Dự án BOT đường Thái Nguyên - Chợ Mới chỉ được thu phí tại 1 trạm, trong khi phương án tài chính được thu phí tại 2 trạm, nên lâm vào nợ nần, đối mặt nguy cơ phá sản - Ảnh: HỒNG PHƯƠNG

Kiến nghị được đưa ra trong báo cáo của Bộ Giao thông vận tải vừa gửi Thủ tướng về hỗ trợ doanh nghiệp BOT do ảnh hưởng của dịch COVID-19.

Bộ này cho biết hiện đang quản lý 61 hợp đồng dự án BOT, trong đó có 60 dự án đã hoàn thành đưa vào khai thác, 1 dự án đang đầu tư xây dựng. 

Qua rà soát năm 2019 có 45 dự án BOT doanh thu thực tế thấp hơn so với dự báo trong phương án tài chính của họp đồng BOT, trong đó có 2 dự án doanh thu chỉ đạt 13-15% là BOT quốc lộ 3 đoạn Thái Nguyên - Bắc Kạn và cầu Thái Hà trên quốc lộ 39 nối tỉnh Hà Nam, Thái Bình.

Có 3 dự án chưa được thu phí hoặc đang tạm dừng thu phí gồm BOT quốc lộ 10 đoạn tránh thị trấn Đông Hưng (tỉnh Thái Bình), BOT quốc lộ 1 đoạn tránh TP Thanh Hóa và BOT quốc lộ 1 đoạn qua thị xã Cai Lậy (tỉnh Tiền Giang).

Bộ này nhận định các doanh nghiệp BOT gặp rất nhiều khó khăn khi phải bổ sung kinh phí để cố gắng trả nợ ngân hàng theo kế hoạch và các ngân hàng đã có ý kiến về nguy cơ phải cơ cấu lại thời hạn trả nợ, chuyển nhóm nợ đối với các khoản vay đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT.

Các khó khăn, vướng mắc nói trên chưa được giải quyết thì từ đầu năm 2020, dịch COVID-19 cũng khiến các dự án BOT bị ảnh hưởng do lưu lượng xe giảm sâu dẫn đến doanh thu giảm, đặc biệt trong thời gian thực hiện giãn cách xã hội.

Qua tổng hợp số liệu thống kê các doanh nghiệp BOT đến hết ngày 22-4-2020 có tới 58 dự án doanh thu thực tế thấp hơn so với doanh thu dự báo trong phương án tài chính của hợp đồng BOT, trong đó 17 dự án doanh thu thực tế chưa đạt 50% so với dự báo.

Dựa trên các kiến nghị của doanh nghiệp BOT, Bộ Giao thông vận tải kiến nghị "cho phép tăng phí dịch vụ sử dụng đường bộ theo hợp đồng dự án", đồng thời chỉ đạo các địa phương bố trí lực lượng chức năng đảm bảo an ninh trật tự tại trạm thu phí khi cần thiết. 

Với phương án này, Nhà nước không phải chi khoảng 5.080 tỉ đồng hỗ trợ các dự án BOT nếu giữ nguyên mức phí như hiện tại, chỉ tăng phí theo lộ trình trong hợp đồng đã ký từ năm 2022.

Bộ này kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các ngân hàng thương mại cổ phần có giải pháp hỗ trợ, tái cơ cấu thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ đối với các dự án BOT giao thông, đồng thời giảm lãi vay phát sinh trong thời gian từ 1-2-2020 đến khi Việt Nam công bố hết dịch COVID-19, cộng thêm 3 tháng.

Trong trường hợp cần thiết, Nhà nước có thể trưng mua lại toàn bộ dự án. 

Chấp thuận cho các doanh nghiệp BOT giãn thời hạn nộp thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp các năm 2019, 2020.

Để khuyến khích và thúc đẩy đầu tư theo hình thức đối tác công - tư (PPP), Bộ Giao thông vận tải kiến nghị Thủ tướng có chủ trương giảm lãi suất vay từ 2-3%/năm so với vay đầu tư các lĩnh vực đầu tư, kinh doanh khác.

Bộ Giao thông vận tải: Doanh nghiệp BOT cũng đang khó khăn...

TTO - Các Hiệp hội vận tải kiến nghị Bộ Giao thông vận tải giảm phí BOT cho xe tải, xe khách do giảm sản lượng hàng, hành khách bởi dịch COVID-19. Nhưng Bộ Giao thông vận tải đề nghị các hiệp hội chia sẻ với các doanh nghiệp BOT cũng đang khó khăn.