Ngày 4-4, Thanh tra Chính phủ đã công khai kết luận thanh tra dự án đầu tư xây dựng mới cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, trong đó chỉ rõ những vi phạm, khuyết điểm của bộ trưởng, thứ trưởng Bộ Y tế thời kỳ liên quan.

Đáng chú ý, Thanh tra Chính phủ kết luận dự án 2 bệnh viện bị dừng thi công "trùm mền" nhiều năm nay, cùng với những sai phạm trong quá trình triển khai đã gây thiệt hại và lãng phí hơn 1.000 tỉ đồng.

Bộ trưởng kết luận có nội dung trái quy định

Theo kết luận, trong những năm qua, nhu cầu chăm sóc sức khỏe, khám bệnh, chữa bệnh của nhân dân ngày càng tăng, gây quá tải tại các cơ sở khám chữa bệnh, đặc biệt đối với các bệnh viện, viện tuyến trung ương, tuyến cuối.

Xuất phát từ thực trạng đó, Đảng, Nhà nước đã chủ trương đầu tư xây dựng một số bệnh viện tuyến trung ương và tuyến cuối để cung ứng dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh, góp phần giảm quá tải.

Ngày 16-1-2014, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định phê duyệt đề án "Đầu tư xây dựng mới 5 bệnh viện, viện tuyến trung ương...", trong đó có cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai và Việt Đức.

Sau khi được phê duyệt, Bộ Y tế đã khẩn trương tập trung triển khai thực hiện 2 dự án.

Tuy nhiên theo Thanh tra Chính phủ, quá trình triển khai dự án đã có nhiều thiếu sót, khuyết điểm, vi phạm, sai phạm, trong đó chủ yếu là xuất phát từ các nguyên nhân chủ quan.

Do đó cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai và Việt Đức phải dừng thi công từ tháng 1-2021 đến nay, không đạt được các mục tiêu đề ra, gây lãng phí, thiệt hại ngân sách nhà nước. Quá trình triển khai, các cơ quan có trách nhiệm không thực hiện đúng chủ trương, đường lối đúng đắn của Đảng, Nhà nước về sự nghiệp chăm sóc sức khỏe của nhân dân, gây bức xúc trong dư luận xã hội, kết luận nêu.

Cụ thể, theo thanh tra, quá trình triển khai các đơn vị có trách nhiệm đã cố ý trình, phê duyệt chủ trương thuê tư vấn nước ngoài lập dự án đầu tư khi chưa làm rõ về khả năng đáp ứng của đơn vị tư vấn. Việc này bị kết luận là vị phạm quy định Luật Đấu thầu.

Đáng chú ý, kết luận nêu bộ trưởng Bộ Y tế kết luận tại thông báo số 417 ngày 9-5-2014 "có nội dung trái quy định" Luật Đầu thầu năm 2005 khi xác định rõ Công ty VK Group (là đơn vị tư vấn nước ngoài) phải lập xong dự án đầu tư bao gồm thuyết minh và thiết kế cơ sở khi chưa triển khai các bước lựa chọn nhà thầu.

Các đơn vị liên quan còn cố ý vi phạm các quy định của pháp luật về xây dựng khi báo cáo không trung thực, không khách quan, không đủ cơ sở đáp ứng điều kiện áp dụng phương thức tuyển chọn, không đảm bảo tính cạnh tranh.

Bộ trưởng, thứ trưởng buông lỏng quản lý

Kết quả thanh tra cho thấy, những sai phạm trong quá trình triển khai 2 dự án có tính hệ thống, vi phạm sau có nguyên nhân từ vi phạm trước. Các yếu tố chủ quan xảy ra ở hầu hết các khâu, từ chuẩn bị đến đầu tư, phê duyệt chủ trương, lựa chọn nhà thầu, tổ chức đấu thầu.

Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra các nguyên nhân để xảy ra sai phạm liên quan 2 dự án, trong đó nêu rõ trách nhiệm của bộ trưởng và thứ trưởng Bộ Y tế.

Theo kết luận, bộ trưởng Bộ Y tế, thứ trưởng phụ trách đã có hành vi vi phạm trong việc phê duyệt chủ trương tuyển tư vấn nước ngoài lập dự án, thiết kế dự án thiếu căn cứ, không đáp ứng các điều kiện theo quy định của pháp luật.

Lãnh đạo bộ còn kết luận "chỉ đạo trái pháp luật về đơn vị tư vấn nước ngoài thực hiện các gói thầu tư vấn lập dự án khi chưa thực hiện quy trình lựa chọn nhà thầu".

Bộ trưởng, thứ trưởng Bộ Y tế bị kết luận là "thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý không đôn đốc kiểm tra, giám sát và không thực hiện đầy đủ nhiệm vụ, quyền hạn khác của người quyết định đầu tư.

Từ đó để xảy ra nhiều thiếu sót, khuyết điểm, vi phạm, sai phạm trong hầu hết các khâu thực hiện dẫn đến việc sử dụng không hiệu quả, không sử dụng hết nguồn vốn được cấp", kết luận nêu.

Ban Y tế trọng điểm và các đơn vị, cá nhân có liên quan trong quản lý dự án không đáp ứng năng lực về kinh nghiệm, chuyên môn, trong khi sử dụng tư vấn không đảm bảo chất lượng, không đáp ứng các điều kiện về năng lực.

Kiến nghị xử lý trách nhiệm bộ trưởng, thứ trưởng và Bộ Y tế phải bồi thường 354 tỉ

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Y tế kiểm điểm, có hình thức xử lý nghiêm trách nhiệm theo quy định pháp luật đối với bộ trưởng, thứ trưởng phụ trách hai dự án theo từng thời kỳ liên quan đến các vi phạm sai phạm được nêu trong kết luận.

Kiểm điểm theo quy định của pháp luật đối với thứ trưởng có liên quan đến vi phạm khác của Ban Y tế trọng điểm đã được chỉ ra trong kết luận thanh tra.

Tổ chức kiểm điểm, xử lý nghiêm trách nhiệm đối với Vụ Trang thiết bị và công trình y tế (nay là Cục Hạ tầng và thiết bị y tế), Ban quản lý dự án y tế trọng điểm gồm giám đốc, phó giám đốc, kế toán trưởng...

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Bộ Y tế bồi thường thiệt hại ngân sách nhà nước hơn 354 tỉ đồng. Trong đó 80 tỉ đồng từ bốn gói thầu tư vấn do giá hợp đồng vượt định mức, 253,6 tỉ đồng chi phí phát sinh từ dừng thi công đến 31-12-2024...

Bộ Xây dựng phải kiểm tra an toàn công trình, xử lý trách nhiệm thẩm tra chi phí, đảm bảo công trình đạt cấp I, độ bền bậc I.

Bộ Tài chính sửa Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2013 để lượng hóa thiệt hại, kiểm tra thuế thu nhập doanh nghiệp của các nhà thầu như Tổng công ty 319, Tổng công ty Thành An, Công ty cổ phần Hồng Hà do lập hóa đơn sai năm 2015-2016, nguy cơ thất thu ngân sách.

Đáng chý ý, Thanh tra Chính phủ yêu cầu các bộ phải chuyển thông tin đến Bộ Công an nếu phát hiện thêm vi phạm khác.

Kiến nghị xử lý trách nhiệm bộ trưởng thời kỳ liên quan cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai và Việt Đức

Thanh tra Chính phủ kiến nghị xử lý nghiêm trách nhiệm bộ trưởng, thứ trưởng được phân công phụ trách dự án cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai và Việt Đức theo từng thời kỳ liên quan đến các vi phạm, sai phạm được chỉ ra sau thanh tra.