Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cho biết mỗi năm cả nước có trên 8.000 người chết vì tai nạn giao thông - Ảnh: L.T

Đó là ý kiến của ông Nguyễn Đình Quyền - nguyên phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội - tại phiên giải trình về tình hình vi phạm pháp luật và tội phạm xâm phạm an toàn giao thông đường bộ, đường sắt trong các năm 2017, 2018 và đầu năm 2019 và giải pháp trong thời gian tới của Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, sáng 6-3.

Do xử không nghiêm

Ông Quyền đặt vấn đề để có giải pháp ngăn chặn tình trạng này, cần chỉ rõ nguyên nhân chính khiến tình trạng tai nạn và vi phạm pháp luật về an toàn giao thông vẫn hết sức nghiêm trọng là gì.

Nguyên nhân chính, theo ông Quyền là việc xử lý vi phạm đối với những tội phạm an toàn giao thông của cơ quan quản lý rất có vấn đề.

Mặt khác, chính sách pháp luật như xử lý hình sự cũng cần phải xem lại nhất là khởi tố theo yêu cầu của người bị hại. Trách nhiệm hình sự là của công dân đối với pháp luật chứ không phải là dân sự để người dân tự dàn hòa với nhau.

"Các đồng chí cứ nói ý thức của dân, người tham gia giao thông nhưng theo tôi, đầu tiên là trách nhiệm xử lý của cơ quan quản lý nhà nước không nghiêm từ cấp bằng lái xe đến xử lý xe chở quá tải…

Như có xe chạy từ Lạng Sơn về Cà Mau, nhưng về đến tận Cà Mau mới phát hiện được chở quá tải. Tại sao lại lọt qua bao nhiêu trạm như vậy? Chúng ta cứ tìm nguyên nhân đâu đâu, trong khi nguyên nhân là ở chính chúng ta, do xử lý không nghiêm. Do đó, đây là vấn đề mà chúng ta cần ưu tiên tập trung để giải quyết", ông Quyền nhấn mạnh.

Cụ thể, ông Quyền kiến nghị cần phải xem xét lại trách nhiệm của những cán bộ, công chức được giao nhiệm vụ xong mới nói đến dân.

Cần cấm vĩnh viễn tài xế dùng ma túy

Bên cạnh những giải pháp trên, ông Nguyễn Bá Sơn - ủy viên Ủy ban Tư pháp, đại biểu Đà Nẵng - kiến nghị cần cấm vĩnh viễn không cho hành nghề lái xe đối với những tài xế sử dụng ma túy. Khi phát hiện tài xế sử dụng ma túy thì thu bằng lái và ghi thẳng vào hồ sơ để không cấp bằng lái cho người đó nữa.

Ông Nguyễn Việt Tiến - thứ trưởng Bộ Y tế - cũng đồng tình với giải pháp thu bằng lái và cấm 6 tháng - 1 năm, thậm chí cấm vĩnh viễn tài xế nếu kết quả xét nghiệm dương tính với ma túy.

Bà Nguyễn Thị Thủy - thường trực Ủy ban Tư pháp - cho biết điều lo ngại nhất là số người chết vì tai nạn giao thông tăng cao dù số vụ giảm. Tình trạng lái xe sử dụng ma túy, chất gây nghiện đang là nguyên nhân dẫn đến nhiều vụ tai nạn đặc biệt.

Số vụ việc nghiêm trọng liên tiếp xảy ra từ cuối năm 2018, đặc biệt nghiêm trọng là vụ tai nạn ở Long An, do tài xế container có sử dụng ma túy khiến 4 người chết và 17 người bị thương khi đang chờ đèn đỏ.

Đại diện bộ Giao thông vận tải, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho rằng mức xử phạt đối với tài xế dùng ma túy gây tai nạn giao thông còn thấp. Vì đã dùng ma túy là vi phạm rồi mà lại lái xe thì rất nguy hiểm cho cộng đồng.

Về giải pháp xử lý đối với tài xế dùng ma túy, ông Thể cho biết quan điểm là xử phạt thật nghiêm. Bộ Giao thông vận tải sẽ tăng thời gian tịch thu bằng lái 10 - 15 năm thay vì 2 năm như hiện nay.

"Nếu có hồ sơ cá nhân của các đối tượng này, chúng ta sẽ quản lý chặt hơn. Quy định của một số nước rất nghiêm, như Trung Quốc là cấm tài xế sử dụng ma túy không được lái xe nữa", ông nói.

Bộ trưởng Bộ GTVT: Mất bằng lái sẽ phải thi lại!

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể - Ảnh: TUẤN PHÙNG

Về công tác đào tạo và sát hạch lái xe, theo bà Nguyễn Thị Thủy - thường trực Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, có tâm lý một bộ phận học viên không muốn học bài bản nhưng muốn có giấy phép lái xe.

Nắm bắt tâm lý này, một số cơ sở đào tạo cắt xén chương trình, số giờ học lý thuyết và thực hành lái xe không đúng quy định. Thay vì dạy bài bản, có không ít cơ sở dạy mẹo để học viên làm sao thi đỗ chứ không phải vận hành an toàn.

Cùng quan điểm, ông Trương Trọng Nghĩa - ủy viên Ủy ban Tư Pháp, đại biểu quốc hội TP HCM - cho rằng đào tạo chất lượng lái xe rất hình thức. "Nhiều tài xế taxi nói với tôi là bọn cháu có học bao nhiêu đâu, chủ yếu ra ngoài vừa lái vừa nâng cao. Riêng bằng lái xe hai bánh thì rất nhiều trường hợp là mua bằng" - ông Nghĩa nói.

Giải pháp cho hạn chế nêu trên, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết Bộ GTVT vừa tham mưu cho Chính phủ ban hành nghị định 138 về trách nhiệm của các cơ sở đào tạo giấy phép lái xe. Về quản lý ngành, Bộ GTVT tăng cường giám sát chất lượng nội dung giải dạy.

"Chúng tôi đang đề xuất trong bài thi với tình huống đèn đỏ báo hiệu đường sắt mà học viên vi phạm thì sẽ bị rớt ngay. Vi phạm lỗi này là rất nghiêm trọng, nếu để xảy ra sẽ gây hậu quả rất lớn" - ông Thể nói.

Cũng theo ông Thể, hiện 100 người thi bằng lái xe thì chỉ có 58 người trúng tuyển. Số học viên còn lại phải thi vòng 2, thậm chí vòng 3.

Cùng với việc tăng cường chất lượng nội dung giảng dạy lái xe, Bộ GTVT cũng đẩy mạnh kiểm tra các cơ sở đào tạo, nếu phát hiện vi phạm thì sẽ thu hồi giấy phép. Vì cơ sở nào đào tạo ra lái xe mà chất lượng đào tạo không đảm bảo, gây tai nạn chết người thì rất nguy hiểm.

Theo ông Thể, Bộ GTVT sẽ phối hợp với Bộ Công an để có thêm thông tin nhằm phát hiện bằng giả.

"Chúng tôi cũng đang đề xuất theo hướng tất cả những ai mất bằng lái xe thì phải thi lại toàn bộ để tránh tình trạng viện đủ lý do để xin đổi bằng. Thực tế công tác quản lý còn hạn chế nên có những trường hợp vi phạm đã lợi dụng để có thêm bằng lái thứ 2, thứ 3" - ông Thể nhấn mạnh.