Đảo nhân tạo Trung Quốc xây trái phép trên Đá Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam - Ảnh: Reuters

“Chúng tôi rất lo ngại về các chuyến bay này. Chúng tôi lo ngại về tất cả các hành động Trung Quốc đang thực hiện trên Biển Đông - Reuters dẫn lời người phát ngôn Lầu Năm Góc Peter Cook nhấn mạnh - Việc gây căng thẳng ở các đảo có tranh chấp, bồi lấn và quân sự hóa các đảo này chỉ khiến Biển Đông thêm bất ổn”.

Kêu gọi Mỹ tăng cường sức mạnh hải quân

Ông Cook cho biết Mỹ kêu gọi tìm biện pháp ngoại giao để giải quyết các vấn đề trên Biển Đông. “Vấn đề là các chuyến bay của Trung Quốc sẽ chỉ làm xói mòn sự ổn định và thông cảm ở khu vực này” - ông Cook đánh giá.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Anna Richey-Allen cũng kêu gọi Trung Quốc ngừng bồi lấn, xây đảo nhân tạo trái phép và quân sự hóa các đảo này. Một số quan chức hải quân Mỹ bày tỏ lo ngại hành vi gây hấn của Trung Quốc sẽ thổi bùng cuộc chạy đua vũ trang trong khu vực.

Trước các động thái gây hấn của Trung Quốc, hàng loạt nghị sĩ Đảng Cộng hòa Mỹ, trong đó có Chủ tịch Hạ viện Paul Ryan, đã lên tiếng kêu gọi chính quyền Washington tăng cường sức mạnh hải quân trên Biển Đông.

Ông Ryan cho rằng căng thẳng trên Biển Đông cho thấy nước Mỹ cần tăng cường sức mạnh hải quân ở Thái Bình Dương để ngăn chặn Trung Quốc gây hấn. Thượng nghị sĩ Marco Rubio, ứng cử viên tổng thống Mỹ, cho rằng chính quyền Washington cần tăng cường đầu tư nguồn lực vào lực lượng hải quân ở Thái Bình Dương.

Ông Rubio khẳng định nếu trở thành tổng thống, ông sẽ lập tức triển khai máy bay và tàu chiến tuần tra trong vùng 12 hải lý quanh các đảo nhân tạo Trung Quốc xây trái phép trên Biển Đông.  “Chúng ta cần phải bác bỏ đòi hỏi chủ quyền vô lý của Trung Quốc trên Biển Đông” - ông Rubio khẳng định.

Tam giác quân sự

Trao đổi với Tuổi Trẻ, tiến sĩ Nguyễn Ngọc Trường, chủ tịch Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và phát triển quan hệ quốc tế, cảnh báo Trung Quốc đang dọn đường cho việc triển khai các máy bay quân sự tới quần đảo Trường Sa của Việt Nam trong thời gian tới.

“Với tam giác là các đảo nhân tạo xây trái phép ở Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa (bị Trung Quốc chiếm đóng bất hợp pháp) và đảo Hải Nam, Trung Quốc muốn tạo ra một vùng quân sự trên Biển Đông và trong tương lai có thể thiết lập ở đây vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) trái phép bất kỳ lúc nào” - tiến sĩ Nguyễn Ngọc Trường lo ngại.

Theo tiến sĩ Nguyễn Ngọc Trường, mục tiêu lâu dài của Trung Quốc là lập các căn cứ quân sự trên Biển Đông để hiện thực hóa ý đồ mở rộng lãnh thổ sang phía nam, tăng cường tầm hoạt động ở khu vực hải đảo Đông Nam Á. Với các đảo nhân tạo trái phép, lần đầu tiên máy bay Trung Quốc có thể bao quát một khu vực rộng lớn ở Đông Nam Á.

Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Trường dự báo chắc chắn quân đội Mỹ sẽ có phản ứng với động thái của Trung Quốc. “Cuộc đối đầu giữa lực lượng Mỹ và Trung Quốc tại khu vực quần đảo Trường Sa sẽ diễn ra gay gắt và căng thẳng” - tiến sĩ Nguyễn Ngọc Trường đánh giá.