Biên đội tàu chiến của Trung Quốc tập trận bắn đạn thật trái phép tại quần đảo Hoàng Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam - Ảnh: AFP

Nói với Kyodo News ngày 14-7, một quan chức ASEAN giấu tên thừa nhận: “Chúng tôi đã từ bỏ việc ra thông cáo chung của ASEAN bởi không đạt được sự đồng thuận nào”.

Nguồn tin này khẳng định các quốc gia đã cùng thảo luận nhưng rốt cuộc không đạt được thống nhất và từ chối tiết lộ nước nào đã phản đối ASEAN ra tuyên bố.

Tương tự, một nhà ngoại giao ASEAN khác xác nhận với AFP: “Các quan chức ASEAN đã chuẩn bị sẵn dự thảo tuyên bố nhưng cuối cùng không đạt được nhất trí để công bố tuyên bố chung”.

Tuy nhiên, quan chức này tin rằng, Trung Quốc đã gây áp lực lên Lào và Campuchia, ngăn không cho khối 10 nước này ra tuyên bố chung sau phán quyết của PCA với nhiều bất lợi cho Bắc Kinh.

“Một vài quốc gia ASEAN chắc chắn không vui. Việc làm của Bắc Kinh được coi là đã can thiệp vào vai trò trung tâm của ASEAN”.

Trong khi đó, một quan chức cấp cao ASEAN khác đánh giá vấn đề có phần nghiêm trọng hơn khi cho rằng Trung Quốc đã “thành công trong việc chia rẽ ASEAN về vấn đề Biển Đông”.

Từ Philippines, khi được hỏi về thông tin ASEAN sẽ không ra tuyên bố chung, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Philippines, ông Charles Jose trả lời hãy nhìn nước nào đang giữ ghế chủ tịch luân phiên của ASEAN năm nay sẽ rõ.

Kyodo News nhận định, ASEAN hiện đang gặp khó trong việc tìm được tiếng nói trong các vấn đề liên quan đến Biển Đông. Điều này xuất phát từ lo ngại của một số quốc gia thành viên rằng nó có thể sẽ ảnh hưởng đến mối quan hệ với Bắc Kinh, nước đang viện trợ tài chính lớn cho các nước này.