Đừng ép nhau uống rượu bia trong các buổi tiệc, ngày tết... - Ảnh: T.T.D.

"Chúng ta không nên dễ dàng thỏa hiệp với rượu bia nếu biết nó không tốt khi lạm dụng quá mức. Giới trẻ cũng không nên dùng bia rượu như một chất men xây “quan hệ”, như vậy là quá dễ dàng chấp nhận sự mời mọc" - tiến sĩ văn hóa Lý Tùng Hiếu chia sẻ.

Nhiều bạn trẻ vào những dịp lễ Tết phải “hầu rượu” từ bạn bè đến những bậc cha chú, nếu không sẽ bị xem là “không tôn trọng”.

Vài ly thì vui, vài lít là muốn trốn

Nguyễn Hữu Trí - sinh viên năm cuối ĐH Nông lâm TP.HCM ngành nông học (quê Cà Mau) - cho hay bản thân anh là người nông thôn nhưng không thích uống bia rượu do “tửu lượng” kém cũng như sức khỏe không cho phép. Mỗi lần về quê vào dịp lễ lớn hoặc Tết, Trí đều né tránh các bàn nhậu vì mỗi khi ngồi xuống thì sẽ phải “hầu rượu” thâu đêm suốt sáng.

“Về quê mọi người quý lắm, gặp mình là phải mời vào nhà nhậu cho bằng được. Lần lượt từng cô chú, anh chị hỏi thăm chuyện học hành. Có những người mình không quen biết nhưng nếu mời mà không uống thì họ lại bảo là xem thường” - Trí kể lại.

Trí là người con miền Tây lên thành phố học, một năm chỉ về quê được 2-3 lần vào dịp lễ và Tết. Chính vì thế, cậu cho hay mọi người thấy người ở xa về, lại học hành đến nơi đến chốn "nên thương lắm", mà càng thương là càng... bắt uống rượu.

“Nếu từ chối sẽ có người lên tiếng ngay là “cháu xem thường chú phải không?” Chính vì thế dù có chóng hết cả mặt cũng phải ráng uống để chú bác vui lòng” - Trí nói.

Theo như Trí chia sẻ, lúc còn học phổ thông bố mẹ không cho uống vì sợ con không nên người. Nhưng từ khi lên đại học thì bố mẹ không “can thiệp” được nữa. Có lúc cậu phải chọn cách ở lại Sài Gòn làm thêm để né một đợt về thăm quê. Bởi lẽ căn bệnh viêm dạ dày mãn tính của cậu không cho phép uống nhiều bia rượu.

Bạn Ngọc Minh - sinh viên mới ra trường ngành luật hành chính (ĐH Cần Thơ) - chia sẻ anh bị một người trong xóm ép uống nhiều. Quá mệt mỏi nằm gục xuống ngủ thì người này cho rằng cậu xem thường và đã chửi bới, gây gổ.

“Mình bị anh này chửi và đòi đánh vì lý do “ỷ người thành phố khinh người ở quê” - Minh kể lại.

Nhiều bạn nữ cũng chịu chung cảnh khi  lý do “nam nữ bình đẳng” được lấy ra để mời mọc trong bàn nhậu. Ngọc Khuê - sinh viên Trường ĐH Tài chính Marketing khoa quản trị kinh doanh - chia sẻ về câu chuyện bị ép uống đến... nôn thốc nôn tháo.

“Mình không giỏi uống rượu, nên khi nhập tiệc lại khui nước ngọt ra uống nhưng thường bị các anh chị lớn hất ra, đổ bia vào...” - Khuê nhăn mặt than thở.

Không nên thỏa hiệp với sự mời mọc

Chia sẻ với Tuổi Trẻ về tình trạng ép nhau uống rượu, tiến sĩ văn hóa Lý Tùng Hiếu cho rằng: "Khi người ta dùng rượu thì họ ngầm hiểu rằng “vô tửu bất thành lễ” nên rượu là một phương tiện của lễ. Nhưng khi dùng rượu là phải dùng đúng lễ chứ không phải ép cho nhau say mèm rồi nôn ói”.

Cũng theo tiến sĩ Tùng Hiếu, nguyên nhân có việc ép rượu là từ hai thói quen của người Việt: “Đầu tiên, xuất phát từ những người tha phương cầu thực, họ gặp lại và cùng nhau mang tiếng hát lời ca, ly rượu để giao hảo, kết bạn.

Ngoài ra, sau những mùa vụ, người nông dân cùng nâng ly để chúc mừng, ăn chơi xả láng sau những ngày làm việc cật lực. Từ đó, hình thành thói quen tụ tập anh em lối xóm để uống cho say mèm rồi đi ngủ, sáng mai khỏe khoắn đi làm trở lại".

Tiến sĩ Tùng Hiếu phân tích tình trạng ép giới trẻ uống rượu của người lớn: “Uống với nhau chung rượu là nét văn hóa xưa nay của người Việt. Tuy nhiên, chúng ta không nên dễ dàng thỏa hiệp với rượu bia khi biết nó không tốt nếu lạm dụng quá mức.

Giới trẻ cũng không nên dùng bia rượu như một chất men xây “quan hệ”, như vậy là quá dễ dàng chấp nhận sự mời mọc. Dần dần cũng hình thành thói xấu vì làm dụng quá mức và xảy ra nhiều hệ lụy.

Tiến sĩ Hiếu chia sẻ về cách từ chối mời rượu: “Trong trường hợp này mình chỉ có thể “hòa nhi bất đồng” (Hôm nay con không được khỏe nhưng con sẽ cố gắng uống với chú, với bác một chung rượu để bày tỏ sự kính trọng).

Họ thương mình, quý mình mới mời uống, vậy nên chỉ cần mình từ chối bằng cách nói rằng: mình bận lái xe đường dài có việc gấp hoặc phải xử lý việc cuối năm... Nhắc đến chuyện học hành, đi lại thì không ai lại nỡ để con, cháu mình thiếu tỉnh táo làm việc cả.

Với bạn nữ bị ép uống thì có thể chọn cách uống “nhấp môi” hoặc đi cùng anh trai, bạn trai để nhờ họ đỡ giúp”.