Phóng to

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Tổng thống Indonesia Susilo Bambang Yudhoyono trong cuộc hội đàm song phương ngày 8-5-2011 - Ảnh: Reuters

Tại cuộc gặp, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đánh giá cao việc Indonesia đối xử trên tinh thần nhân đạo và hữu nghị đối với các ngư dân Việt Nam bị bắt giữ. Hai nhà lãnh đạo nhất trí cùng tích cực triển khai bản ghi nhớ về hợp tác nghề cá và các vấn đề về biển (ký tháng 10-2010), đồng thời nhanh chóng hoàn tất đàm phán phân định vùng đặc quyền kinh tế giữa hai nước.

Về vấn đề biển Đông, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho rằng ASEAN cần tăng cường nỗ lực vì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải ở khu vực biển Đông. Hai nhà lãnh đạo nhất trí cần thúc đẩy việc thực hiện Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC), nhanh chóng hoàn tất Quy tắc hướng dẫn về DOC và sớm xây dựng Bộ quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC).

Lào ngưng xây đập Xayaburi

Trong cuộc gặp gỡ song phương với Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, Thủ tướng Lào Thoongsing Thammavong thông báo quyết định hoãn xây đập thủy điện Xayaburi. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho rằng quyết định hoãn xây đập thủy điện Xayaburi thể hiện sự hợp tác và quan tâm sâu sắc của Đảng và Chính phủ Lào đối với đề nghị của Việt Nam và cho biết Việt Nam mong muốn cùng Lào phối hợp với các nước ven sông Mekong khai thác sử dụng bền vững con sông vì lợi ích của mỗi nước và toàn khu vực.

Ba tuyên bố chung

Cuối ngày 8-5, các lãnh đạo ASEAN thống nhất ba tuyên bố chung với nội dung lần lượt là: xây dựng một cộng đồng chung ASEAN trong cộng đồng quốc tế, thiết lập quy tắc hòa bình và hòa giải ASEAN và tăng cường hợp tác chống buôn bán người trong khu vực. Ngoài ra, ASEAN cũng đồng ý sẽ áp dụng tiêu chuẩn quốc tế cao nhất về an toàn hạt nhân sau sự cố hạt nhân ở Nhật Bản.

Lãnh đạo các nước ASEAN cũng đã đồng ý để Myanmar làm chủ tịch luân phiên của ASEAN vào năm 2014.

Các chuyên gia nhận định ASEAN tiếp tục gặp khó khăn trong tìm kiếm phương án cụ thể để hướng đến cộng đồng kinh tế ASEAN nhằm cho phép 500 triệu người dân trong khối tự do đi lại và mở cửa giao thương năm 2015. Ferdiansyah - đại diện nước chủ nhà trong tiểu ban về giáo dục, du lịch, thanh niên và thể thao, là quan chức lập pháp của nước chủ nhà Indonesia - nhấn mạnh không chỉ đối thoại về chính trị và kinh tế mà phải tôn trọng văn hóa và lãnh thổ của mỗi nước thành viên như là điều kiện cần thiết để đảm bảo một cộng đồng chung ASEAN.

Một thách thức khác là vấn đề mậu dịch tự do, nhất là khi cộng đồng kinh tế ASEAN thành hiện thực. Hàng hóa giá rẻ tràn ngập thị trường sau cam kết mậu dịch phi thuế quan giữa ASEAN và Trung Quốc (ACFTA) là bằng chứng cho thấy các nước ASEAN đã không chuẩn bị tốt để đối phó với những thách thức của mậu dịch tự do.

Thái Lan - Campuchia chưa đạt được thỏa thuận

Nước chủ nhà Indonesia đã cố thúc đẩy một thỏa thuận trong vấn đề biên giới nhưng cuối cùng tất cả những gì đạt được chỉ là một tuyên bố mang tính chất “giữ thể diện” với nội dung ngoại trưởng Thái Lan và Campuchia sẽ ở lại Jakarta thêm một ngày để thảo luận thêm.

“Tôi đến đây không phải để tham gia một cuộc khẩu chiến” - Thủ tướng Campuchia Hun Sen nói trong cuộc họp báo mà trong đó ông tuyên bố sẽ có cuộc đàm phán khác. Đôi bên đã nói chuyện khá nhiều lần trong những tuần gần đây nhưng vẫn chưa tìm ra được giải pháp cho những cuộc xung đột đã làm 18 người thiệt mạng tính từ tháng 4-2011.

Tổng thống Indonesia Susilo Bambang Yudhoyono nhấn mạnh sự cần thiết phải đoàn kết và nói rằng ASEAN đang đối mặt với những thách thức to lớn.

Tờ Straits Times của Singapore viết: “Một khối ASEAN không đoàn kết sẽ là vấn đề lớn đối với các nhà đầu tư”.