Phóng to

Tượng Bayon bốn mặt

TTCN - Từ Sài Gòn đi Củ Chi, rồi Trảng Bàng... trên con đường Xuyên Á êm như ru, chúng tôi qua cửa khẩu Xa Mát, lướt qua Kampong Cham, Kampong Thom để đến Siem Reap.

Dọc theo hai bên đường là những cánh đồng lúa xanh, những ngôi nhà sàn bằng gỗ lợp ngói phần nhiều để mộc, chỉ có cầu thang dẫn lên nhà là được sơn một màu tím nhạt rất lãng mạn. Nhà cửa thường chìm giữa vườn cây...

Chúng tôi đến Siem Reap vào buổi chiều. Đường phố vắng vẻ và khá sạch, có rất đông người đi xe đạp thành đoàn trên đường. Hướng dẫn viên người Khơme có tên VN là Thiện giải thích: “Đó là những công nhân làm việc hay quét dọn trong khu vực Angkor”. Nhiều ngôi nhà, khách sạn đang được xây dựng. Có vẻ như thành phố này vẫn đang chờ đợi khách du lịch đổ đến.

Phóng to

Toàn cảnh Angkor Wat

Khu vực cổng vào khu vực Angkor được xây dựng khang trang. Nơi đây có niêm yết giá tham quan 1 ngày (20 USD), 3 ngày (40 USD) và 1 tuần (60 USD) để du khách chọn lựa tùy theo quĩ thời gian của mình, bởi quần thể Angkor nằm giữa rừng nguyên sinh bao la với hơn 600 đền đài, phế tích rải rác ở nhiều khu vực khác nhau.

Nếu không có nhiều thời gian, các du khách thường chọn đến thăm những khu đền nổi tiếng như Angkor Wat (Kinh đô Chùa) - được xem là ngôi chùa lớn nhất thế giới; Angkor Thom (Kinh đô lớn) với tượng thần Bayon (thần bốn mặt) nằm chính giữa ngôi thành cổ; đền Ta Prohm với những rễ cây đại thụ mọc trùm lên những bức tường thành, và càng được biết đến nhiều hơn khi trở thành bối cảnh cho cuốn phim Bí mật ngôi mộ cổ của Hollywood; đền Banteay Srei với những tượng thần và hoa văn được chạm khắc công phu và hoa mỹ trên sa thạch và đá đỏ...

Đường đi vào khu vực Angkor xuyên qua rừng nguyên sinh, sạch và đẹp, thỉnh thoảng có những chú khỉ hiền lành ra ngồi hai bên đường. Một số nơi có dân cư sinh sống và trồng lúa.

Phóng to

Nữ thần Devata

Vương quốc Angkor

Đền đài trong khu vực Angkor được xây dựng bắt đầu từ cuối thế kỷ thứ 9 dưới thời vua Jayavarman II. Trong 50 năm trị vì (năm 800-850), ông đã làm cho vương quốc Khơme trở nên hưng thịnh, xây dựng thể chế, tôn giáo cũng như rất nhiều đền đài với kiến trúc Khơme rực rỡ khác hẳn những triều đại trước. Nhà vua đặt kinh đô chính tại Rolous, cách Siem Reap 13km về hướng đông nam. Nơi đây cũng hình thành nhóm tháp Rolous với các đền Bakong, Preakko, Lolei xây dựng theo phong cách Hindu.

Đền Banteay Srei cách Siem Reap 35km, là một ngôi đền nhỏ xây dựng từ năm 967 dưới thời Jayavarman V bằng sa thạch và đá ong, nổi tiếng về những bức chạm khắc với hoa văn rất tinh xảo từ ba lớp cổng đền cho đến các vòm mái, cột, những bức tường bên trong. Dưới thời ông vua này, triều đình tràn ngập các học giả, nhà thơ, triết gia, họa sĩ, nhạc sĩ và vũ công múa hát bày tỏ niềm vui và ngôi đền đã phần nào mô phỏng không khí xa hoa này. Các hoa văn trong đền Banteay Srei cũng được chạm trổ trên các tháp của hoàng gia Campuchia trong khu vực hoàng cung tại Phnom Penh.

Phóng to

Phải rời Angkor Wat trước khi trời tối...

Chúng tôi di chuyển từ đền này đến đền khác bằng xe buýt nhỏ. Ta Prohm là ngôi đền thờ mẹ vua Jayavarman VII (1181-1220), một vị vua từng xâm chiếm và sáp nhập vương quốc Champa, Lào, phần lớn bán đảo Malay và mở rộng đế quốc Khơme đến biên giới Myanmar ngày nay. Với số tín đồ đạo Phật ngày càng gia tăng trong nước, Jayavarman VII cũng được tôn vinh là vua Phật.

Trên con đường đến Angkor, ông đã cho xây 120 bệnh viện và 121 ngôi nhà để những người hành hương dừng chân. Chúng tôi đã đi qua một bệnh viện lớn ở Siem Reap hiện nay có đặt tượng ông với tướng mạo y như Đức Phật. Ta Prohm làm du khách tốn rất nhiều phim bởi rừng cây kơnia bao quanh và những cây tung đại thụ - một loại cây gỗ nhẹ thường được người Khơme dùng làm guốc - choàng bộ rễ khổng lồ lên những bức tường thành.

Angkor Thom cũng được xây dựng lại dưới thời Jayavarman VII với năm cổng thành có tường cao hào sâu bao quanh, trung tâm là đền Bayon lừng lẫy với những nụ cười của đá. Một cây cầu đá dẫn vào đền, mỗi bên là một dãy các vị thần, bên thiện bên ác, tổng cộng 108 vị đang kéo con rắn thần Naga bảy đầu.

Dù đã được xem nhiều sách vở, hình ảnh, Bayon vẫn làm chúng tôi sững sờ với cái thần lặng lẽ toát ra từ một rừng tháp bằng đá xanh. Có 54 tháp cao từ 25-45m, mỗi tháp có bốn khuôn mặt, tổng cộng là 216 khuôn mặt, mỗi khuôn mặt là một nét riêng với những nụ cười thanh thoát và lặng lẽ.

Tuyệt vời Angkor Wat

Được xem như đỉnh điểm của kiến trúc Khơme vẫn là Angkor Wat, với những đường nét mạnh mẽ và những bức chạm khắc phong phú và tuyệt đẹp chạy suốt những hành lang dài quanh ngôi đền. Angkor Wat có tường cao và hào nước bao quanh không bị cây rừng tàn phá nên được xem là còn nguyên vẹn nhất trong quần thể kiến trúc Angkor.

Đền được xây dựng dưới thời vua Suryavarman II (1113-1150) cũng là ông vua từng đem quân tấn công nước Đại Việt năm 1150 (thời nhà Lý). Nhưng khi dẫn quân qua rừng rậm, núi cao, quân lính ngã bệnh, sốt và chết rất nhiều; nhà vua cũng không thoát khỏi. Suryavarman II chết trong chuyến đi này và để lại một vương quốc suy tàn.

Angkor Wat được xây dựng để thờ thần Visnu. Ở tầng thứ nhất, du khách không khỏi ngỡ ngàng trước những bức chạm đã qua gần 1.000 năm mà vẫn còn nguyên nét sắc sảo tài hoa. Đó là những câu chuyện dựa theo sử thi Ramayana của Ấn Độ với những hình tượng quen thuộc: chàng Rama và nàng Sita, tướng khỉ Hanuman, chim thần Garuda; chuyện thần Visnu đứng trên núi Meru dùng rắn thần khuấy biển sữa, kết hợp thiên giới và hạ giới… và đặc biệt là vô vàn những nữ thần Devata và các nàng tiên Apsara xinh đẹp.

Hàng ngàn khách du lịch nghịch ngợm sờ tay lên nhũ hoa những nữ thần Devata bên hành lang lâu ngày đã khiến lớp đá ở đây lên nước bóng loáng. Một hướng dẫn viên du lịch còn phân biệt được những nữ thần đã có gia đình, căn cứ vào những… nếp nhăn trên bụng đá!

Khách du lịch thường viếng Angkor Wat vào buổi chiều để ngắm cảnh hoàng hôn, nhưng trước khi mặt trời lặn họ buộc phải rời tầng cao nhất bởi khi nắng tắt, khó có thể leo xuống an toàn trên những bậc thang đá hẹp và tối. Nơi đây hoàn toàn không có ánh điện.

Chúng tôi chọn đồi Bakheng để nhìn mặt trời lặn. Dưới chân đồi từng dãy dài xe buýt đậu kín hai bên lối đi. Đồi Bakheng cao 65m, ngôi đền trên đỉnh đồi từng có đến 108 ngọn tháp nay đã sụp đổ, chỉ còn trơ lại nền và những bức tường đá. Đường lên đồi là những bậc đá lởm chởm dường như còn sót lại từ thế kỷ 9, trơn trượt khó đi.

Thế nhưng khi lên đến đỉnh đồi, tôi không khỏi ngạc nhiên vì con số đông đảo du khách ở đó, đủ các màu da, trang phục và lứa tuổi: những thanh niên da đen tóc bện thành thừng, các cô gái Nhật với nét mũi thanh tú đặc trưng, khách du lịch châu Âu tóc vàng như lúa chín... Họ ngồi sát vai bên nhau hoặc vắt vẻo trên một bức tường đổ, trên sàn đền, tôi cũng ngồi xuống bên họ, chìm trong trạng thái kỳ diệu mà chúng tôi đã cùng chia sẻ, cảm nhận khi chiêm ngưỡng Angkor, những ngôi tháp, những mặt người cả ngàn năm rồi mà vẫn linh động, ấm áp tỏa sáng.

Tất cả chúng tôi hướng về phía mặt trời lặn, không bận tâm đến bất cứ một điều gì trên đời, chờ đợi ánh nắng chiều tắt dần trên những đền đài Angkor…