Dâu tại một vườn cây ăn quả ở Lái Thiêu - Ảnh: Cao Cát

Miền Tây vào mùa dâu chín rộ. Những quả dâu trái tròn (gọi là dâu bòn bon), hay trái dài, có màu da nên có lẽ từ đó có tên là dâu da. Rồi giống mới dâu xanh. Tất cả đều mang hương vị chua chua ngọt ngọt.

Dâu da là đặc sản của mưa miền Tây. Hễ có mưa xuống là trái bắt đầu ngọt dần. Mà không ngọt cũng không được. Người miền Tây giờ trồng cây trái kỹ lắm. Phải giống ngọt dễ ăn, trái tới mùa xum xuê, no tròn, vỏ mỏng, hột nhỏ để dễ thu hút thực khách.

Nhưng vài năm gần đây cũng không mặn mà lắm với cây dâu, lý do bán giá thấp quá. Có khi không đủ công hái. Hôm trước, cô bạn đi Vũng Tàu xách về chùm dâu da xanh tròn ủm, ngọt dịu mà giá chỉ có 15.000 đồng/kg. Cô nói rẻ mà buồn, vì mình được ăn rẻ nhưng thương người trồng quá.

Tháng 6, anh bạn về quê rồi đưa hình lên Facebook. Quê anh ở Cái Mơn, Bến Tre - vùng hoa trái thơm ngon có tiếng. Vườn nhà có mấy cây dâu già, trái nửa vàng nửa xanh, to tròn, căng mọng. Ngọt ngon như thế nhưng bị bỏ chín rụng đầy cây, rơi đầy đất. Vì giá rẻ quá, mắc công hái.

Anh hơi lo lắng, cái lo của người đã chớm già: “Mấy cây dâu lão ấy vốn có từ thời ông bà. Giờ không ai thèm nên sau này chắc sẽ mai một. Coi như mất thêm một giống cây quý, chính cống Việt Nam”.

Dâu Lái Thiêu - Ảnh: Cao Cát

Đi siêu thị, tới quầy hoa quả tươi, thấy dâu da nằm cạnh chôm chôm, đồng giá 15.000 đồng/kg. Dĩ nhiên người mua chọn chôm chôm nhiều hơn dâu. Vì chôm chôm ăn ngon hơn và lợi hơn.

Hôm nay đi ngang con đường lớn, thấy xe tải đậu bên hè, treo bảng vải thiều 15.000 - 18.000 1/2 kg. Mận hậu tím đỏ cũng xuống giá 10.000 - 12.000 đồng/1/2 kg. Bơ sáp dẻo không thuốc 20.000 - 30.000 đồng/kg. Rồi mây thái, rồi ổi giòn, ổi ruột đỏ... 

Quá nhiều hoa trái mùa hè, trong khi dâu chỉ là món ăn chơi, đúng với nghĩa ăn chơi cho vui cái miệng mà thôi. Nên rẻ.

Lại nhớ về một thời niên thiếu, nghe ba mẹ kể về một vùng trái cây trù phú ven đô - như Búng, Lái Thiêu. Cũng là mùa thi xong, nghỉ hè, nam thanh nữ tú rủ nhau đi chơi Tết Đoan Ngọ, vào vườn ăn một “bụng” trái cây.

Vùng trái cây vẫn còn đó. Nhưng giờ thì trái cây ra ngõ đã gặp, gặp trên các xe di động, ngoài chợ... và cả trên Facebook. Chỉ cần nhấn bàn phím, lát sau đã có người mang tới tận nhà, vậy nên cũng lười đi xa?

Dâu Vũng Tàu - Ảnh: Thi Tho

Một giống dâu xưa ở Cái Mơn, Bến Tre - Ảnh: Trung Nguyễn

Dâu xanh đang bày bán tại thành phố - Ảnh: Trân Duy