PGS.TS Vũ Tình - Ảnh: THANH HIỆP

Video dài hơn hai giờ đồng hồ do PGS.TS Vũ Tình - nguyên phó hiệu trưởng Trường đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia TP.HCM) - chia sẻ chuyên đề về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trên kênh YouTube báo Tuổi Trẻ sau hơn hai năm đã có hơn 1,1 triệu lượt xem, và con số ấy vẫn tiếp tục tăng.

Trò chuyện với Tuổi Trẻ, PGS.TS VŨ TÌNH cho hay đó là buổi Thành Đoàn TP.HCM mời ông chia sẻ chuyên đề "Tăng cường khối đại đoàn kết dân tộc, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh" vào giữa năm 2020.

* Thầy có bất ngờ trước con số lượt xem đến hàng triệu như thế khi mà vẫn có ý kiến cho rằng tuổi trẻ ngán và ngại tìm hiểu các vấn đề về lý luận?

- Quả thật tôi cũng hơi bất ngờ. Tuổi trẻ có nhiều nhóm đối tượng, đa ngành nghề như công nhân, nông dân, lực lượng vũ trang, sinh viên học sinh… Tôi làm việc nhiều với học sinh sinh viên, người sau đại học nên chủ yếu quan sát được nhóm đối tượng này nên chỉ nói về đối tượng này. Tôi thấy các bạn ấy không thờ ơ với những vấn đề lý luận chính trị xã hội.

Quan điểm cho rằng các bạn trẻ thờ ơ với lý luận là chưa hoàn toàn chính xác. Các bạn ấy đã không học thì thôi, còn nếu học, tôi thấy các bạn ấy đầu tư nghiên cứu, tìm hiểu rất kỹ, tình cảm dành cho các vấn đề lý luận càng ngày càng tăng.

Nghiên cứu sâu về lý luận giúp chúng ta nhận thức đúng bản chất của vấn đề, dễ phân biệt đúng - sai, làm theo cái đúng lên án cái sai, nhất là khi tiếp cận với thông tin đa dạng, đa chiều như hiện nay.

* Thưa thầy, còn có bạn ngán ngại lý luận Mác - Lênin, phải chăng vì kiến thức này khô khan và không dễ hiểu?

- Khô hay hay không phụ thuộc ở người truyền đạt. Tiên trách kỷ, hậu trách nhân. Nội dung lý luận Mác - Lênin đề cập đến hầu hết các lĩnh vực trong đời sống xã hội và liên quan đến hầu hết các khoa học nên truyền đạt thế nào để toát lên giá trị, toát lên tính đa dạng, phong phú của nó là trách nhiệm trước tiên thuộc người truyền đạt. 

TP.HCM hiện đang có hội thi tìm hiểu các môn lý luận Mác - Lênin mà tôi làm giám khảo. Hội thi sẽ kết thúc đúng ngày sinh nhật Bác 19-5-2023. Tôi rất ấn tượng trước sự hiểu biết, nắm kiến thức rất chắc của ba đội vào chung kết là Trường đại học Kiến trúc TP.HCM, Trường đại học Khoa học tự nhiên và Trường đại học Công nghệ thông tin thuộc Đại học Quốc gia TP.HCM.

Nội dung của ba bộ phận cấu thành chủ nghĩa Mác - Lênin là lượng kiến thức hết sức phong phú, sâu sắc, uyên thâm. Nếu không tìm hiểu, nói sao cũng được nhưng tìm hiểu sâu sẽ thấy đam mê. Khi đó, đến với chủ nghĩa Mác-Lênin từ chỗ thuần túy ở yếu tố trí tuệ sẽ chuyển sang cả yếu tố tình cảm, từ chỗ tìm hiểu mang tính bắt buộc sẽ chuyển thành tìm hiểu mang tính tự giác.

* Các bạn trẻ có thể học được gì khi tìm hiểu di sản tư tưởng Hồ Chí Minh, thưa thầy?

- Các bạn trẻ học được gì trước tiên phải nói đến vai trò của người truyền đạt. Truyền đạt về cuộc đời, tư tưởng Hồ Chí Minh hay của các lãnh tụ Đảng không được cường điệu hóa nhưng cũng không được tầm thường hóa, cần phản ánh trung thực. Bác là con người bình dị nhưng rất vĩ đại, Bác gần gũi chúng ta, nhưng Người là vĩ nhân.

Tìm hiểu di sản tư tưởng của Bác, các bạn trẻ nói riêng và chúng ta nói chung học được ở Bác trách nhiệm của mình đối với đất nước, đối với dân tộc mà cụ thể là đối với bản thân mình, đối với gia đình, đối với mọi người, đối với công việc... Chúng ta cũng học được ở Bác nhiều chân lý mang tính bền vững mà một trong những chân lý đó - chân lý xuyên suốt cuộc đời và tư tưởng của Bác - là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.

Nói về chủ nghĩa xã hội thì có vẻ chính trị nhưng thực ra Bác dùng những từ rất đời thường.

Đó là ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành, quan hệ giữa người với người là hữu ái, đoàn kết toàn dân tộc xây dựng đất nước, từng bước sánh vai với các cường quốc năm châu.

Xã hội mà quan hệ giữa người với người bình đẳng, cùng tiến lên là xã hội xã hội chủ nghĩa.

* Nhiều năm làm giám khảo hội thi Olympic các môn khoa học Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, thầy đánh giá thế nào về thái độ, ứng xử của các bạn trẻ trước các nội dung này?

- Ban đầu sinh viên có hơi ngại và không thích lắm. Có nhiều nguyên nhân, chẳng hạn năm thứ nhất đại học mà tiếp cận ngay với lý luận thì cũng khó, vì để tiếp nhận loại kiến thức này cần có lượng kiến thức và độ chín nhất định trong cuộc sống.

Song một khi học tập nghiêm túc, đầu tư đúng mức, người học hiểu bản chất vấn đề, đặc biệt hiểu giá trị của nó đối với cuộc sống thì quan điểm và tình cảm của người học đối với các môn này sẽ khác hẳn.

* Công nghệ phát triển cũng có thể xem là phương cách tốt, thêm công cụ cho việc truyền đạt, chia sẻ thông tin. Thầy đã tận dụng điều này thế nào?

- Công nghệ mà tận dụng được sẽ giúp chúng ta giải quyết được rất nhiều vấn đề. Bản thân tôi đã tận dụng điều này, nhất là xây dựng bài giảng online trong thời gian đại dịch.

Tôi vừa cùng đồng nghiệp sử dụng nó để xây dựng hệ thống video clip môn triết học Mác - Lênin cho Đại học Quốc gia TP.HCM. Mỗi clip khoảng 7 - 10 phút theo mô hình lớp học đảo ngược. Tôi tin việc áp dụng khoa học, công nghệ này sẽ giúp người học có nhiều điều kiện để tiếp thu kiến thức hơn.