Phóng to

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng (trong màn ảnh hội nghị - người đứng thứ ba từ trái sang) tham gia hội nghị cấp cao ASEAN 20 tại Phnom Penh - Ảnh: AFP

Báo Phnom Penh Post mô tả vấn đề biển Đông vẫn là một trong những đề tài nóng nhất tại hội nghị mà kết quả đã được thể hiện rõ trong tuyên bố chung.

Tuyên bố chung Phnom Penh nhấn mạnh ASEAN tiếp tục duy trì những cam kết chung đã được phản ánh trong Tuyên bố về ứng xử của các bên trên biển Đông (DOC) và các nguyên tắc được công nhận rộng rãi của luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của Liên Hiệp Quốc về Luật biển 1982 (UNCLOS) để tiến tới hiện thực hóa Bộ quy tắc ứng xử của các bên trên biển Đông (COC).

Cũng liên quan đến vấn đề biển Đông, chiều cùng ngày, theo TTXVN, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã có cuộc gặp với Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long bên lề hội nghị ASEAN 20. Hai thủ tướng khẳng định cần củng cố lập trường chung về biển Đông, nhất là trong vấn đề thúc đẩy hòa bình, ổn định, an ninh an toàn hàng hải ở khu vực, giải quyết tranh chấp giữa các bên liên quan bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS, thực hiện đầy đủ DOC và tiến tới xây dựng COC.

ASEAN cần chủ động về biển Đông

Báo Philippines Star dẫn lời Tổng thống Philippines Benigno Aquino cho biết ASEAN cần có lập trường chung về những tranh chấp lãnh hải trong khu vực, trước khi đàm phán với Trung Quốc.

Báo Phnom Penh Post cho biết ngày 2-4 bước vào cuộc họp tại cung điện Hòa Bình, Ngoại trưởng Philippines Albert Del Rosario liền tuyên bố ông đưa vấn đề tranh chấp trên biển Đông ra trước hội nghị ASEAN, bởi những căng thẳng do Trung Quốc gây ra đã “vi phạm nghị quyết của Liên Hiệp Quốc”.

Philippines đang thúc đẩy các nước ASEAN đưa ra một lập trường thống nhất về COC trước khi ngồi vào bàn đàm phán với Trung Quốc.

“Điều quan trọng là duy trì vai trò trung tâm của ASEAN. Sau khi ASEAN hoàn tất COC, các quốc gia thành viên của khối sẽ gặp gỡ Trung Quốc” - Tổng thống Philippines Benigno Aquino nhấn mạnh.

Cùng ngày, báo Philippines Star dẫn lời đại sứ Philippines tại ASEAN Wilfrido Villacorta cho biết Trung Quốc đã tuyên bố muốn tham gia việc chuẩn bị cũng như soạn thảo COC ngay từ đầu. Song, ông Villacorta nhấn mạnh ASEAN vẫn luôn cần giữ “thế dẫn dắt” khi thương thảo. “Điều đó có nghĩa là chúng ta đặt ra nghị trình, chúng ta định ra đường hướng” - ông Villacorta nói.

Vẫn báo này dẫn lời Ngoại trưởng Albert del Rosario khẳng định vấn đề biển Đông phải được giải quyết một cách hòa bình theo luật pháp quốc tế. “Mười năm trước, ASEAN và Trung Quốc đã ký DOC ở Phnom Penh. Tôi hi vọng COC cũng được ký kết tại đây. Philippines tái xác nhận cam kết thúc đẩy hòa bình và ổn định ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương” - ông Rosario tuyên bố.

Tuyên bố chung Phnom Penh được đưa ra trên cơ sở cuộc họp ngày 2-4 giữa các ngoại trưởng ASEAN. Hãng tin Kyodo dẫn nguồn tin từ ASEAN cho biết tại hội nghị, Philippines và Việt Nam đã đề nghị phải đưa vấn đề tranh chấp lãnh hải với Trung Quốc ra trước hội nghị và yêu cầu đưa ra những ngôn từ mạnh mẽ hơn vào tuyên bố của hội nghị thượng đỉnh ASEAN diễn ra ngày 3-4.

Kyodo dẫn nguồn tin tường thuật: cuộc họp đã mất nhiều giờ chỉ để thảo luận một đoạn trong tuyên bố liên quan tới biển Đông và còn mất thêm nhiều giờ nữa bên lề cuộc họp này. Cuối cùng, các ngoại trưởng đã đạt được thỏa hiệp. Cụ thể, dự thảo tuyên bố viết ASEAN sẽ “tiếp tục duy trì những cam kết chung được phản ánh trong DOC cũng như các nguyên tắc của luật pháp quốc tế cùng được công nhận, trong đó có UNCLOS, để tiến tới hiện thực hóa Bộ quy tắc ứng xử khu vực”.

Xây dựng một ASEAN vững mạnh

Theo TTXVN, ngay sau lễ khai mạc ngày 3-4, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cùng lãnh đạo các nước ASEAN đã tiến hành phiên họp toàn thể.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định Việt Nam hoàn toàn ủng hộ chủ đề của năm 2012 là xây dựng một ASEAN đoàn kết, vững mạnh và liên kết chặt chẽ không những là lợi ích chung của cả khu vực, mà còn là mục tiêu chiến lược của các nước thành viên.

Về xây dựng cộng đồng ASEAN, Thủ tướng khẳng định Việt Nam ủng hộ chương trình nghị sự Phnom Penh đề ra các định hướng đẩy nhanh hơn nữa quá trình xây dựng cộng đồng ASEAN. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đề nghị các quốc gia trong khối ASEAN thúc đẩy triển khai hiệu quả lộ trình liên kết ASEAN, gắn với thực hiện kế hoạch công tác triển khai sáng kiến liên kết ASEAN giai đoạn 2 (2009-2015) và các chương trình hợp tác tiểu vùng, nhằm hướng tới xây dựng ASEAN thành một thị trường chung và không gian sản xuất thống nhất, phát triển bền vững và đồng đều, trong đó hợp tác hiệu quả về sản xuất nông nghiệp và bảo đảm an ninh lương thực trong ASEAN.