Theo AFP, quan chức này không nói rõ tàu sân bay USS Theodore Roosevelt có mặt ở vị trí nào vào ngày mai, nhưng xác nhận con tàu sân bay chạy năng lượng hạt nhân khổng lồ này đang “di chuyển bình thường” trên biển Đông.

Ông Carter sẽ thăm tàu USS Theodore Roosevelt cùng Bộ trưởng Quốc phòng Malaysia Hishammuddin Hussein. Cả hai bộ trưởng sẽ lưu lại trên tàu trong vài giờ. Hiện ông Carter đang có mặt ở Kuala Lumpur để dự Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+).

Giới quan sát nhận định động thái này có thể sẽ khiến Trung Quốc càng giận dữ. Tuần trước, tàu khu trục Mỹ USS Lassen tuần tra trong vùng biển 12 hải lý quanh một số đảo nhân tạo Trung Quốc xây bất hợp pháp trên biển Đông. Bắc Kinh phản ứng dữ dội bằng những tuyên bố hiếu chiến.

Cũng vì thái độ khó chấp nhận của Trung Quốc đã khiến ADMM+ không ra được tuyên bố chung. Theo Reuters, nước chủ nhà Malaysia đã đồng ý đưa vấn đề biển Đông vào tuyên bố chung theo đề xuất của Mỹ, Nhật và Philippines.

Một bản dự thảo tuyên bố chung của nước chủ nhà Malaysia soạn thảo viết ASEAN “tìm kiếm giải pháp hòa bình để xử lý tranh chấp (trên biển Đông). Cần phải ngăn chặn đụng độ trên biển và trên bầu trời bằng bất cứ giá nào”.

Tàu sân bay hạt nhân USS Theodore Roosevelt  của hải quân Mỹ - Ảnh: Daily Mail

Tuy nhiên các quan chức Mỹ tiết lộ Trung Quốc đã vận động hành lang dữ dội để loại bỏ vấn đề biển Đông ra khỏi tuyên bố chung. Không đạt được sự đồng thuận, các bộ trưởng quốc phòng ASEAN và đối tác quyết định không ra tuyên bố chung.

“Đương nhiên là một số nước ASEAN cho rằng quan điểm của Trung Quốc là không phù hợp. Điều đó cho thấy hành vi bồi lấn xây đảo nhân tạo và quân sự hóa (biển Đông) của Trung Quốc đã gây chia rẽ nghiêm trọng trong khu vực” - một quan chức Mỹ cho biêt.

“Đây là quyết định của ASEAN nhưng theo quan điểm của chúng tôi, thà không có tuyên bố chung còn hơn là né tránh vấn đề quan trọng của việc Trung Quốc bồi lấn và quân sự hóa biển Đông” - quan chức này nhấn mạnh.  

Trong khi đó, Bộ Quốc phòng Trung Quốc đổ lỗi cho “một số nước bên ngoài ASEAN cố nhồi nhét nội dung vào trong tuyên bố chung”. Đây là lần đầu tiên ADMM+ không đưa ra được tuyên bố chung.