Phóng to

Nong van tim, đặt bong bóng điều trị hẹp van tim cho bệnh nhân bằng hệ thống Cath Lab kỹ thuật cao ở Bệnh viện Chợ Rẫy - Ảnh: N.C.T.

Những bệnh nhân này khi mắc bệnh lại không có đủ tài chính để theo đuổi một chương trình điều trị lâu dài và khá tốn kém, bao gồm sử dụng kháng sinh liên tục và kéo dài từ khi bị viêm nhiễm đến năm 25 tuổi. Từ đó tạo ra tình trạng viêm nhiễm liên tục và tái phát, có một số trường hợp trở nên kháng trị với thuốc kháng sinh. Các bệnh về van tim hậu thấp bao gồm:

Bệnh hẹp van hai lá

Đó là một căn bệnh về van tim hay gặp nhất, chiếm gần 60% các bệnh về van tim mắc phải. Những triệu chứng cơ bản của bệnh là:

- Khó thở, đặc biệt là khó thở khi nằm và kịch phát về đêm.

- Các triệu chứng này xuất hiện khi bệnh nhân có thai hoặc bị rung nhĩ. Chính vì vậy ở những bệnh nhân bị hẹp van hai lá chưa được điều trị triệt để, các thầy thuốc thường khuyên bệnh nhân không nên có thai.

- 50-80% các bệnh nhân này có xuất hiện những cơn rung nhĩ kịch phát hay mãn tính. Từ đó có thể gây ra phù phổi cấp và thúc đẩy nhanh quá trình suy tim, làm bệnh nhân có thể tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.

Để chẩn đoán chính xác, bệnh nhân cần được cho làm siêu âm tim. Lúc đó thầy thuốc sẽ thấy rõ hoạt động của van hai lá và tình trạng hẹp của nó. Qua siêu âm tim có ba mức độ hẹp là hẹp nhẹ, hẹp vừa và hẹp khít hai lá van.

Việc điều trị chủ yếu là chống suy tim bằng chế độ ăn hạn chế muối, nghỉ ngơi, nằm đầu cao khi ngủ, dùng thuốc chống suy tim, lợi tiểu. Nếu bệnh nhân bị hẹp van hai lá nặng, cần phải can thiệp tạo hình tách lá van, tạo hình van hay thay toàn bộ van. Việc tách van hai lá có thể thực hiện qua đường nội mạch không cần phẫu thuật.

Còn tạo hình lá van hay thay van tim cần phải phẫu thuật với máy tim phổi nhân tạo. Tuy nhiên nong van bằng bong bóng hay phẫu thuật đều rất đắt tiền. Phần lớn bệnh nhân bị hẹp van hai lá do nghèo nên không thể tiếp cận với điều trị, ngoại trừ có sự trợ giúp của xã hội hay của nhà nước qua hoạt động từ thiện...

Bệnh hở van hai lá

Hở van hai lá có thể do nhiều nguyên nhân gây ra. Bệnh thấp kết hợp với dày van và sự di động của lá van. Bệnh thường phối hợp với hẹp van hai lá, gây nên tình trạng hẹp hở van hai lá. Ở các nước phát triển, thấp tim không còn là nguyên nhân chính gây bệnh hở van hai lá mà còn do các nguyên nhân khác như thoái hóa nhầy trong hội chứng Marfan, viêm nội tâm mạch nhiễm trùng, đứt dây chằng van tim... Tuy nhiên, ở những nước đang phát triển như VN và ở những người nghèo, nguyên nhân chính vẫn là biến chứng của thấp tim.

Các triệu chứng chính vẫn là đau ngực trái không điển hình, khó thở kèm theo mệt mỏi, có thể có cảm giác hồi hộp đánh trống ngực. Phần lớn bệnh nhân là nữ giới, gầy, có một số biến dạng nhẹ của lồng ngực. Việc chẩn đoán xác định chủ yếu dựa vào siêu âm tim. Có bốn mức độ hở van từ nhẹ tới nặng là 1/4-4/4.

Việc điều trị ngoài thuốc chống suy tim, hạn chế muối... thì phẫu thuật là điều trị cơ bản giúp cứu sống bệnh nhân và giải quyết tốt tình trạng hở van hai lá, nhằm tránh một số biến chứng nặng của bệnh như suy tim, viêm nội tâm mạc nhiễm trùng...

Cách nào để phòng bệnh?

Do chi phí điều trị rất cao nên không phải bệnh nhân nào cũng được điều trị triệt để. Đã có nhiều bệnh nhân tử vong do không được điều trị hay đến bệnh viện trong tình trạng quá nặng. Vì vậy quan trọng nhất là phòng ngừa để bệnh đừng xảy ra, không để tình trạng mất bò mới lo làm chuồng.

Bệnh hay xảy ra khi người bệnh sống trong môi trường ẩm thấp, thiếu vệ sinh... Do đó việc cải tạo môi trường sống, nâng cao chất lượng sống, thoát nghèo là một yếu tố rất quan trọng. Nếu bệnh nhân đã bị bệnh thấp tim cần phải có chế độ khám định kỳ, uống hoặc tiêm kháng sinh liên tục đến năm 25 tuổi theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới.