Tàu hải quân tham gia cuộc tập trận RIMPAC 2016 do Bộ Quốc phòng Mỹ tổ chức - Ảnh: REUTERS

Ngày 31-5, Bộ Quốc phòng Trung Quốc bất ngờ ra tuyên bố nói rằng quân đội Trung Quốc hy vọng sẽ tiếp tục có các hoạt động giao lưu với quân đội Mỹ, mặc dù không được mời tới cuộc tập trận hải quân Vành đai Thái Bình Dương (RIMPAC) 2018.

Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Trung Quốc, Đại tá Nhậm Quốc Cường nói rằng hai bên hiện vẫn còn liên lạc để trao đổi về khả năng diễn ra chuyến thăm Trung Quốc của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis. Ngày diễn ra chuyến thăm này cho đến nay vẫn chưa được công bố.

Thái độ của Trung Quốc rõ ràng có phần khác so với những gì diễn ra cách đây vài ngày.

Đó là khi Lầu Năm Góc hôm 23-5 thông báo không mời Trung Quốc tham gia RIMPAC, Bộ Quốc phòng Trung Quốc liền nổi giận chỉ trích động thái của Mỹ "không mang tính xây dựng" và tuyên bố "Mỹ không có quyền để đưa ra các bình luận thiếu trách nhiệm" về các động thái của Bắc Kinh ở Biển Đông.

Bộ Quốc phòng Trung Quốc nhấn mạnh dù được mời tới dự tập trận RIMPAC hay không, Bắc Kinh vẫn không thay đổi lập trường về Biển Đông. Tờ Hoàn Cầu Thời Báo (Trung Quốc) thậm chí "mạnh miệng" tuyên bố: "Nếu quân đội Mỹ tăng cường các hoạt động của họ ở Biển Đông, thì phía chúng ta (Trung Quốc) sẽ cần đẩy mạnh hơn nữa việc triển khai quân sự tới đó".

Nhưng trong tuyên bố ngày 31-5, ông Nhậm nói bằng một tông giọng đầy "thiện chí": "Một mối quan hệ vững chắc và tốt đẹp sẽ nằm trong lợi ích chung của quân đội hai nước. Chúng tôi hy vọng Mỹ, cùng với Trung Quốc, có thể thực hiện các nỗ lực để đạt được sự nhất trí quan trọng, nhằm xây dựng mối quan hệ tốt đẹp và ổn định".

Nếu Bộ Quốc phòng Trung Quốc cho thấy "thiện chí" bao nhiêu, thì Bộ Ngoại giao Trung Quốc cùng ngày ra tuyên bố chỉ trích Mỹ kịch liệt bấy nhiêu. Các động thái như thể vừa đấm vừa xoa, vừa muốn dằn mặt nhưng cũng vừa không muốn mất hòa khí.

"Việc thổi phòng quân sự hóa ở Biển Đông bởi một số người ở Mỹ thật nực cười, nghe như thể vừa ăn cướp, vừa la làng" - người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh phản ứng với các tuyên bố của Bộ trưởng James Mattis nói rằng Bắc Kinh đang quân sự hóa Biển Đông.

Một trong những cụm từ được giới chức Mỹ nhắc tới biển Đông nhiều nhất những ngày qua đó là "Trung Quốc quân sự hóa Biển Đông". Lầu Năm Góc nêu rõ đây chính là lý do Mỹ quyết định không mời Trung Quốc tới RIMPAC 2018.

Trong quyết định hủy mời Trung Quốc tới RIMPAC, Lầu Năm Góc đã trích dẫn các bằng chứng cho thấy Trung Quốc triển khai trái phép tên lửa đất đối không, tên lửa chống hạm và hệ thống gây nhiễu điện tử tới các thực thế ở quần đảo Trường Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam.

TTO - Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng: Trung Quốc diễn tập bắn đạn thật ở quần đảo Hoàng Sa đã xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền Việt Nam với quần đảo này. Bà Thu Hằng cũng khẳng định Việt Nam vẫn hoạt động dầu khí bình thường.

TTO - Bộ Ngoại giao Philippines ngày 21-5 thông báo sẽ có "phản ứng thích hợp" trước việc Trung Quốc cho cất và hạ cánh máy bay ném bom ở Biển Đông.

TTO - Bộ Quốc phòng Mỹ lên án việc Trung Quốc cho cất và hạ cánh máy bay ném bom ở Biển Đông sẽ "làm gia tăng căng thẳng và gây mất ổn định khu vực".