Một nam bệnh nhân đang truyền hóa chất điều trị ung thư đại trực tràng - Ảnh: BVCC

Các bác sĩ cho hay, thông thường các bệnh nhân phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn, rất ít bệnh nhân phát hiện ở giai đoạn sớm. Nguyên nhân là do các triệu chứng giai đoạn đầu biểu hiện rất im lìm nên người bệnh thường chủ quan hoặc không biết, không đi khám bệnh dẫn đến khó phát hiện bệnh.

Chú ý bất thường đường tiêu hóa

Tại Bệnh viện Ung bướu TP.HCM, năm 2018 bệnh viện tiếp nhận, điều trị 1.760 bệnh nhân mắc ung thư đại trực tràng, tăng 11,9% so với cùng kỳ năm ngoái.

Dù đã cắt polyp đại trực tràng vào cuối năm 2013 nhưng kết quả sinh thiết anh N.M.T. (32 tuổi, ngụ TP.HCM) vẫn bị ung thư đại trực tràng. Sau hơn 1 tháng cắt polyp, anh T. quyết định đến Bệnh viện Ung bướu TP.HCM phẫu thuật. 

Cách đây vài tháng, bác sĩ thông báo khối u di căn sang hạch đòn. Sau nhiều đợt hóa trị và sinh học tại bệnh viện này, hiện tế bào hạch trong cơ thể anh T. đang dần teo nhỏ lại.

Anh T. nhớ lại: "Những ngày cuối năm 2013, tôi thấy việc đi đại tiện có nhiều bất thường như số lần đi đến 5-6 lần/ngày, phân sống lẫn máu kèm đau bụng. Dù cắt polyp kịp thời nhưng bác sĩ cho biết tôi mắc ung thư dạng biến thể, nghĩa là khối u từ trực tràng di căn sang hạch đòn".

May mắn hơn anh T., mới đây ông N.V.L. (54 tuổi, ngụ tỉnh Tây Ninh) ngỡ ngàng khi hay tin mình mắc ung thư đại trực tràng. Hiện ông L. đang mắc bệnh ở giai đoạn đầu. "Tôi thường mắc các bệnh về rối loạn tiêu hóa. Tôi đi khám ngay và phát hiện bệnh. Cũng may bệnh chỉ mới ở giai đoạn đầu nên dễ điều trị" - ông L. nói.

Bác sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Bá Trung - trưởng khoa Điều trị tổng hợp Bệnh viện Ung bướu TP.HCM - cho biết có khoảng 40% bệnh nhân phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn bởi vì khi cơ thể xuất hiện các triệu chứng như sờ được khối u ở bụng, đi cầu ra máu, tắc ruột do khối u chèn ép... mới đi khám bệnh. Rất ít bệnh nhân đến khám ở giai đoạn sớm. 

Tuy nhiên, bệnh giai đoạn sớm thường không có triệu chứng hoặc triệu chứng mơ hồ nên dễ gây nhầm lẫn các bệnh khác như đau bụng ngấm ngầm, đầy bụng, thiếu máu, sụt cân, đi cầu ra máu... Trong đó, đi cầu ra máu là dấu hiệu quan trọng nhất để phát hiện ung thư đại trực tràng nhưng dấu hiệu này lại dễ nhầm lẫn với bệnh trĩ.

Tầm soát bệnh giảm 60-70% tỉ lệ tử vong

Các bác sĩ cho biết hiện nay nguyên nhân gây ung thư đại trực tràng chưa rõ. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu cho thấy những yếu tố khiến người có nguy cơ cao mắc bệnh ung thư đại trực tràng thường là người trên 50 tuổi, viêm nhiễm đường ruột, có polyp đại tràng, tiền sử gia đình có người mắc ung thư đại trực tràng... 

Ngoài ra thói quen ăn uống, sinh hoạt "góp phần" không nhỏ trong việc gây bệnh như ăn nhiều thịt đỏ, ăn ít chất xơ, quá béo; hút thuốc lá, uống rượu bia...

PGS Nguyễn Tấn Cường - trưởng khoa Tiêu hóa gan mật tụy Bệnh viện quốc tế City - cho hay polyp chiếm đến 80% nguyên nhân gây ung thư đại trực tràng. Ở nước ta, do bệnh nhân nhập viện muộn nên chỉ có khoảng 8% số bệnh nhân này sống đến 5 năm.

Phòng tránh ra sao?

Để phòng ngừa bệnh ung thư đại trực tràng, các bác sĩ cho biết có nhiều cách như ăn nhiều rau xanh, hạn chế hút thuốc, tránh môi trường ô nhiễm... và tầm soát ung thư. Đối với tầm soát phát hiện sớm ung thư đại trực tràng, thông thường người bệnh sẽ được nội soi đại tràng, nếu phát hiện polyp thì cắt, từ đó có thể giảm 60-70% tỉ lệ tử vong.

Theo các bác sĩ, người dân có thể tầm soát ung thư định kỳ 5 năm/lần bằng cách thử máu ẩn trong phân hay nội soi cắt polyp đại trực tràng. Đối với những đối tượng thuộc nhóm nguy cơ cao như người trên 50 tuổi, viêm loét đại tràng, tiền sử gia đình có người mắc bệnh... thì cần rút ngắn thời gian tầm soát 1-2 năm/lần.

TTO - Nếu phát hiện sớm, ung thư đại trực tràng có tỉ lệ chữa khỏi bệnh khá cao. Tỉ lệ sống 5 năm cho bệnh nhân ung thư tại chỗ (không có bất kỳ dấu hiệu ung thư nào ăn lan ra khỏi đại trực tràng) của đại tràng và trực tràng lần lượt là 90%, 89%.