Lâu đài Ksiaz được xem là điểm mốc để xác định vị trí đoàn tàu chở vàng của Đức quốc xã - Ảnh: AFP

Theo báo Guardian, hai người đàn ông mang quốc tịch Đức và Ba Lan đã chỉ định luật sư để thương lượng với chính quyền Ba Lan về phần thưởng cho người tìm ra kho báu.

Họ đòi 10% giá trị con tàu cùng số của cải trên đó và chỉ tiết lộ địa điểm sau khi chính quyền cam kết phần ăn chia này. Tờ báo địa phương Wiadomoci Wałbrzyskie cho biết đoàn tàu được phát hiện có chiều dài 150m, nó có thể chứa đến 300 tấn vàng, một ít kim cương, đá quý và các thiết bị công nghiệp.

“Đây là phát hiện có tầm quan trọng tương đương với việc tìm ra con tàu Titanic”, Đài phát thanh Wroclaw dẫn lời luật sư Jarosław Chmielewski, người đại diện cho hai thợ săn kho báu. Hiện nhà chức trách thành phố Wałbrzych vùng tây nam Ba Lan đang tìm hiểu thông tin.

Kho báu huyền thoại

Đoàn tàu chở vàng Silesia của phát xít Đức trong nhiều thập kỷ đã khơi dậy bao tò mò lẫn hứng thú với người dân Ba Lan. Rất nhiều cuộc săn tìm kho báu đã diễn ra nhưng đến nay chưa có kết quả. Silesia là tên của một khu vực nằm ở Trung Âu với phần lớn diện tích ngày nay thuộc Ba Lan.

Chuyện kể rằng vào khoảng cuối năm 1944 hoặc đầu 1945, giữa lúc Hồng quân Liên Xô đánh thẳng về phía tây trong những ngày cuối cùng của thế chiến, lãnh đạo phát xít ở thành phố Breslau, thủ phủ của khu vực Hạ Silesia (bây giờ là Wroclaw) thu gom nhiều tấn vàng của cư dân và cất trong trụ sở cảnh sát. Số vàng này được chất lên một chiếc tàu hỏa và chạy về hướng lãnh thổ Đức quốc xã kiểm soát.

Nhưng đoàn tàu này biến mất sau đó, còn phe đồng minh quyết định chuyển phần lãnh thổ Hạ Silesia cho Ba Lan khi chiến tranh kết thúc. Một giả thiết cho rằng đoàn tàu chở vàng bị giấu dưới lòng đất đâu đó gần tòa lâu đài cổ Ksiaz, giả thiết khác khẳng định nó nằm dưới những ngọn đồi gần thị trấn Piechowice.

Trở lại sự kiện hôm nay, hai thợ săn kho báu tuyên bố họ tìm thấy đoàn tàu dưới một đường hầm có thể đào để tiếp cận được. Điều này khớp với việc ngày xưa người Đức từng cho xây dựng một hệ thống đường hầm phức tạp trong khu vực.

Trong khoảng năm 1943-1945, phát xít Đức từng dùng lao động cưỡng bức và tù binh chiến tranh để xây 9km đường hầm dưới lâu đài Ksiaz và khu vực xung quanh dãy núi Cú (tiếng Ba Lan là Góry Sowie).

Theo BBC, tuy những tài liệu cũ còn sót lại không khẳng định nhưng một số thông tin nói đây là dự án Riese (Người khổng lồ) của Đức quốc xã xây trung tâm chỉ huy mới cho Hitler. Dự án sau đó không hoàn thành được.

Một giả thiết khác là hệ thống đường hầm này được dùng cho các nhà máy dưới lòng đất. Một trong số đó bây giờ là những điểm tham quan du lịch tại Ba Lan.

Tờ báo Ba Lan Wyborzca dẫn một nguồn tin ẩn danh tiết lộ hai thợ săn kho báu đã tìm ra đoàn tàu bằng cách sử dụng kỹ thuật rađa địa chất xuyên lòng đất.

Nguồn tin này cũng nói đoàn tàu nằm sâu 70m dưới lòng đất. Trong khi đó, một báo cáo khác chỉ cụ thể hơn vị trí đó nằm dưới một nhà ga bỏ hoang ở Walim, một khu dân cư nhỏ cách thành phố Wałbrzych hơn 14km về phía đông nam.

Tướng Mỹ Dwight David Eisenhower kiểm tra số vàng thu được từ Đức quốc xã - Ảnh: AFP

Trò lừa hay phát hiện vĩ đại?

Theo Đài CNN, giới chức Ba Lan đang xem xét thông tin tìm ra kho báu khá nghiêm túc. Lãnh đạo Hội đồng thành phố Walbrzych thậm chí đã họp với lãnh đạo quân đội, cảnh sát, lực lượng cứu hỏa và văn phòng công tố viên để thảo luận các bước tiếp theo.

Họ thông báo cần phải biết chính xác đoàn tàu đang nằm ở đâu và bên trong nó có những gì trước khi có thể cam kết.

Nhưng bên cạnh đó cũng có không ít ngờ vực. Nhà sử học địa phương Joanna Lamparska nói trên Đài truyền hình Ba Lan TVN24 rằng bà thấy câu chuyện tìm ra kho báu là không có căn cứ. “Theo ý tôi, có lẽ người nào báo cáo chuyện này đang dẫn nhà chức trách đến một vị trí hoàn toàn khác”, bà nói.

Dù thật hay giả, người dân Ba Lan trong vùng lẫn vô số thợ săn kho báu trên khắp châu Âu đang vô cùng hào hứng. Ít nhất, họ sẽ xác minh được lời đồn đại 70 năm qua về sự tồn tại của vàng và kho báu trong các đường hầm cũ của Đức quốc xã.

Theo cảnh sát Ba Lan, vì đây là một đoàn tàu quân sự nên nó có thể chứa vũ khí và bị gài chất nổ. Nhà chức trách còn đặt giả thiết những tài liệu nghiên cứu về kỹ thuật hạt nhân của người Đức vẫn còn nằm trên tàu.

Còn một mối nguy hiểm khác, đó là do nằm dưới lòng đất trong một thời gian dài, khí methane có thể đã phủ kín đường hầm, gây ra nguy cơ phát nổ nếu bị kích thích bởi máy móc từ bên ngoài.

Người phát ngôn Hội đồng thành phố Walbrzych, bà Marika Tokarska, cho biết khi chính quyền đã biết vị trí đoàn tàu, họ sẽ bảo vệ nghiêm ngặt và giữ an toàn cho công tác điều tra.