Các cơ sở Trung Quốc xây trên đá Chữ Thập - Ảnh: The Diplomat

Theo ABC News, Bộ trưởng Carter tuyên bố: “Với các hành động trên Biển Đông, Trung Quốc đã vi phạm các quy định và thông lệ quốc tế nền tảng của cơ cấu an ninh châu Á - Thái Bình Dương. Cả khu vực đều ưu tiên ngoại giao và phản đối hành vi bắt nạt”.

Ông Carter cảnh báo sự hung hăng của Trung Quốc trên biển Đông sẽ ảnh hưởng tới mối quan hệ với Mỹ. “Lo ngại về sức mạnh quân sự của Trung Quốc và các hành động bắt nạt của nước này, chúng tôi đang thực hiện các bước thận trọng để chuẩn bị đối phó với sự canh tranh đang gia tăng” - ông Carter cho biết.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ nhấn mạnh Washington rất lo ngại với tốc độ bồi lấn và xây đảo nhân tạo trái phép của Trung Quốc trên Biển Đông cũng như khả năng Bắc Kinh quân sự hóa các “tiền đồn” bất hợp pháp này. Ông cảnh báo hành vi của Trung Quốc làm tăng nguy cơ tính toán sai hoặc xung đột.

Ông Carter quả quyết Mỹ sẽ bảo vệ tự do hàng hải và hàng không trong khu vực. “Mỹ sẽ đưa máy bay và tàu tới bất cứ nơi nào mà luật pháp quốc tế cho phép. Biến một bãi đá thành đường băng không tạo ra chủ quyền lãnh thổ hay có thể cản trở giao thông đường biển và hàng không” - ông Carter khẳng định.

Một khu phức hợp dự báo có quy mô không kém gì Lầu Năm Góc của Mỹ - Ảnh: The Diplomat

Xây dựng ồ ạt

Cũng trong hôm qua 16-9, tạp chí The Diplomat công bố các hình ảnh vệ tinh cho thấy Trung Quốc đã xây dựng hàng loạt cơ sở trên đá Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam với quy mô lớn hơn nhiều so với các ước tính trước đây.

Một khu phức hợp trên đá Chữ Thập rộng tới 61.000m² đang được mở rộng. The Diplomat cho biết nhiều khả năng khu phức hợp này sẽ có diện tích rộng không kém gì tòa nhà Lầu Năm Góc, trụ sở Bộ Quốc phòng Mỹ (116.000m²).

Các cơ sở phức tạp xuất hiện trên các hình ảnh vệ tinh chụp đá Chữ Thập từ ngày 13-7, bao gồm một đài rađa và tháp rađa. Đường băng trên đá Chữ Thập hiện dài tới 3.125m. Các bức ảnh mới chụp đầu tháng 9 cho thấy một dải xám chạy song song với đường băng chính trên đá Chữ Thập.

Một số chuyên gia cho rằng đây có thể là đường băng phụ. Tuy nhiên giáo sư J. David Rogers của ĐH Khoa học & công nghệ Missouri cho biết có thể đó là một vùng đệm nông nghiệp để trồng nông sản. Giáo sư Rogers khẳng định vùng đệm nông nghiệp này giúp ngăn chặn xói mòn đất do bão tố.

Đá Chữ Thập, đá Xu Bi và đá Vành Khăn là nơi Trung Quốc xây đảo nhân tạo trái phép với quy  mô lớn nhất. Tuy nhiên The Diplomat cho biết Trung Quốc chưa triển khai các thiết bị quân sự đến ba địa điểm này giống như các “tiền đồn” bất hợp pháp mà Bắc Kinh thiết lập trên đá Châu Viên, đá Ga Ven, đá Tư Nghĩa và đá Gạc Ma.

Hình mũi tên là các vị trí xây trạm rađa - Ảnh: The Diplomat

Triển khai quân sự

Theo The Diplomat, ở bốn đá này Trung Quốc triển khai hàng loạt tháp cảm biến hiện đại, các hệ thống giám sát vũ khí và rađa định vị, nhiều cảm biến điện tử và hạ tầng viễn thông vệ tinh.

Ảnh chụp ngày 23-8 ở đá Châu Viên cho thấy nơi đây có một “trang trại” ăngten gần giống với mạng lưới rađa Jindalee của Úc, có tầm hoạt động 3.000km.

Giới chuyên gia quân sự nhận định quân đội Trung Quốc có thể dùng các hệ thống này để kiểm soát hướng bay của loại tên lửa “sát thủ tàu sân bay” DF-21D, được coi là mối đe dọa lớn đối với các tàu sân bay Mỹ ở Thái Bình Dương. 

Một hệ thống rađa đặt ở đá Châu Viên, cách đường bờ biển Trung Quốc hơn 1.000km, có thể giúp quân đội Trung Quốc tăng hiệu quả các loại tên lửa chống tàu. The Diplomat cho biết Trung Quốc cũng có thể sử dụng các căn cứ trên đá Châu Viên, đá Ga Ven, đá Tư Nghĩa và đá Gạc Ma làm bệ phóng vũ khí.