Phóng to

Ông Chuck Hagel (bìa trái) và ông John Brennan (bìa phải) lắng nghe Tổng thống Barack Obama phát biểu tiến cử mình - Ảnh: AFP

Như vậy, cùng việc đề cử thượng nghị sĩ John Kerry làm ngoại trưởng, ông Obama đã xây dựng xong đội ngũ an ninh quốc gia cho nhiệm kỳ 2.

Về ông Chuck Hagel, ông Obama mô tả: “Chuck hiểu rõ chiến tranh không là trò chơi trừu tượng. Ông biết rõ việc gửi thanh niên Mỹ đi chiến đấu và bị thương trong bùn đất là việc chỉ làm khi tuyệt đối cần thiết”. Còn về ông John Brennan, ông Obama cũng không tiếc lời khen ngợi ông là “sự kết hợp giữa sức mạnh và trí thông minh”. Nhấn mạnh việc ông Brennan đã có 25 năm phục vụ trong ngành tình báo, ông Obama nêu rõ: “John biết rõ những gì mà an ninh quốc gia cần đến, đó là những tin tức tình báo để làm cơ sở cho những quyết định quốc gia”.

“Tôi hi vọng Thượng viện sẽ sớm thông qua việc bổ nhiệm này. Đối với vấn đề an ninh quốc gia, chúng ta cần hành động nhanh” - ông Obama nhấn mạnh. Tuy nhiên, việc đề cử hai nhân vật này chắc chắn sẽ tạo ra sóng gió trên đồi Capitol và dự báo nổ ra một cuộc xung đột chính trị.

Cửa ải Thượng viện

Reuters cho biết ông Hagel, 66 tuổi, cựu binh trong chiến tranh VN, bị các nghị sĩ Đảng Cộng hòa, các tổ chức ủng hộ Israel và các nhân vật bảo thủ chỉ trích dữ dội, bởi ông là người phản đối mạnh mẽ cuộc chiến Iraq và từng nhiều lần lên tiếng yêu cầu Israel đàm phán với Palestine. Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa John Cornyn mô tả việc ông Obama tiến cử ông Hagel là “thông điệp tồi tệ nhất mà chúng ta có thể gửi đến những người bạn Israel và những đồng minh khác ở Trung Đông”.

Một số tổ chức vì quyền lợi của Israel ở Washington cũng tuyên bố sẽ chống lại việc ông Hagel trở thành bộ trưởng quốc phòng. Việc ông Hagel thân thiết với một tổng thống thuộc Đảng Dân chủ khiến nhiều nhân vật trong phe Cộng hòa coi ông là “kẻ phản bội”. Nhưng các nghị sĩ Đảng Dân chủ cũng không ưa gì ông Hagel. Bởi khi còn ở Thượng viện, ông từng vài lần bỏ phiếu chống lại quyền lợi cho người đồng tính.

Trong khi đó, ông Brennan có tiếng là người ủng hộ các biện pháp tra tấn mà CIA thực hiện đối với các nghi can khủng bố dưới thời cựu tổng thống George Bush như biện pháp trấn nước. Hơn nữa, ông Brennan được xem là “bố già” đứng sau chương trình sử dụng máy bay không người lái tấn công các nghi can khủng bố ở Pakistan, Yemen và các quốc gia Trung Đông khác.

Chọn người tin cậy

Giới quan sát nhận định việc lựa chọn ông Hagel và ông Brennan cho thấy ông Obama trở nên tự tin hơn sau chiến thắng trong cuộc bầu cử hồi tháng 11-2012. Với số “vốn chính trị” mới, ông Obama sẵn sàng đối đầu với phe Cộng hòa. Reuters dẫn lời một cựu cố vấn của ông Obama khẳng định trong nhiệm kỳ 2, ông sẽ “không còn là người dễ thương, không chấp nhận nhượng bộ”.

Với việc bổ nhiệm ông Hagel, ông Obama muốn khẳng định với Đảng Cộng hòa là ông sẽ không lùi bước trong các cuộc đối đầu về trần nợ công hay luật kiểm soát súng đạn sắp tới. Ngoài ra, ông Obama đã chọn ông Hagel và ông Brennan bởi đó là những người ông có niềm tin lớn. Dù ông Hagel thuộc Đảng Cộng hòa nhưng quan điểm chống chiến tranh Iraq đã đưa ông và ông Obama đến gần nhau. Còn ông Brennan là một trong những cố vấn thân cận nhất của tổng thống kể từ nhiều năm qua.

Theo báo National Journal, cựu binh chiến tranh VN Hagel là người sẽ chia sẻ sự thận trọng của ông Obama trong việc can thiệp quân sự tại các nước trên thế giới. Ông Hagel có quan điểm chống chiến tranh và ủng hộ ông Obama trong việc nhanh chóng rút quân khỏi Afghanistan. “Ông Hagel sẽ là một đồng minh vững chắc của ông Obama tại Lầu Năm Góc” - National Journal đánh giá.

Với trường hợp của ông Brennan, giới quan sát nhận định ông Obama muốn tiếp tục chính sách chống khủng bố cứng rắn hiện nay bằng việc tăng cường cuộc chiến “sạch” của máy bay không người lái. Tuy nhiên, bên ngoài nước Mỹ, sự phản đối ông Brennan sẽ rất lớn. Báo Le Monde mô tả máy bay không người lái là “vũ khí tội ác do một nhà nước tiến hành” và đáng sợ nhất là “tội ác nhà nước này đã trở thành một điều bình thường”. Bởi “những sát nhân theo mục tiêu” này giết người mà không cần trát tòa, không qua xét xử, không phân biệt giữa hành động chiến tranh và tội ác chiến tranh. Theo báo Washington Post, không loại trừ khả năng một số thượng nghị sĩ sẽ tận dụng việc xem xét đề cử ông Brennan để buộc chính quyền Obama phải giải thích rõ ràng về tính pháp lý của chương trình tấn công khủng bố bằng máy bay không người lái.