Một sáng chủ nhật, đi mua bánh mì trong khu Little Saigon thuộc miền nam California (Hoa Kỳ), tôi thấy một người đàn ông Việt Nam quay cửa kính xe xuống và quăng vỏ chuối ra ngoài. Hành động này làm tôi nhớ đến những chuyến xe đò từ Sài Gòn về miền Tây, hành khách thường tùy tiện quăng những bọc nilông, chai nhựa, vỏ bắp và xác mía xuống đường. 

Tôi tự hỏi, có phải thói quen xả rác đã nằm sâu trong huyết quản của người Việt từ rất lâu rồi, nay tiếp tục phát triển ở nước ngoài?

Ở Mỹ, trong khu phố của người bản xứ thì không có rác - họ giữ gìn khu phố và nơi cư ngụ lúc nào cũng sạch sẽ, riêng khu phố của người Việt lại thường có rác. Việc xả rác này thường do người Việt lớn tuổi gây ra - những người không sinh ra và lớn lên ở Mỹ. 

Còn trẻ em Việt được sinh ra và lớn lên ở đây không bao giờ xả rác; thậm chí, các em còn ngăn cản không cho các bậc trưởng thượng xả rác. Các em, khi đi học, được nhà trường dạy dỗ không được xả rác hay phóng uế nơi công cộng và các em rất tuân thủ những quy định đã được dạy. Đây là kết quả tất yếu và đáng khen của nền giáo dục hướng về cộng đồng.

Ở nước ta, dường như không thành phố nào không có rác, không con đường nào không có rác, không con sông nào không có rác. Vứt rác bừa bãi và vệ sinh cá nhân không đúng nơi quy định dường như đã trở thành thói quen của một số người trưởng thành. 

Tai hại hơn nữa, hành động này lại làm gương xấu cho trẻ em. Ở trường, mặc dù các em được dạy phải giữ gìn vệ sinh chung, bỏ rác, tiêu tiểu đúng nơi quy định; thế nhưng khi về nhà hoặc ra đường, các em lại nhìn thấy cảnh người lớn xả rác và tiểu tiện bừa bãi nên dễ dàng học theo thói xấu này. 

Điều này cho thấy thế hệ chúng ra có vấn đề với việc giữ gìn vệ sinh công cộng, và cũng là giữ gìn vệ sinh cho cá nhân mình.

Đã đến lúc cần có những biện pháp mạnh hơn, quyết liệt hơn để thay đổi thói quen xả rác của người Việt. Chỉ đến khi người Việt thay đổi cách ứng xử với rác thì mới mong xã hội bước vào nếp sống văn minh và đất nước mới trở thành nơi đáng sống.