Ngày 13-6, đề cập về nguyên nhân gây ra các hiện tượng thời tiết cực đoan diễn ra liên tiếp như dông sét, mưa lớn gây lũ quét, sạt lở đất tại các địa phương, trọng tâm là các tỉnh thành Quảng Ninh, Hải Phòng, Hà Giang, trưởng phòng dự báo thời tiết, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia Nguyễn Văn Hưởng cho biết do ảnh hưởng của rãnh thấp có trục đi qua khu vực Bắc Bộ và đới gió Đông Nam của khối không khí biển lấn từ phía Đông vào.

Mặt khác, tháng 5 và tháng 6 là thời điểm chuyển mùa và bắt đầu mùa mưa ở Bắc Bộ với đặc trưng là các đợt mưa rào, dông vào chiều tối, đêm và sáng, trung bình lượng mưa tháng 5 và 6 đóng góp vào tổng lượng mưa năm ở Bắc Bộ khoảng 15-25%.

Trong giai đoạn chuyển mùa, khí quyển thường có tính chất bất ổn định cao, cộng thêm hiện tượng El Nino đang chuyển sang pha trung tính cũng là yếu tố bất lợi có thể tạo ra các hiện tượng mưa dông mạnh kèm theo mưa đá, lốc, sét. Đây là hiện tượng bình thường, mang tính quy luật.

Bão và áp thấp nhiệt đới tập trung từ tháng 7-9 tại Bắc Bộ

Nhận định về thời tiết trong thời gian tới, ông Nguyễn Văn Hưởng cho rằng với việc El Nino chuyển sang trạng thái trung tính rồi chuyển dần sang trạng thái La Nina thì hoạt động của bão và áp thấp nhiệt đới có khả năng tập trung từ tháng 7-9 tại Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ và từ tháng 10-12 tại khu vực Trung Trung Bộ và Nam Trung Bộ. 

Người dân và chính quyền địa phương cần đề phòng nguy cơ mưa, bão, lũ dồn dập ở khu vực miền Trung vào cuối năm.

Cùng với đó, từ tháng 9-2024, khu vực từ Thanh Hóa đến Thừa Thiên Huế có tổng lượng mưa phổ biến cao hơn từ 10-30% so với trung bình nhiều năm.

Riêng tháng 11 có tổng lượng mưa phổ biến xấp xỉ so với trung bình nhiều năm. Khu vực từ Đà Nẵng - Bình Thuận có tổng lượng mưa phổ biến xấp xỉ so với trung bình nhiều năm, riêng tháng 10, tổng lượng mưa phổ biến cao hơn từ 20-40% so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ. 

Tháng 11, tổng lượng mưa tại khu vực Bắc Trung Bộ, Trung Trung Bộ và Nam Trung Bộ phổ biến cao hơn từ 10-30% so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ.

Có các bản tin dự báo xa 

Trước khả năng có thể xảy ra các hình thái thời tiết nêu trên, hiện hệ thống dự báo của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia có các bản tin dự báo xa và dự báo gần. 

Đối với các bản tin dự báo xa có bản tin dự báo năm (phát hành 2 lần/năm vào ngày 15-1 và ngày 15-7); bản tin dự báo mùa (dự báo xu thế thiên tai trong 6 tháng); bản tin dự báo xu thế thời tiết tháng.

Đối với các bản tin dự báo gần có bản tin dự báo thời tiết hằng ngày, bản tin dự báo thời tiết 10 ngày. Ngoài ra, trung tâm còn có các bản tin dự báo, cảnh báo sớm các hiện tượng khí tượng thủy văn nguy hiểm.

Từ đêm 8-6 đến ngày 10-6, các tỉnh khu vực Đông Bắc Bộ và Tây Bắc Bộ đã xuất hiện mưa lớn với 2 tâm mưa. Tâm mưa ở Đông Bắc Bộ, cụ thể là khu vực Quảng Ninh, Hải Phòng có lượng mưa phổ biến từ 200 - 300mm, có nơi như Quảng Hà và Móng Cái xấp xỉ 400mm. Tâm mưa ở khu vực Hà Giang với lượng mưa phổ biến từ 100 - 200mm, có nơi trên 400mm (cụ thể, từ 19h ngày 8-6 đến 13h ngày 10-6, lượng mưa tại xã Quảng Ngần, huyện Vị Xuyên là 447mm; xã Thượng Sơn, huyện Vị Xuyên là 354mm; xã Tân Lập, huyện Bắc Quang là 381,2mm). 

Đây là lượng mưa lớn và gây ngập lụt nhiều nơi ở Quảng Ninh, Hải Phòng, Hà Giang và một số nơi ở vùng núi phía Bắc. Tuy nhiên, lượng mưa lớn xuất hiện ở khu vực Quảng Ninh, Hải Phòng vào ngày 9-6 vừa qua là ít xảy ra. 

Tại khu vực Bãi Cháy (tỉnh Quảng Ninh), lượng mưa trung bình nhiều năm trong tháng 6 là 261mm, nhưng riêng ngày 9-6 lượng mưa đã lên tới 307mm. 

Đối với khu vực Phù Liễn (Hải Phòng), lượng mưa trung bình nhiều năm trong tháng 6 là 218mm, riêng ngày 9-6 lượng mưa đã lên tới là 228mm.

Ngay sau El Nino, La Nina có thể xuất hiện trong năm nay

Thường khi La Nina xuất hiện, các nước ở Đông Nam Á, Úc và Ấn Độ sẽ chứng kiến nhiều mưa tuyết hơn.