Quân đội Ukraine phá hoại Nord Stream?

Báo Washington Post ngày 11-11 dẫn nguồn tin từ quan chức Ukraine và châu Âu, cùng nhiều nguồn thạo tin khác, chỉ ra việc một đại tá thuộc quân đội Ukraine đã có vai trò quan trọng trong vụ nổ đường ống khí đốt Nord Stream năm 2022.

Tính cho đến nay, vai trò của đại tá Roman Chervinsky (48 tuổi) là bằng chứng trực tiếp nhất cho thấy mối liên hệ giữa giới lãnh đạo quân đội và an ninh Ukraine với hành động phá hoại nhắm đến một trong những cơ sở hạ tầng năng lượng quan trọng của châu Âu.

Hệ thống đường ống Nord Stream cung cấp năng lượng cho hàng triệu người. Tập đoàn khí đốt Gazprom (Nga) sở hữu 51% cổ phần Nord Stream. Các công ty khác của Đức, Pháp và Hà Lan cũng đầu tư hàng tỉ USD vào dự án.

Theo báo Washington Post, Ukraine từ lâu đã "than phiền" về Nord Stream, cho rằng hệ thống này sẽ giúp Nga không còn phụ thuộc vào đường ống của Kiev, khiến Ukraine mất đi doanh thu từ việc vận chuyển khí đốt.

Ngày 26-9-2022, ba vụ nổ đã khiến đường ống Nord Stream 1 và 2 chạy ngầm dưới lòng biển Baltic từ Nga đến Đức bị rò rỉ.

Theo nguồn thạo tin, đại tá Chervinsky thuộc lực lượng đặc nhiệm Ukraine là "điều phối viên" cho chiến dịch phá hoại Nord Stream. Ông Chervinsky chịu trách nhiệm hậu cần và hỗ trợ một nhóm 6 người.

Nhóm này đã thuê một thuyền buồm với danh tính giả và dùng các thiết bị lặn để đặt chất nổ lên các đường ống.

Đại tá Chervinsky được cho là không tự mình làm việc này và cũng không phải là người lên kế hoạch, nhưng nhận lệnh từ các quan chức cấp cao khác trong quân đội Ukraine - những người trực tiếp báo cáo với Tổng tư lệnh Các lực lượng vũ trang Ukraine Valery Zaluzhnyi.

Thông qua luật sư, ông Chervinsky phủ nhận có liên quan đến vụ phá hoại Nord Stream.

"Mọi suy đoán về sự tham gia của tôi trong vụ tấn công Nord Stream đều là những tuyên truyền không có cơ sở từ phía Nga", ông Chervinsky nói trong một thông cáo gửi đến báo Washington Post và báo Der Spiegel (Đức).

Hiện người phát ngôn của Chính phủ Ukraine chưa trả lời các câu hỏi cho việc đại tá Chervinsky liên quan đến vụ nổ đường ống Nord Stream hay không. 

"Qua mặt" tổng thống?

Theo nhận định của báo Washington Post, vai trò của Chervinsky trong vụ việc cho thấy sự tồn tại của nhiều động cơ phức tạp và sự cạnh tranh nội bộ trong bộ máy chính phủ thời chiến của Ukraine. Trong đó, cơ quan tình báo và quân sự nước này thường có căng thẳng với giới lãnh đạo chính trị.

Bị bắt vào tháng 4-2023, ông Chervinsky hiện bị giam giữ tại nhà tù ở Kiev, với cáo buộc lạm dụng quyền lực cho âm mưu dẫn dụ một phi công Nga đào tẩu đến Ukraine vào tháng 7-2022.

Vụ việc đã tiết lộ tọa độ một sân bay của Ukraine, khiến nơi này bị Nga tấn công tên lửa. Hậu quả là một binh sĩ Ukraine thiệt mạng và 17 binh sĩ khác bị thương. Các nhà chức trách Ukraine cáo buộc ông Chervinsky hành động khi chưa được phép.

Ông Chervinsky cho rằng mình không có trách nhiệm cho vụ tấn công của Nga, và việc dẫn dụ phi công Nga tới Ukraine để giao nộp máy bay là hành động theo lệnh.

Ông Chervinsky gọi việc mình bị bắt và truy tố là đòn trả đũa chính trị, khi ông từng chỉ trích Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, cho rằng chính quyền đã không chuẩn bị sẵn sàng cho đất nước cho cuộc chiến với Nga.

Khả năng ông Chervinsky tham gia vào vụ nổ đường ống Nord Stream cũng đi ngược lại với những lời tuyên bố trước đó của Tổng thống Ukraine.

"Tôi là tổng thống và tôi ra mệnh lệnh", ông Zelensky từng trả lời báo Washington Post vào tháng 6-2023.

"Tôi tin rằng quân đội và tình báo của mình đã không làm việc này. Bất cứ ai khẳng định điều ngược lại thì nên đưa ra bằng chứng", ông Zelensky cũng nói với báo Bild (Đức).

Tuy nhiên, nguồn thạo tin cho rằng vụ phá hoại đường ống Nord Stream đã được lên kế hoạch mà không có ông Zelensky.

"Những người tham gia lên kế hoạch và thực hiện đã báo cáo trực tiếp cho ông Zaluzhnyi, nên ông Zelensky có thể đã không biết về việc này", báo Washington Post dẫn một báo cáo tình báo được Cơ quan Tình báo trung ương Mỹ (CIA) thu thập.

Quan chức của nhiều quốc gia cũng tiết lộ riêng rằng họ tin ông Zelensky đã không đích thân phê duyệt việc tấn công Nord Stream.

Nguồn thạo tin cho rằng nhiều chiến dịch bí mật khác của Ukraine nhắm đến lực lượng Nga cũng được lên kế hoạch để "qua mặt" Tổng thống Zelensky.

Ba Lan 'bị chọn' làm nơi điều hành vụ nổ đường ống Nord Stream?

Các điều tra viên tại Đức đang điều tra các bằng chứng cho thấy Ba Lan là căn cứ điều hành của nhóm phá hoại đường ống Nord Stream.