Phóng to

Những căn nhà đơn sơ bên mép hồ - Ảnh: H.Dương

Với địa hình đồi núi xen kẽ các hòn đảo trên lòng hồ Cấm Sơn, Sơn Hải tập trung nhiều dân tộc thiểu số như Tày, Nùng, Sán Chỉ, Cao Lan... với nét văn hóa đa dạng phong phú, nhiều tiềm năng phát triển du lịch. Tuy nhiên, Sơn Hải vẫn còn vẻ hoang sơ do tiềm năng du lịch chưa được đầu tư khai thác.

Không thuê được thuyền, nhưng chúng tôi may mắn được đi nhờ thuyền chở các thầy cô vào dạy học tại các điểm trường vùng sâu để vào vùng Cấm Sơn. Trong buổi sáng mùa xuân, hồ Cấm Sơn hiện ra như một chiếc gương phản chiếu khổng lồ giữa rừng núi thơ mộng. Những hòn đảo nhỏ không có dân sinh sống, chỉ những bụi cây ẩn hiện xa xa trong sóng nước cùng những màn sương sớm. Theo lời những người trên thuyền, các đồng bào dân tộc Nùng, Tày, Cao Lan vùng này có nhiều sự tích gắn với các địa danh như núi Ba Hòn, suối Cấm, suối Mọc, suối Vảy Rồng, đảo Lăn Lóc...

Với người dân Sơn Hải, từ khi có hồ Cấm Sơn cũng đã mang lại nguồn lợi thủy sản quý giá. Ngày nào trên hồ Cấm Sơn cũng có hàng chục ngư dân Sơn Hải đánh cá mưu sinh. Anh Thủy, một người đánh cá ở Sơn Hải, tâm sự do ít đất, trồng lúa ngô không đủ sống, hồ Cấm Sơn trở thành nơi nhiều người dân trong vùng mưu sinh. “Hầu hết gia đình trong vùng đều có lưới chùm, lưới vương, vó, rọ tôm, thuyền nan hoặc thuyền máy và cần câu cá. Chúng tôi đánh bắt trước tiên để cải thiện bữa ăn cho gia đình, nếu dư dả thì mang sang chợ Sông Hóa ở Hữu Lũng, Lạng Sơn bán cho dân xã bạn” - anh Thủy nói.

Dân bản địa cho chúng tôi biết thường nơi này chỉ có dân du lịch bụi, phượt hoặc những bạn trẻ tình nguyện tìm tới. Du lịch kết hợp với homestay giúp dân, tặng quà cho học sinh khó khăn cũng là một hình thức độc đáo đáng khuyến khích ở các bạn trẻ dưới xuôi. Gặp chúng tôi, bạn Lưu Văn Thông (quê Mê Linh, Vĩnh Phúc) cho biết đã bị vùng đất này níu chân khi đến đây du lịch. Có rất ít hộ gia đình ở đây xây được nhà gạch, phần lớn là nhà trình tường làm bằng đất, mái lợp ngói thấp lè tè. Theo nhiều người dân bản địa, loại nhà này rất mát vào mùa hè, ấm cúng khi trời lạnh và cũng bền theo thời gian.

Buổi tối chúng tôi được người dân mời ăn gà đồi đúng chất và đặc biệt là món cá chép đánh ở hồ Cấm Sơn. Theo người dân ở đây, không đâu nhiều cá chép như hồ Cấm Sơn. Cá chép ở Cấm Sơn có con nặng 2-3kg. Người dân có thể chế biến cá chép thành nhiều món ăn, nhưng ấn tượng và ngon miệng nhất với chúng tôi là đĩa trứng cá chép rán.