Mát và lành củ sắn dây luộc - Ảnh: Iris Trương

Những ngày tháng 3, tháng 4 ở Bắc bộ, thời tiết chuyển mùa ẩm ương, lúc nóng lúc lạnh làm người ta đêm ngủ chập chờn không tròn giấc, còn ngày lúc nào cũng cảm thấy uể oải, bức bí. Bởi thế nhiều khi chẳng muốn ăn uống gì cả, cao lương mỹ vị nghĩ tới đã thấy mệt cả người.

Thật may cho các bà các chị ham quà vặt khi ấy, bởi đã có một món ăn đơn giản mà lại rất mát và lành giúp giảm cái mệt mỏi, bức bí ấy. Đó là món sắn dây luộc. Sắn dây luộc là món ăn khoái khẩu của nhiều người Hà Nội, nhất là của chị em phụ nữ, của dân văn phòng trong những ngày này.

Sắn dây được trồng bằng thân cây sau khi thu hoạch xong củ của vụ trước. Đây là một loại cây rất dễ trồng và thường được trồng vào cuối xuân, đầu hè. Từ tháng 1 tới tháng 3 năm sau là bắt đầu mùa thu hoạch.

Khi những chiếc lá màu xanh bắt đầu ngả sang vàng, xuất hiện nhiều đốm trắng hoặc bị rỗ lốm đốm là có thể thu hoạch được. Củ sắn dây sau khi thu hoạch về chủ yếu dùng để chế biến lấy tinh bột. Bột sắn dây ướp hương hoa bưởi là một thức uống giải nhiệt rất mát và bổ vào mùa hè. Nhưng củ sắn dây tươi luộc cũng là một món ăn vặt được rất nhiều người yêu thích.

Phố phường Hà Nội những ngày này không khó để gặp những gánh hàng rong bán khoai, mã thầy và củ sắn dây luộc. Bình thường các chị, các bà bán khoai luộc, sắn (khoai mì) luộc và các thức theo mùa khác. Và đến mùa thu hoạch sắn dây thì bán cả củ sắn dây luộc để phục vụ người dân thủ đô.

Củ sắn dây luộc ăn thì ngon và nhiều người “ghiền”, nhưng ít các bà các chị tự mua về nhà luộc. Khi muốn ăn, thì mua một, hai khúc đã luộc sẵn của cô hàng rong qua đường là tiện nhất. Vì một củ sắn dây thường rất lớn, luộc ra mà không ăn hết để lâu dễ bị hỏng.

Mà lại không thể chia nhỏ luộc ăn dần vì như thế củ sắn dây sẽ mất tươi, mất ngọt. Không những vậy, do có kích thước lớn, lại rất cứng, chắc nên luộc sắn dây thường rất mất thời gian.

Hỏi chị hàng rong mới biết các chị thường phải luộc cả một nồi to như nồi bánh chưng ngày tết thì sắn dây mới nhanh chín. Ấy vậy mà cũng phải đun rền lửa chừng hơn 2 giờ sắn mới chín nhừ. Nếu tự luộc ở nhà chắc phải mất hơn 3 giờ, vì đun ít, nhiệt trong nồi thấp nên sắn lâu chín hơn.

Sắn dây luộc trên gánh hàng khoai ở phố mỗi tháng 3, tháng 4 về - Ảnh: Iris Trương

Luộc sắn dây chẳng có "bí kíp" gì đặc biệt. Chỉ cần chọn những củ sắn dây đã già, cứng để có nhiều tinh bột nhưng phải còn tươi thì ăn mới ngọt. 

Rửa sạch củ sắn dây, sau đó bỏ vào nồi cho xâm xấp nước mà luộc. Đun đều lửa tới khi nào xiên chiếc đũa vào củ sắn dây thấy mềm mềm, êm êm tay là được. Mà khi luộc cũng chẳng cần cho đường, cho hương liệu gì. Bởi củ sắn dây tươi đã sẵn vị ngọt và có hương thơm đặc trưng rồi.

Sắn dây thường phải ăn lúc nguội. Xắt củ sắn dây ra làm những khoanh nhỏ rồi bẻ thành miếng vừa ăn.

Nhai sắn dây hơi bã một chút vì củ sắn dây già có rất nhiều xơ. Nhưng càng nhai càng thấy ngon, cảm nhận tinh bột sắn tan ra rất mịn và mềm trong miệng. Đồng thời sắn dây luộc còn có vị ngọt thanh mát, rất dễ ăn. Kèm theo đó là hương thơm ngai ngái đặc trưng rất hấp dẫn.

Những người ghiền món này có thể ăn hoài không biết chán, vì tinh bột và vị ngọt thanh của sắn dây ăn rất “vào” mà không gây ngấy, gây ngán như các loại củ khác.

Ngày giao mùa trời lúc nóng lúc lạnh, ăn củ sắn dây luộc rất mát và tốt cho sức khỏe.