánh tráng, khế chua, dưa leo, rau chóc, bông lục bình, chấm nước mắm cốt vàng hực lắc rắc dăm trái ớt cứt chuột đỏ au.

Úy mẹt ui, thịt cá trắng phau phau ngọt lịm được mướt rượt rau cỏ gia giặm thêm cay xé lưỡi, mặn mà nước mắm cốt, ngon ngất trời luôn.

Cá bông lau chuộng đơn giản, canh chua cá bông lau khét tiếng giang hồ, nhưng canh chua với thức gì thì tùy, thơm, bạc hà, rau muống, lá giang, đậu bắp, rau nhút…

Lục bình trôi mênh mang sông rạch, mùa cá bông lau trùng mùa bông lục bình nở hệt tấm thảm tím lịm ngút ngàn chân trời. Đẩy mái dầm đưa ghe dạo một vòng quơ quào đầy rổ nụ lục bình tươi roi rói. Bốc nắm rạ đun nước nóng ào ào cho em bông lau vô trước.

Cá chín nở hoa tròn xoe mới rủ rê nụ lục bình khiêu vũ, lấy đũa khuấy vài vòng tango lả lướt, nêm chút me chua, chút cà đỏ, chút nước mắm nhỉ, bắc xuống xôm tụ cùng bún rê, giá, rau om.

Cả gia đình xúm quanh, húp xì xụp đầm ấm mà ngon ơi là ngon, thịt cá béo bùi tan tơi trong miệng, nụ lục bình đăng đắng, cái đắng hậu ngọt, vừa trôi qua cổ để lại vị ngòn ngọt bắt ghiền bắt nhây.

Thường dân chài lưới thích đồ kho, cá bông lau kho tộ chưa bao giờ bị chê, nhưng sánh cùng bà chị cá bông lau rim me thì thua xa. Me dốt chua chua ngòn ngọt, mấy bà bầu vừa nghe là nuốt nước miếng ừng ực, vậy đó mới đúng điệu sánh duyên cùng nàng bông lau.

Cá bông lau kho me

Trước tiên phải phi mỡ heo nõn hành lá cho thơm lừng nhà lừng cửa, trút me, ngũ vị hương, xí nước mắm, đường thốt nốt ti teo thôi nhá.

Thích cay thì quăng dăm trái ớt cứt chuột vào, cuối cùng mời cá bông lau đã rỉa xương bảnh tỏn nhập cuộc, lanh tay chấy tới chấy lui, đừng quên lắc rắc đôi cọng kèo nèo cho nó rôm rả.

Dĩa cá bốc khói ngùn ngụt thơm ngào ngạt mùi me mùi đường thốt nốt, ngũ vị hương, ngửi thèm quá tay gắp lia lịa miệng nuốt ào ào.

Trên đời sao có thứ ngon lạ ngon lùng, ngọt chua cay mằn mặn hợp cùng thịt cá bông lau hệt càng cua rang me, có điều cua rang me phải cực nhọc bóc vỏ, còn cá bông lau thịt mịn màng mềm mại.

Cá bông lau

Gỏi cá mai, gỏi cá cơm, cá lóc, cá sặc, cá rô chẳng xa lạ chi, riêng gỏi cá bông lau chắc chỉ thấy ở vùng Chắc Cà Đao. Rũ lưới cá nhảy xoi xói trên boong ghe là phải làm ngay, còn không rộng nước sông cho cá tươi vì cá tươi cá sống làm gỏi mới ngon.

Bần mọc chi chít dọc bờ vàm bờ rạch um tùm, hái bần xanh mập mạp. Bào sợi nhuyễn bân, rau răm thái rối, đậu phộng rang, nước mắm chanh ớt chua chua ngòn ngọt. Xóc tưới hột sen rối tung lên, ruột, mỡ cá bông lau trụng giấm sắp lên trên mặt.

Gần ăn chủ nhà chính tay trộn đều, bẻ bánh tráng tôm xúc gỏi mời khách, món này thường chỉ đãi thượng khách mà thôi. Ngon thần sầu quỷ khốc luôn, ruột cá dai dai giòn giòn, mỡ cá béo mà không ngậy hòa chung chua chua bần tạo nên hương vị dách lầu.

Dân chốn quê mùa khoái mỡ heo lắm, con nít người lớn đều chuộng tóp mỡ heo nhai nhóp nhép vui miệng. Mỡ heo vừa thắng còn sôi sủi tăm mà chiên cá bông lau thôi khỏi chê.

Nhớ dùng đũa dài gắp cá nhá, lát cá vừa trườn xuống chảo mỡ lập tức nổ bong bóc, mỡ văng tá lả. Chưa tàn nén nhang khứa cá vàng ruộm bung hoa xoáy vòng vòng bắt mê, chiên kiểu này cá không bị nát rời vì thịt cá bông lau rất mềm.

Cá bông lau chiên tép mỡ

Cơm nồi đất vùi tro bếp kết cơm cháy vàng ruộm ăn cùng cá bông lau chiên, chấm nước mắm tóp mỡ giòn rụm nhai rao ráo, cá đã giòn mà gặp cơm cháy giòn hơn, tóp mỡ chẳng kém phần rộn ràng hội tụ thành món ăn đình đám hấp dẫn.

Gió hiu hiu thổi, nắng vàng rực trải khắp các cánh đồng trĩu nặng lúa đòng đòng lôi cuốn kha khá chuột đồng nườm nượp lén lút kiếm chác. Chỉ một đêm đặt bẫy cũng đầy nhóc chục chú ục ịch, bắp chân bắp tay núc nác căng tròn, thịt chuột đồng rất thơm chẳng khác gà nên còn mệnh danh "gà đồng".

Cá bông lau bằm với thịt chuột đồng

Cá bông lau chưng tương lót thịt chuột đồng băm nhuyễn cùng gừng, sả, dưới đáy tô sắp lớp mía lau chẻ nhỏ. Đun củi gộc phừng phừng chưa dứt sáu câu vọng cổ là hương sả quyện mật mía tỏa khắp nơi.

Xắn muỗng be bé nhai nhỏ nhẻ, nước ngọt tươm ào ào thơm thoang thoảng mùi đồng nội đằm thắm vô song. Gặp gạo nàng hương mới gặt, hạt cơm phơn phớt xanh lam chiều dẻo nhẹo ăn kèm thiệt sung sướng cuộc đời, hết nồi hết ơ cạo vét đáy rột rột vẫn còn thòm thèm muốn ăn nữa.

Quả Chắc Cà Đao với cá bông lau ngon lành như vậy chả trách chàng bỏ nàng biền biệt gắn bó Chắc Cà Đao. Mà thôi, chàng dìa thiếp cũng theo dìa cho vui tựa câu hò trên vàm Chắc Cà Đao:

" Í hò ooooo ơi, Chắc Cà Đao cá bông lau nhảy xoi xói

Dù no dù đói thiếp cũng theo chàng í hò oooooo ơi".

Hễ ở đâu có chút rau, thịt, cá, tôm, củ, quả... là ở đó gỏi lót tót trình làng

TTO - Muôn ngàn đời nay dân Việt ta có một món ăn cực kỳ nhanh lẹ, tươi roi rói, mới nghe ai nấy đã nuốt nước miếng ừng ực: GỎI. Quốc hồn quốc túy rặt.