Vụ trưởng Vụ châu Phi thuộc Bộ Ngoại giao Trung Quốc, ông Lâm Tùng Thiêm (phải) trao đổi với Đại biện lâm thời Đại sứ quán Zambia tại Bắc Kinh - Ảnh: AFP

Theo hãng thông tấn Reuters, Bộ Ngoại giao Trung Quốc, trong thông báo cuối ngày 4-6, dẫn lời ông Lâm Tùng Thiêm, Vụ trưởng Vụ châu Phi, cho biết Bắc Kinh hiểu và ủng hộ các chiến dịch truy quét nạn khai khoáng lậu của Zambia.

Tuy nhiên, trong cuộc nói chuyện với đại diện ngoại giao Zambia tại Bắc Kinh ngày 4-6, ông Lâm khẳng định nhà chức trách Zambia đã không những không có đủ bằng chứng trong việc bắt giữ 31 công dân Trung Quốc và lại còn đối xử không đúng mực với họ.

Theo ông Lâm, trong số những người bị bắt có cả phụ nữ mang thai và hai người đang bệnh sốt rét.

"Trung Quốc quan ngại sâu sắc và phản đối mạnh mẽ hành động này", thông báo của Bộ Ngoại giao Trung Quốc nêu rõ. Ông Lâm nói Bắc Kinh hi vọng chính quyền Zambia sẽ xử lý thích hợp sự việc và càng nhanh càng tốt.

Ngày 5-6 tại Bắc Kinh, Trung Quốc đã trao công hàm phản đối cho Đại biện lâm thời Đại sứ quán Zambia tại Trung Quốc.

Trong cuộc gặp ngày hôm nay, Vụ trưởng Lâm Tùng Thiêm tiếp tục nhắc lại yêu cầu của Trung Quốc đối với Zambia rằng phải trả tự do cho những người bị bắt giữ càng sớm càng tốt để duy trì mối quan hệ song phương hữu nghị và hợp tác giữa hai nước. 

Về phần mình, Đại biện lâm thời của Zambia bày tỏ sự cảm thông trước mối quan ngại của Trung Quốc và cho biết sẽ báo cáo về nước ngay lập tức.

Cũng theo nhà ngoại giao này, Zambia coi trọng mối quan hệ song phương giữa hai nước và sẵn sàng hợp tác chặt chẽ với Trung Quốc để giải quyết vụ việc một cách thỏa đáng. 

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh trong buổi họp báo hôm nay (5-6) khẳng định Bắc Kinh sẽ tiếp tục theo dõi sát vụ việc.

Bà Hoa khẳng định Trung Quốc luôn yêu cầu các công ty và công dân của nước này khi đi nước ngoài phải tôn trọng luật pháp sở tại. Tuy nhiên, Bắc Kinh phản đối các hành động thực thi pháp luật nhắm vào công dân Trung Quốc "một cách có chọn lọc".

31 công dân Trung Quốc bị Zambia bắt giữ với cáo buộc khai khoáng trái phép - Ảnh: AFP

Các doanh nghiệp tư nhân và nhà nước Trung Quốc hiện hoạt động dày đặc ở châu Phi trong lĩnh vực khai khoáng. Nền kinh tế của Zambia phụ thuộc phần lớn vào việc khai thác mỏ đồng.Theo Reuters, các công ty Trung Quốc đầu tư hơn 1 tỉ USD để khai thác các mỏ đồng ở Zambia.

Tuy nhiên cũng giống như tại các quốc gia khác, căng thẳng giữa các công nhân bản địa và các công ty Trung Quốc thường xuyên xảy ra. Họ tố cáo các ông chủ người Trung Quốc về điều kiện làm việc tồi tệ và thường xuyên bóc lột, lạm dụng người lao động.

Năm 2012, trong một vụ tranh chấp về tiền lương tại một mỏ than ở Zambia, các thợ mỏ Zambia đã nổi loạn giết chết một giám sát người Trung Quốc và đả thương nhiều người khác.

Nạn người Trung Quốc khai khoáng lậu cũng hết sức nhức nhối ở châu Phi. Chính quyền các nước sở tại đã nhiều lần ra quân dẹp loạn nhưng vẫn không ngăn được vấn nạn này. Cách đây 4 năm, chính quyền Ghana đã bắt và trục xuất 218 công dân Trung Quốc lén khai thác vàng ở nước này.