Một khoảnh khắc thân tình giữa Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi (áo trắng) và cựu tổng thống Maldives Mohamed Nasheed - người đang giữ ghế cố vấn cho chính quyền tân tổng thống Ibrahim Mohamed Solih - hôm 17-11. Ông Modi đã đích thân tới dự lễ nhậm chức của ông Solih tại thủ đô Malé của Maldives - Ảnh: AFP

Tờ này dẫn các nguồn tin trong Chính phủ Ấn Độ cho biết New Delhi sẽ cho đảo quốc Maldives vay 1 tỉ USD để trả khoản nợ hơn 3 tỉ USD từ Bắc Kinh nếu chịu đáp ứng được điều kiện cắt quan hệ hoặc tránh xa Trung Quốc.

Số tiền này sẽ được cung cấp dưới hình thức vay lãi suất thấp. Đổi lại, Maldives cần thể hiện thái độ biết hợp tác trước các đề nghị của Ấn Độ nhằm tăng cường quan hệ an ninh song phương, bao gồm cả việc triển khai thường trực binh sĩ Ấn Độ tại Maldives.

Nguồn tin ẩn danh của báo Nikkei cho biết hai nước dự kiến sẽ công bố chi tiết về khoản vay trước chuyến thăm Ấn Độ vào tháng 12 của ông Ibrahim Mohamed Solih - người vừa nhậm chức tổng thống Maldives hôm 17-11.

Quá trình đàm phán hiện diễn ra khá suôn sẻ. Sau cuộc gặp tại New Delhi với người đồng cấp Ấn Độ, Ngoại trưởng Maldives Abdulla Shahid đã hết lời ca ngợi mối quan hệ giữa hai nước, nhấn mạnh Ấn Độ là đối tác chiến lược đã được thử thách qua thời gian.

Ông Shahid tuyên bố chính sách đối ngoại "Ấn Độ trước tiên" đã trở lại và Maldives sẽ luôn luôn thận trọng với những vấn đề về an ninh, chiến lược có thể khiến New Delhi lo ngại. 

Dưới thời tổng thống Abdulla Yameen, Maldives vay rất nhiều tiền của Trung Quốc để xây cầu và nhà ở. Do có vị trí chiến lược nằm trên tuyến vận tải biển đến Trung Đông và sát sườn Ấn Độ, Maldives được Trung Quốc bảo lãnh nhiều khoản vay lớn.

Tuy nhiên, ngay sau khi chính quyền có xu hướng thân Ấn Độ của ông Solih được dựng lên, Bắc Kinh đã cho thấy thái độ khác với đảo quốc này. 

Theo mô tả của các tờ báo phương Tây, trong cuộc gặp với tổng thống tân cử Solih ngày 6-10, tức chỉ vài ngày sau khi ông này tuyên bố giành chiến thắng vang dội trong cuộc bầu cử, đại sứ Trung Quốc tại Maldives - ông Zhang Lizhong, đã đích thân gặp và "trao" giấy nợ cho ông Solih.

Đến lúc này chính quyền của ông Solih mới tá hỏa với số nợ khổng lồ mà người tiền nhiệm để lại. Đó là trên mặt "giấy nợ", còn theo các quan chức Maldives, tân chính quyền thật sự không biết họ nợ bao nhiêu bởi nhiều thỏa thuận được tiến hành trong bí mật. Thậm chí có tin đồn ở Maldives nói rằng đảo quốc này đã giao một số hòn đảo cho Bắc Kinh tùy nghi sử dụng.

Cầu Sinamale xây từ tiền vay của Trung Quốc tại thủ đô Malé của Maldives - Ảnh: REUTERS

Thỏa thuận 1.000 trang, đọc và thông qua trong 10 phút

Tuy nhiên, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã phủ nhận các thông tin, cho rằng Maldives chỉ nợ Bắc Kinh khoảng 1,5 tỉ USD.

Với một quốc gia có GDP dựa trên sức mua tương đương ước tính khoảng trên 7 tỉ USD, 1,5 tỉ USD thật sự là một con số không nhỏ. 

Bộ trưởng Tài chính Maldives Ibrahim Ameer tin rằng một số dự án vay Trung Quốc đã bị đội giá lên gấp nhiều lần nhưng không có cách nào để đàm phán lại chúng.

"Cựu tổng thống Yameen cố tỏ ra ta đây có thể chơi với cả Ấn Độ và Trung Quốc, giật dây để đẩy hai nước vào thế đối đầu nhau nhưng ông ta đã thất bại thê thảm. Tân chính phủ sẽ thực hiện chính sách Ấn Độ trước tiên nhưng sẵn lòng bắt tay với tất cả các nước khác" - tờ Times of India dẫn lời Ngoại trưởng Maldives Shahid tuyên bố ngày 28-11 tại New Delhi.

Về kế hoạch rút khỏi thỏa thuận thương mại tự do với Trung Quốc, ông Shahid cho biết Maldives sẽ cân nhắc toàn diện trước khi đưa ra quyết định. 

"Cái thỏa thuận này lúc trước được quốc hội thông qua. Một ủy ban của quốc hội xem xét, đọc 1.000 trang rồi biểu quyết thông qua trong vòng 10 phút. Chúng tôi phản đối nhưng còn chưa kịp coi qua nó như thế nào nữa" - ông Shahid tâm sự.

Sau Ấn Độ, ngoại trưởng Maldives cho biết có kế hoạch đi đến Nhật Bản, Liên minh châu Âu, Saudi Arabia, Trung Quốc và Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất để thiết lập quan hệ, tìm kiếm viện trợ.

Giới phân tích cảnh báo không có bữa trưa nào là miễn phí và nếu tân chính phủ của Maldives không khéo léo, cứ kiểu "xoay nợ đầu này đắp đầu kia", người cuối cùng lãnh hậu quả sẽ là thế hệ tương lai của Maldives chứ không phải những người đang chèo lái đất nước này.