Thu Minh bị Sở VH-TT&DL TP.HCM phạt 3,5 triệu đồng vì ăn mặc phản cảm trong chương trình Ngàn sao hội tụ diễn ra ngày 20-4. Cùng thời điểm, màn hút thuốc của Thanh Hằng tại Elle Show xuân hè 2012 cũng bị thanh tra sở phạt mức 3,5 triệu đồng (mức phạt dành cho đơn vị tổ chức). Kể lại một số án phạt liên quan yếu tố phản cảm: tháng 2-2012, Thái Hà bị phạt 5 triệu đồng vì để lộ ngực; tháng 9-2011, Công ty Thương mại và dịch vụ quảng cáo quốc tế Jita cũng bị phạt 3,5 triệu đồng vì sự cố Minh Hằng mặc quần phản cảm trong chương trình Đêm mỹ nhân; tháng 10-2010, người mẫu Hà Anh và Bebe Phạm cùng đơn vị tổ chức chương trình Diamond night bị phạt vì “lộ hàng” với tổng số tiền 11 triệu đồng.

Đó là những mức phạt mà mọi người đều bảo nhẹ hều và phản tác dụng. Có nên hiểu chuyện này theo kiểu tương tự câu chuyện cười về thằng bé chọn tiền nói trên. Rằng phạt như thế là để các cô thấy mức phạt chẳng nhằm nhò gì, cứ thế tái phạm, những cô khác cũng cứ tha hồ bắt chước... Và nhờ thế mà... tha hồ thu tiền phạt. Phạt nặng quá ai dám tái phạm, ai dám làm theo...

Dĩ nhiên, cắc cớ hiểu vậy thôi chứ làm sao chấp nhận được kiểu hiểu như thế. Nhưng chuyện còn khó chấp nhận hơn là tại sao lại có những kiểu phạt như gãi ngứa thế, tác dụng răn đe ở đâu với kiểu phạt ấy?

2. Lại phải kể tiếp chuyện một thằng bé khác. Nó bị ba mẹ phạt quỳ gối nửa tiếng vì không chịu làm bài. Em trai nó sau đó cũng vì không chịu làm bài nên bị phạt quỳ gối một tiếng. Thằng em mếu máo phân bì là vì sao cũng một lỗi ấy mà nó lại bị phạt nặng hơn. Ba mẹ nó trả lời: vì đã thấy lỗi của người khác mà không biết tránh nên bị phạt gấp đôi.

Hay trong lĩnh vực bóng đá, một cầu thủ có hành vi phi thể thao trên sân sẽ bị thẻ đỏ hoặc thẻ vàng vì quy định trên sân là như thế (muốn phạt hơn cũng không được). Nhưng sau đó sẽ có cấp cao hơn, ví dụ như ban tổ chức giải, ra những án phạt khác, và nếu là hành vi này từng có ai đó vi phạm trước đó, án phạt dĩ nhiên sẽ nặng hơn.

Trong việc phạt ca sĩ Thu Minh nói trên, trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Võ Trọng Nam - phó giám đốc Sở VH-TT&DL TP.HCM - cho biết do đây là lần đầu tiên ca sĩ Thu Minh vi phạm về trang phục khi đang biểu diễn trong phạm vi TP.HCM (thuộc quyền quản lý của sở) nên xử phạt ở mức đầu tiên là 3,5 triệu đồng. Cơ quan chức năng khi xử Thu Minh như thế có nghĩ đến những trường hợp vi phạm của Thái Hà, Hà Anh, Bebe Phạm, Minh Hằng... để thấy rằng người vi phạm thì có thể lần đầu, nhưng sự việc thì hoàn toàn không phải lần đầu? Nếu vẫn còn kiểu tư duy vi phạm lần đầu theo kiểu người A vi phạm lần đầu chứ không phải sự việc A từng xảy ra nay lặp lại, ắt sẽ còn những X, Y, Z vi phạm (vì lần đầu cũng chỉ 3,5 triệu đồng).

Và nếu thẩm quyền của Sở VH-TT&DL TP.HCM chỉ như thế thì còn vai trò của cấp cao hơn trong vấn đề này ở đâu?

Ngoài ra, nếu mức phạt nhẹ hều là vì theo quy định là thế thì từ trước đến nay, với bấy nhiêu thời gian, với bấy nhiêu vụ việc, các cơ quan chức năng vẫn chưa có những điều chỉnh, bổ sung để án phạt thật sự đúng với mức độ vi phạm. Sự điều chỉnh, bổ sung ấy hẳn nhiên không chỉ là nâng mức tiền phạt mà còn là biện pháp chế tài khác như tạm dừng biểu diễn... Ông Phạm Đình Thắng - cục phó Cục Nghệ thuật biểu diễn - cũng đã nói trước thềm hội thảo “Nâng cao tính thẩm mỹ trong nghệ thuật biểu diễn” diễn ra vào tháng 12-2011 tại TP.HCM: “Với nhiều ca sĩ, thu nhập của họ mấy chục triệu đồng một buổi biểu diễn thì phạt vài triệu ăn thua gì”.

Nếu mọi chuyện cứ dừng lại ở mức “vi phạm lần đầu”, e là lại tiếp tục có những vi phạm, lại phạt, và lại là những mức phạt mà dư luận vẫn cho rằng: phạt nhẹ hều, phạt như gãi ngứa.