Người dân ấp Phú Xuân, xã Phú Thành, huyện Trà Ôn, tỉnh Vĩnh Long chỉ nơi xáng cáp của HTX Tân Bình Minh đang cạp cát sát bờ phía xã Mỹ Hòa, thị xã Bình Minh - Ảnh: Hạnh Nguyễn

Dân quê nghèo đồng lòng xua xáng cạp

Sáng cuối tuần, một vùng quê yên bình nằm trên vùng đất màu mỡ trù phú bên dòng sông Trà Ôn (nơi tiếp giáp sông Hậu) thuộc hai xã Phú Thành và Mỹ Hòa bỗng trở nên nóng hừng hực.

Người già, thanh niên trai trẻ và có cả đàn bà tay xách nách mang từng tập hồ sơ, từng thùng nước, miếng bánh để ăn lót dạ rồi vội leo lên ghe chạy hết tốc lực về phía đầu cồn Công canh xáng cạp.

Bởi theo người dân nơi đây, đất đai vườn tược đã bị mất quá nhiều do tình hình sạt lở gây ra, trong đó một phần do khai thác cát.

Thế nhưng, sau gần 1 năm bị đình chỉ thì HTX khai thác cát Tân Bình Minh thông báo ngày 27-5 sẽ cho xáng cạp quay trở lại khai thác cát.

Cựu chiến binh Bùi Văn Triều (SN 1958, ngụ ấp Phú Xuân, xã Phú Thành, huyện Trà Ôn) cho biết đã có 3 lần gửi đơn đến UBND tỉnh, Sở TN-MT Vĩnh Long để khiếu nại, yêu cầu cho dừng khai thác vì sạt lở rất nghiêm trọng, thiệt hại nhiều tài sản của dân.

“Bao bọc ven bờ sông ở đầu cồn Công chạy dài khoảng 5km tình hình sạt lở đã gây thiệt hại rất nhiều rồi. Một người dân mua đất đầu cồn hiện nay đo đạc lại thì mất 28 công đất. Bên cạnh đó, các khu khác rải rác hà bá cũng nuối trôi khoảng 60 công đất vườn trồng cây ăn trái của gần 200 hộ dân”, ông Triều đau xót kể.

Lẫn trong tiếng í ới gọi nhau ra hỗ trợ ngăn xáng cạp, nhiều người dân than vãn khu đầu cồn có nơi mất sạch vài ao cá, đắp đê cũng trôi mất.

“Ngán ngẩm, dân ấp Phú Xuân và Phú Thạnh tự bỏ tiền thuê xáng cạp đắp đê với rất nhiều kinh phí”, bà Năm, vợ ông Võ Văn Đấu, ngụ xã Phú Thành nói.

Hàng chục ghe của người dân 2 xã Phú Thành và Mỹ Hòa cùng chuẩn bị tiến ra sông xua xáng cạp - Ảnh: Hạnh Nguyễn

“Nảy lửa” trên sông

Khi xáng cạp xuất hiện, người dân đã gọi thông báo cho UBND xã, thanh tra TN-MT tỉnh, Công an huyện Trà Ôn.

Sau đó, hàng chục ghe của người dân hai xã bắt đầu vây quanh xáng cạp để phản đối khai thác cát.

Lúc này, phía bên trên chiếc xáng đang vung gầu cạp cát cũng xuất hiện gần 20 người đội nón lụp sụp, đeo kính đen tỏa ra lườm lườm về phía người dân.

Sau một hồi cố chấp vung gàu, thấy người dân huy động thêm nhiều người là chủ ao cá từ phía Cần Thơ sang viện trợ nên chiếc xáng chịu gác gàu.

Chỉ tay về chiếc xáng, nhiều người dân cho biết pháp luật chỉ cho phép khai thác cát giữa lòng sông, nhưng doanh nghiệp này đã bất chấp, tấp hẳn vào gần bờ phía xã Mỹ Hòa để cạp cát.

Người dân tứ phía kéo về khu vực xáng cạp ngày một đông, hàng chục thanh niên lạ mặt trên cũng bắt đầu cố tình vác gậy ra dựng ngay trước cửa ca bin.

Bên cạnh đó, nhóm người còn cử một ca nô vào bờ rước 2 công an viên xã Mỹ Hòa ra chiếc xáng.

Khoảng 1 tiếng sau, hàng chục cán bộ công an huyện Trà Ôn và Cảnh sát đường thủy có mặt. Đi cùng đoàn còn có ông Cao Văn Diễn, trưởng phòng TN-MT huyện. Thế nhưng, lực lượng này cho rằng do xáng cạp đang hoạt động bên bờ phía thị xã Bình Minh nên “không thể làm gì được”.

Ông Diễn nói: “Họ hoạt động bên phía Mỹ Hòa làm sao xử được. Trách nhiệm của tui giờ chỉ thông báo về cho cấp trên để báo cáo lên tỉnh có hướng giải quyết”.

Do cho rằng xáng cạp cát sông không những ảnh hưởng một phía mà còn làm ảnh hưởng hai bên bờ sông nên họ tỏ ra bức xúc tột độ. Từ đó dẫn đến việc đoàn cán bộ và người dân bắt đầu xảy ra cãi vả to tiếng, gay gắt. Đồng thời họ cho biết nếu không giúp được thì dân sẽ tự “giải quyết” lấy.

Nhiều người dân là chủ ao cá bên TP Cần Thơ cũng tăng cường lực lượng sang hỗ trợ - Ảnh: Hạnh Nguyễn

Tiếp tục cầu cứu lên Chính phủ

Theo tìm hiểu, HTX khai thác cát Tân Bình Minh do ông Trần Vĩnh Hạ, nguyên phó chủ tịch UBND huyện Bình Minh (cũ), làm giám đốc. Mỏ khai thác cát của doanh nghiệp này được UBND tỉnh Vĩnh Long cấp ngày 15-1-2016, thời gian khai thác từ 6h đến 18h hàng ngày.

Ngày 19-5, HTX khai thác cát Tân Bình Minh phát thông báo đến các cơ quan chức năng tỉnh, huyện Trà Ôn và thị xã Bình Minh để thông báo việc đưa xáng cạp số hiệu AG-22381 đến khai thác cát.

Mặc dù không có bất cứ giấy phép nào cấp phép cho khai thác cát sát bờ nhưng xáng cạp này vẫn công khai cạp cát sát mé bờ ấp Mỹ Phướng 1, xã Mỹ Hòa.

Ông Triều cho biết thêm: “Ngày 26-10-2016, hàng chục hộ dân hai xã Phú Thành (Trà Ôn) và Mỹ Hòa (thị xã Bình Minh) đã gửi đơn cầu cứu đến Bộ TN-MT. Tuy nhiên, đến ngày 21-3-2017, Bộ TN-MT mới có văn bản trả lời cho biết đã chuyển đơn về UBND tỉnh Vĩnh Long giải quyết”.

Hàng chục hộ dân sống bên bờ vực sạt lở đe dọa cho biết đang soạn đơn khiếu nại lần 2 gửi Chính phủ cầu cứu.

Đoàn công tác gồm Công an, phòng TN-MT huyện Trà Ôn và Cảnh sát đường thủy có mặt nhưng đành “bất lực” - Ảnh: Hạnh Nguyễn

Xáng cạp của HTX khai thác cát Tân Bình Minh đang vung gầu cạp cát sát bờ phía ấp Mỹ Phước 1, xã Mỹ Hòa - Ảnh: Hạnh Nguyễn