Sáng 18-8, siêu tài tử màn bạc người Pháp Alain Delon, một trong những ngôi sao hàng đầu của nền điện ảnh châu Âu và thế giới, qua đời ở tuổi 88.

Vẻ đẹp của Alain Delon ngay từ những phim đầu tiên đã vượt ra khỏi màn bạc, trở thành một thứ gọi là "chủ nghĩa Delon" (Delonisme): vẻ đẹp của ông hứa hẹn sự bất an, người ta vừa muốn tránh xa nhưng lại không thể thoát khỏi ông.

Câu chuyện về sự nghiệp của Alain Delon sẽ còn tốn chữ nghĩa tranh luận về việc một ngôi sao điện ảnh có thể quá đẹp đẽ không, như tên một bài báo gần đây về ông trên tờ New Yorker.

"Một loại màu xanh mới"

Alain Delon nằm trong số những diễn viên có vẻ đẹp đã cho thấy vẻ đẹp dù chỉ là bề ngoài nhưng bằng ngôn ngữ điện ảnh có thể khơi dậy cảm xúc sâu sắc bên trong.

Nhà quay phim William H. Daniels, người đã quay tới 21 phim có minh tinh Greta Garbo đóng vai chính, đã thú nhận rằng điều ông buồn nhất sự nghiệp là chưa bao giờ quay được phim màu của bà, do thập niên 1930 phim màu rất tốn kém, trước khi Greta Garbo giã từ điện ảnh một cách đột ngột năm 1941 và không bao giờ tái xuất hiện trước công chúng.

Đôi mắt xanh huyền thoại với ánh nhìn u uẩn như khói của Greta Garbo vĩnh viễn là nỗi nuối tiếc của các nhà làm phim khi chưa đưa lên màn ảnh phim màu.

Alain Delon, may mắn hơn, đã chinh phục nhân loại bằng đôi mắt xanh phiêu diêu từ vai chính đầu tiên trong bộ phim màu Purple Noon (1960), chuyển thể từ tiểu thuyết Talented Mr. Ripley của Patricia Highsmith.

Nhà báo Anthony Lane của New Yorker gọi đó là "một loại màu xanh mới".

Màu xanh mới cũng chính là vẻ đẹp huê tình kiểu Pháp song có chút hoang dã hợp vị toàn cầu, thay cho những mỹ nam chải chuốt lịch lãm, đầu luôn mượt "bi-ăng-tin" vốn không xa lạ gì với nam thanh nữ tú Hà thành hay Sài Gòn thuở trước.

Bộ phim định nghĩa nên vẻ đẹp thiêu đốt màn ảnh, vẻ đẹp chính là sự cô đơn, tách biệt với đám đông, dễ dàng bị nhận diện.

Các nhà phê bình phim dẫn ra cảnh nhân vật Ripley của Delon đi qua chợ cá, quay bằng máy cầm tay: "Mọi người cứ liếc nhìn anh ấy, như thể đây là một bộ phim tài liệu. Chính con cá cũng nhìn trộm".

Điều khôi hài này thực ra cũng phản ánh một cảm thức của giới mộ điệu, nhất là người yêu phim ở Việt Nam, đã quen thuộc với những mệnh đề "tài mệnh tương đố", "hồng nhan đa truân", đẹp quá dễ sinh chuyện.

Chính bởi vậy mà các nhân vật của Alain Delon đa phần mang một số phận bất an, vượt qua nhiều thử thách khiến cho người xem ở một đất nước vào những năm tháng nghèo khó vì chiến tranh và bị cấm vận kinh tế say đắm với Alain Delon dù ông đóng nhân vật nào, từ chàng sĩ quan Franz trong mối tình bi kịch với nữ bá tước do Romy Schneider đóng trong phim Christine (1958) cho đến một vai phụ trong bộ phim hợp tác Liên Xô - Pháp - Thụy Sĩ Teheran 43 (1980).

Bộ phim sau vốn không thực sự thành công cho lắm, ở Pháp bán chưa được 100.000 vé, nhưng quan trọng gì, có Alain Delon là người Việt sẽ dán mắt lên chiếc ti vi đen trắng thôi!

Nổi loạn ở Đông Dương, vật lộn hậu chiến

Là một đứa trẻ ngỗ nghịch, thời niên thiếu hay gây gổ, năm 1952 Alain Delon đi nghĩa vụ quân sự trong lực lượng hải quân ở tuổi 17, và sau khi bị bắt vì tội trộm khí tài, các cấp trên cho cậu lựa chọn: hoặc ra quân hoặc tiếp tục đi lính.

Alain Delon sang Đông Dương trong thời gian chiến dịch Điện Biên Phủ và sau đó đóng quân ở Sài Gòn.

Anh chàng có vẻ đẹp nữ tính này lại phạm tội lấy xe nhà binh đi chơi, chiếc xe bị lao xuống suối. Kết cục, chàng lại bị tống giam và đón sinh nhật 20 tuổi trong xà lim.

Từ giã quân nghiệp năm 1956, Alain Delon đến Paris với mối oán hận bố mẹ vì để mình đi lính, chàng trai làm đủ thứ nghề, từ bốc dỡ hàng đến bồi bàn, giao lưu với đủ hạng người trong thế giới ngầm.

Nhưng rồi hình thể đẹp và khuôn mặt thiên thần đã mau chóng dẫn Delon tới những mối quan hệ của giới phim ảnh Pháp và Ý - những nước đang trong thời hoàng kim của điện ảnh Làn sóng mới và Tân hiện thực.

Trải qua nhiều cuộc tình chóng vánh, mối quan hệ với Remy Schneider cũng cùng lúc đưa Alain Delon lên hàng ngôi sao để rồi có mặt trong phim của những đạo diễn lớn nhất châu Âu: Luchino Visconti, Michelangelo Antonioni, René Clément, sau đó là Hollywood và đóng cùng rất nhiều nữ minh tinh đẹp nhất đương thời.

Song người xem lại ấn tượng hơn cả là những vai diễn cặp cùng các nam diễn viên cự phách trong những phim hình sự hay vụ án, tạo ra sự tương phản giữa gương mặt thiên thần của Delon với sự gồ ghề của Jean-Paul Belmondo, Jean Gabin hay lịch lãm kiểu cổ điển của Yves Montand.

"Thần Apollo" hiện đại

Trải qua sự nghiệp khoảng 90 bộ phim trong nửa thế kỷ, Alain Delon nhận được nhiều sự vinh danh toàn cầu, tạo nên sự hâm mộ đến độ từng được xem như hiện thân vẻ đẹp của thần Apollo.

Với người Việt, "đẹp trai như Alain Delon" đã thành câu cửa miệng thay hẳn câu "đẹp trai lai Pháp" trước đó.

Vẻ đẹp của Alain Delon lại đi cùng sự nghiệp khá bền bỉ trong nhiều bộ phim để lại dấu ấn trong dòng chảy điện ảnh thế giới, không quá khu biệt rằng đó là phim Pháp, Mỹ hay một quốc tịch châu Âu, khiến người xem Việt Nam những năm tháng ít cơ hội giao lưu bên ngoài cảm thấy thông qua số phận thăng trầm của những nhân vật ấy, mình được kết nối với tính hiện đại.

Từ lúc "đốt cháy" bầu trời điện ảnh với màu xanh mới từ đôi mắt nửa thế kỷ trước, với người yêu điện ảnh Việt Nam, Alain Delon vẫn là ký ức mang tính hiện đại.

Những vai diễn bất hủ của Alain Delon, người đàn ông từng đẹp nhất thế giới

Tin tức Alain Delon qua đời để lại nhiều tiếc nuối trong lòng khán giả và giới mộ điệu, bởi sức ảnh hưởng mạnh mẽ và những đóng góp to lớn của ông cho điện ảnh thế giới.