Nhà báo Lê Hồng Lâm, người đầu tiên 'nổ phát súng' cho cuộc tranh cãi bất tận về bi kịch trứng chọi đá với 2 phim Việt kỳ nghỉ lễ, vừa có một bài viết thú vị quanh cuộc tranh luận này.

Tuổi Trẻ Online đưa lên để bạn đọc thêm một kênh tham khảo.

1.

Trong các quan điểm đưa ra, chưa bao giờ tôi nói tới chuyện "giải cứu" phim Việt hay "kêu gọi" khán giả đi xem phim Việt bằng sự thương hại. Bởi đơn giản một điều, văn hóa thì không thể thương hại được!

Ngay từ "case study" Tấm Cám - Chuyện chưa kể ầm ĩ 3 năm trước, trong một bài viết trên báo Tuổi Trẻ, tôi từng đưa ra nhận định: "Với những người quan tâm đến sự phát triển của điện ảnh Việt, họ luôn mong muốn một môi trường điện ảnh trong sạch, lành mạnh và cạnh tranh theo tinh thần "fair play".

Điều đó sẽ khiến người xem phim quyết định lựa chọn một bộ phim, một rạp chiếu bằng sự yêu thích thực sự hay túi tiền của họ, chứ không phải bị thúc ép bởi lòng yêu nước, tinh thần dân tộc và tất nhiên, cũng không phải vì sự chèn ép, cá lớn nuốt cá bé hay ‘cả vú lấp miệng em’".

Với "case study" mới Lật mặt 3, 100 ngày bên em với Avengers: Infinity War, điều tôi muốn đặt ra vấn đề trong bài viết mới đây trên một trang báo điện tử là nhắm vào những nhà quản lý văn hóa và các chủ rạp.

Đương nhiên bên cạnh chuyện các nhà phim Việt phải thực sự lột xác để trưởng thành, phải có những bộ phim hay (cái đó cần có một chiến lược dài và chờ đợi khá lâu) để cạnh tranh một cách sòng phẳng với phim Hollywood như cách điện ảnh Hàn Quốc và Trung Quốc đã làm.

Điều cần thiết là Cục, Hiệp hội Điện ảnh hay những cơ quan văn hóa cần có những chiến lược để bảo hộ, những thỏa thuận với các đơn vị nước ngoài như CGV hay Lotte Cinemas để họ dành thời lượng hay có chính sách hỗ trợ cho điện ảnh Việt từ lợi nhuận mà họ thu được tại thị trường Việt Nam.

Bản thân các đơn vị phát hành trong nước khá có tiếng tăm như Galaxy và BHD cũng nên có chính sách của mình chứ không chỉ chăm chăm chạy theo lợi nhuận hay "theo sự điều tiết của thị trường" một cách lạnh lùng.

Tiền kiếm được tất nhiên quan trọng, nhưng tôi nghĩ không một công ty, đơn vị kinh doanh văn hóa, giải trí nào có thể phát triển lâu dài mà chỉ ăn xổi, kiếm cái lợi nhuận trước mắt mà không nghỉ đến cái cần đầu tư, cần xây dựng, cần bảo vệ cho những giá trị cốt lõi mà họ theo đuổi.

Bởi với một nền điện ảnh còn non trẻ, chưa trưởng thành và thiếu bản sắc như phim Việt, vốn đã không có sự bảo trợ của nhà nước mà lại còn chịu cảnh "cạnh tranh sòng phẳng", vận hành theo quy luật cung cầu với phim Hollywood, thì những bi kịch kiểu "trứng chọi đá", "châu chấu đá voi" như Lật mặt 3 hay 100 ngày bên em đối đầu trực diện với Avengers: Infinity War sẽ còn tiếp diễn.

2.

Vậy "bảo hộ mềm" hiểu như thế nào mới đúng? Chuyện hai phim Việt bé tí hon đấu với phim siêu bom tấn Hollywood thì rõ là quá chênh lệch và cái kết sao các bạn biết rồi. Rất nhiều ý kiến của fan cuồng Avengers có vẻ hả hê trước cái chết của hai phim Việt khá tử tế vừa rồi.

Tôi thực sự ngạc nhiên trước điều này, chẳng lẽ chúng ta bị "nô dịch" văn hóa và giải trí đến thế sao? Thế thì trách sao được chuyện các em mới lớn đi "hôn ghế" các thần tượng Hàn Quốc sang VN?

Còn nói chuyện hai bộ phim này "ngu", "chết vì thiếu hiểu biết" vì dám đối đầu với bom tấn Hollywood thì nên đặt lại vấn đề rằng: chẳng lẽ một dịp nghỉ lễ dài ngày và có ý nghĩa như 30-4 và 1-5 mà trên sân nhà cứ phải tránh phim Hollywood sao?

Tôi nghĩ nhà sản xuất và phát hành của Lật mặt 3 và 100 ngày bên em cũng muốn có một cái kết đẹp như Em chưa 18 chứ?

Hoặc ít ra họ cũng nghĩ có cơ hội và thị phần cho phim của mình chứ? Và tránh thì biết tránh đến bao giờ?

Với tần suất phim bom tấn bom tạ Hollywood nhập về giã liên tục qua mỗi tuần, tránh làm sao được mà tránh, "tránh vỏ dưa thì gặp vỏ dừa" hoặc tránh "con voi" này thì đụng "con hổ" khác thôi.

Ví dụ, lịch chiếu sắp tới tại VN trong dịp hè này sau Avengers: Infinity War là một loạt blockbuster khác như Deadpool 2 (18-5); Jurassic World (8-6), Incredibles 2, Ocean’s 8 cùng đồng loạt xuất quân 15-6; Ant-Man and the Wasp (29-6), Hotel Transylvania 3 (13-7), rồi sau đó là Skyscraper (13-7), Mamma Mia 2 (20-7), Mission Impossible 6 (27-7)...

Những phim trên đều là những bộ phim đầu tư cả trăm triệu đô và thương hiệu, dàn sao nổi tiếng cả, không lẽ phim Việt cứ phải tránh hết?

Hoặc một ví dụ khác, một bộ phim mang tinh thần độc lập rất đáng khích lệ (tôi xem trailer quả thật rất đáng chờ đợi) là Nhắm mắt thấy mùa hè bị kẹp giữa Deadpool 2 và Jurassic World 2; rồi thì Ống kính sát nhân, một bộ phim hình sự có hướng đi thể nghiệm mạo hiểm bị kẹp giữa Ocean’s 8 và Ant-Man 2 thì chịu sao nổi nhiệt?

Không lẽ nếu thất bại thê thảm lại tiếp tục chửi các bộ phim này là "ngu" và "trứng chọi đá?"

Hay ngày 8-3 năm sau chẳng hạn, một ngày lễ "chị em" quan trọng ở VN, Hollywood đã có lịch chiếu Captain Marvel, một siêu anh hùng mới của Marvel cho "Phase 3" không lẽ phim VN phải tiếp tục tránh né? 

Tất nhiên sau đó đến Avengers 4 mở màn phim hè thì tôi đồ rằng chẳng phim Việt nào dám đụng rồi.

Phim Việt đang có vẻ đang khởi sắc nhưng thực ra một năm được mấy phim thắng, được mấy dịp lễ để thu hút khán giả? Chẳng lẽ Tết nguyên đán và 30-4; 1-5 nếu đụng phải bom tấn, bom tạ Hollywood hay Trung Quốc, Hàn Quốc thì phải tránh như tránh tà?

3.

Tại sao điện ảnh 4 nước lớn ở châu Á có nền điện ảnh nội địa phát triển, lần lượt là Trung Quốc, Ấn Độ, Hàn Quốc, Nhật Bản? Vì cho dù là nước lớn, cho dù là có nền điện ảnh phát triển đã lâu, họ đều có các chính sách bảo hộ văn hóa của mình.

Điện ảnh Trung Quốc cấm tiệt phim Hollywood dịp Tết Nguyên đán và một tháng hè; điện ảnh Hàn thì vẫn còn chính sách bảo hộ với 20% ngày chiếu phim nước họ.

Điện ảnh Ấn Độ và Nhật cũng kiểm soát rất tốt phim Hollywood, rất nhiều phim bom tấn Hollywood được nhập về chiếu tại hai nước này khá muộn, thậm chí sau vài tháng như thị trường Nhật.

Các bạn tự hào là nhiều bom tấn Hollywood được ở VN đồng thời với thế giới, thậm chí còn sớm hơn. Chuyện đó đơn giản thôi.

Cái vòi bạch tuộc Hollywood muốn vươn càng dài càng tốt, tận mọi hang cùng ngõ hẻm trên thế giới này và chuyện chiếu sớm với họ chỉ được lợi cho họ chứ có thiệt gì? Quan trọng là nước nào dám chặn cái vòi bạch tuộc đó lại hay kiểm soát được nó mà thôi.

Nhắm mắt thấy mùa hè liệu có chết yểu?

4. Vậy "bảo hộ mềm" hiểu thế nào cho đúng?

Tôi nghĩ đơn giản là các cơ quan quản lý văn hóa nhập khẩu cần có hạn mức, quota nhập khẩu. Như hiện nay thì ôi thôi vô tội vạ, mỗi tuần 4, 5 phim ngoại tràn vào rạp, đa phần là rác.

Những phim này thực ra giá mua rất rẻ, thậm chí cho không, nhưng về lâu dài là lợi bất cập hại vì nó làm cho khán giả cảm giác bội thực và không muốn đến rạp nữa.

Bản thân tôi trước đây một tuần đi rạp 3, 4 buổi, giờ chỉ giảm xuống 1, 2 buổi với những phim thật sự phải hay hoặc có gì đó nổi bật. Và cảm giác háo hức đến rạp cũng không còn như xưa nữa.

Sau nữa là cần có chính sách phân bổ suất chiếu hợp lý. Cứ chuẩn theo quy luật cung cầu hay điều tiết thị trường thì phim nào hot, kiểu Avengers: Infinity War hay Deadpool chiếm lĩnh 80, 90% hệ thống rạp thì phim Việt nào sống nổi, cho dù là tử tế?

Nói như thế thì phim Việt dở thì sao? Bảo hộ rồi thả rông cho phim thảm họa tung hoành sao? Điều này tôi nghĩ không cần ngại lắm, nó sẽ tự chết thôi.

Bản thân tôi vài năm nay đã kiên quyết loại trừ và không đi xem những phim Việt "có mùi" thảm họa bởi chỉ tổ rước bực bội vào thân. "Chửi" lại càng không, bởi "chửi" hay "hù dọa’ phim Việt dễ vô cùng.

Tôi cũng chưa bao giờ hạ bút đi "đánh" những phim đầu tay hay phim của các đạo diễn trẻ. Bởi đơn giản nếu phim dở, làm ẩu, làm dối và đạo diễn bất tài thì trước sau gì chẳng chết?

Trừ khi nếu phim đầu tay mà lại là một bộ phim hay hoặc được làm tử tế, phát hiện được một tài năng mới thì tôi ủng hộ vô điều kiện.

Thăm dò ý kiến

Bạn nghĩ gì về 'cuộc chiến' giữa Avengers Infinity War và 2 phim Việt mùa lễ vừa qua?

Bạn có thể chọn nhiều mục. Bình chọn của bạn sẽ được công khai.

Avengers Infinity quá hot, tôi chọn mua vé xem phim này

Avengers Infinity War hot nhưng lẽ ra không nên để áp đảo rạp Việt đến thế

Tôi là người Việt, tôi ủng hộ phim Việt

Hãy học Hàn Quốc, trong tương lai mỗi phim không nên chiếm quá 40% số rạp chiếu

Phim Việt hay thì khắc được khán giả lựa chọn dù đấu với ai

Ý kiến khác

TTO - 'Nếu vào ngày đất nước kỉ niệm ngày thống nhất mà không có phim Việt ra rạp cho người dân xem, chẳng phải đáng buồn lắm sao?', Phó Tổng Giám đốc Công ty BHD bà Ngô Thị Bích Hạnh.