Báo chí dữ liệu thực chất là cách kể chuyện

Chia sẻ tại hội thảo, bà Trần Lệ Thùy, chuyên gia báo chí - truyền thông, nhìn nhận báo chí dữ liệu chỉ chiếm một phần nhỏ trong “bánh xe” đổi mới báo chí nhưng lại đóng vai trò rất quan trọng. 

Là lĩnh vực chuyên sâu trong ngành báo chí đã phát triển để đáp ứng sự lan rộng ngày càng tăng của việc tạo ra và định lượng dữ liệu. 

Tính chất cơ bản của báo chí dữ liệu bao gồm việc sử dụng các cách kể chuyện hình ảnh tương tác, phân tích thống kê, bản đồ 3D và nhiều phương pháp khác để truyền đạt tin tức và thông tin dựa trên dữ liệu.

Theo bà Thùy , báo chí dữ liệu là lĩnh vực mới mẻ của báo chí và việc tìm kiếm, đào tạo nguồn nhân lực là xu thế tất yếu. Các cơ quan báo chí phải tìm nhân lực nắm bắt lĩnh vực mới mẻ này và có chiến lược đầu tư dài hạn mới có nhà báo dữ liệu được. 

Nghiệp vụ dữ liệu đi cùng với kỹ năng sản xuất tác phẩm báo chí có thể bảo đảm tính công bằng, chính xác, cân bằng trong tác phẩm báo chí, xây dựng lòng tin đối với độc giả. Đây là một chiến lược quan trọng trong xây dựng nội dung vượt trội.

Lĩnh vực báo chí dữ liệu vẫn còn nhiều tranh cãi khi các tòa soạn báo nhỏ nói không có khả năng đáp ứng kỹ thuật hay việc đầu tư nhiều tiền nhưng có nền tảng bên ngoài rất rẻ, dễ dùng. 

Hầu hết dự án báo chí dữ liệu được giải lớn đều được xây dựng và lưu trữ trên nhiều nền tảng. Ngoài ra, khi nói về báo chí dữ liệu, cách làm cũng là điều mà các tòa soạn cần quan tâm. 

“Chúng ta quên cách kể chuyện. Bởi megastory hay báo chí dữ liệu thực chất là cách kể chuyện. Megastory trông rất đẹp nhưng nếu không có câu chuyện thì không ai đọc”, bà Thùy phân tích.

Xây dựng hệ sinh thái báo chí dữ liệu dùng chung

Ông Ngô Việt Anh - phó trưởng ban Nhân Dân điện tử, báo Nhân Dân - cho biết hiện nay báo chí thế giới đang phải đối mặt với sự cạnh tranh lớn từ mạng xã hội. Các nền tảng như TikTok phát triển nhanh chóng, tiếp cận ngày càng nhiều lượng khán giả trẻ. 

Nhiều nhà sáng tạo nội dung video thậm chí có nhiều người theo dõi và xem hơn cả các kênh báo chí chính thống trên TikTok. Mô hình cơ quan báo chí công nghệ là xu hướng mà nhiều tập đoàn báo chí lớn đang hướng tới và báo chí Việt Nam cũng không thể đứng ngoài cuộc.

Báo Nhân Dân rất chú trọng đến chiến lược phát triển nội dung vượt trội, trong đó tập trung thúc đẩy chuyển đổi số, phát triển báo chí chuyên sâu, báo chí dữ liệu kết hợp công nghệ. 

Báo Nhân Dân đã vận dụng báo chí dữ liệu trong xây dựng các sản phẩm tri thức chuyên sâu dưới dạng các chuyên trang. Mỗi sản phẩm tri thức chuyên sâu cung cấp thông tin hệ thống về một sự kiện, vấn đề, nhân vật, tổ chức, địa danh dưới dạng hỏi đáp...

Cũng tại phiên thảo luận, ông Trần Quang Diệu - giám đốc Trung tâm thông tin, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh - đặt vấn đề về việc lựa chọn phương thức để tạo ra các sản phẩm báo chí dữ liệu ở các cơ quan báo chí. 

Theo ông, từ dữ liệu báo chí có thể xây dựng các tuyến bài viết. Hiện dữ liệu ở các cơ quan báo chí đang dừng ở mức độc lập, chưa có sự liên kết, chia sẻ.

Ông Diệu cho rằng báo chí Việt Nam nên xây dựng hệ sinh thái báo chí mà trong đó các cơ quan báo chí cùng chia sẻ dữ liệu với nhau, tạo kho dữ liệu dùng chung, bớt đi sự lo ngại từ tác động của AI. 

Từ đó, Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Thông tin và Truyền thông có thể xây dựng nền tảng dùng chung cho các cơ quan báo chí, vừa phát huy dữ liệu đang có, vừa có thể chia sẻ với nhau khi cần. 

Hội Nhà báo Việt Nam cũng cần dẫn dắt, định hướng việc này để tạo “sân chơi chung”. Các cơ sở đào tạo báo chí truyền thông cần thay đổi chương trình đào tạo đáp ứng yêu cầu mới.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng: Không gian mạng là trận địa chính của báo chí

Không gian mạng là trận địa chính, trận chiến chính của báo chí. Thắng hay bại là ở đây, theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng.