Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), hiện thế giới có hơn 1 tỉ người mắc bệnh béo phì. Trong hơn 20 năm qua, tỉ lệ béo phì tăng gấp 4 lần ở trẻ em và thanh thiếu niên. WHO khuyến cáo cần có những giải pháp ngăn ngừa hiệu quả trong thời gian tới.

Dự báo 1,9 tỉ người béo phì trong 10 năm tới

Theo bác sĩ Nguyễn Ngọc Khánh (phó giám đốc Trung tâm Nội tiết, chuyển hóa, di truyền và liệu pháp phân tử, Bệnh viện Nhi trung ương), tình trạng thừa cân, béo phì đang tăng nhanh trên toàn cầu, trong đó có Việt Nam và dự báo khoảng 1,9 tỉ người toàn thế giới sẽ phải sống chung với bệnh béo phì vào năm 2035 nếu không có các giải pháp ngăn ngừa hiệu quả.

Tại Việt Nam, sau 10 năm tỉ lệ thừa cân béo phì ở trẻ dưới 5 tuổi tăng 1,5 lần (từ 5,6% vào năm 2010 lên 7,4% vào năm 2020). Con số này ở trẻ 5-19 tuổi cũng tăng gấp đôi (từ 8,5% lên 19%). Đặc biệt, tại TP.HCM cứ 2 trẻ sẽ có 1 trẻ bị thừa cân, béo phì.

Tương tự, tỉ lệ thừa cân, béo phì ở người lớn cũng tăng gần gấp đôi sau 10 năm (từ 12% lên 19,6%).

Hơn 1.230 tỉ đồng và 2.553 tỉ đồng là chi phí trực tiếp và gián tiếp cho điều trị bệnh béo phì tại Việt Nam.

Bác sĩ Khánh cũng cho hay thừa cân béo phì là sự tích tụ chất béo bất thường hoặc quá mức có thể ảnh hưởng đến sức khỏe. Trong đó, có 5 nguyên nhân gây béo phì bao gồm:

- Thói quen ăn uống: ăn quá nhiều chất béo, đường hoặc thay đổi hành vi ăn uống như ăn kể cả khi không đói; ăn khi đang xem tivi hoặc làm việc khác.

- Gene di truyền: béo phì có tính chất di truyền, tuy nhiên rối loạn nội tiết và gene chỉ chiếm số lượng nhỏ trong trẻ em bị béo phì.

- Ít hoạt động thể chất cũng là một trong những nguyên nhân gây béo phì.

- Thuốc: béo phì còn có thể gây ra do tác dụng của thuốc hay bệnh nội tiết. Đó là do sự mất cân bằng hormone gây ra thay đổi bất thường cho quá trình dự trữ mỡ trong cơ thể.

- Một số nguyên nhân khác như cân nặng lúc sinh thấp, ngủ ít cũng gây ra thừa cân béo phì.

Biến chứng nguy hiểm từ béo phì

Theo bác sĩ Lê Thị Hương - viện trưởng Viện Đào tạo y học dự phòng và y tế công cộng, trẻ em bị béo phì ngoài thân hình không đẹp, trẻ còn mắc các rối loạn chuyển hóa mỡ máu, đường… Vì thế, trẻ có thể bị tăng huyết áp sớm, tiểu đường sớm.

"Hiện nay chúng ta đang cảnh báo nhiều về tình trạng trẻ hóa trong các bệnh tim mạch, tiểu đường, xương khớp.

Đặc biệt ở trẻ đang trong giai đoạn phát triển bộ xương, nếu thêm cân nặng quá lớn, đè lên toàn bộ khung xương có thể gây ra gãy xương, xương bị giòn, ảnh hưởng đến sự phát triển chiều cao của trẻ. 

Trẻ béo phì cũng lười tập luyện, từ đó ảnh hưởng đến chiều cao hoặc dẫn đến nguy cơ cao mắc các bệnh mãn tính không lây sau này", bác sĩ Hương thông tin.

WHO khuyến nghị các quốc gia triển khai kết hợp các giải pháp:

Bắt buộc công bố nhãn dinh dưỡng, nhãn cảnh báo sức khỏe… trên bao bì sản phẩm.

Kiểm soát quảng cáo, khuyến mãi và tài trợ các sản phẩm đồ uống có đường, đặc biệt là đối với trẻ em.

Can thiệp dinh dưỡng trong trường học.

Đẩy mạnh truyền thông giáo dục sức khỏe trong cộng đồng về tác hại của đồ uống có đường…

WHO cũng nhấn mạnh thế giới cần coi béo phì là bệnh nghiêm trọng và phức tạp, mở rộng khả năng tiếp cận y tế cho người béo phì, tăng cường nhận thức về béo phì thông qua các chương trình và giáo dục, ứng xử với béo phì dựa trên căn cứ khoa học.

WHO báo động: Thế giới cứ 8 người thì 1 người bị béo phì

Theo nghiên cứu do tạp chí y khoa Lancet thực hiện cùng Tổ chức Y tế thế giới (WHO), hơn 1 tỉ người trên thế giới đang mắc bệnh béo phì, tương đương cứ 8 người thì có 1 người béo phì.