Với ngành ôtô, năm 2021 đáng quên, năm 2022 liệu có đáng nhớ?

Giới chuyên gia cho rằng, có khả năng "bóng ma" của năm cũ vẫn tiếp tục hiện diện, chẳng hạn tình trạng thiếu chip dẫn đến giảm hàng tồn kho và đẩy giá xe lên cao. Nhưng những người mua xe điện sẽ có nhiều lựa chọn hơn. Theo hai trang NBC và Driving, đây là những kịch bản dành cho thị trường ôtô năm 2022.

Tình trạng thiếu chip, khan xe tiếp diễn

Khi COVID-19 bùng phát, các nhà sản xuất ôtô quyết định cắt giảm sản lượng và đơn đặt hàng phụ tùng. Nhưng khi doanh số bán xe tăng trở lại, không còn đủ chất bán dẫn để đón làn sóng này. Thậm chí, họ còn phải cắt giảm sản lượng mạnh tay hơn nữa.

Theo AlixPartners, công ty tư vấn quản lý kinh doanh, ngành công nghiệp ôtô mất khoảng 210 tỉ USD doanh thu vào năm 2021. Các nhân vật hàng đầu trong ngành, bao gồm ông chủ Tesla Elon Musk và Ola Källenius, người đứng đầu Daimler (công ty mẹ của Mercedes-Benz), đã dự đoán rằng tình trạng thiếu chip còn có thể kéo dài đến năm 2023.

Sản lượng chip còn rất lâu mới trở lại bình thường, dự báo tình trạng khan xe tiếp tục trong năm 2022 - Ảnh: Wired

Giá xe mới cao hơn

Các nhà sản xuất ôtô đã giảm sản xuất khoảng 8 triệu xe so với kế hoạch. Nhà phân tích Tyson Jominy của JD Power đánh giá: Ngay cả khi sản xuất phục hồi, các đại lý cũng chưa thể tích trữ hàng tồn kho dồi dào như trước. Cung giảm, giá xe sẽ tăng mạnh.

Phụ tùng khan hiếm, giá xe và tình trạng "bia kèm lạc" bị đẩy lên cao - Ảnh: Mcezone

Cuối năm 2021, một chiếc xe mới trung bình có giá 45.000 USD (hơn 1 tỉ đồng), tăng khoảng 8.000 USD so với tháng 12-2020. Nguyên nhân được cho là giá phụ tùng bị đẩy cao.

Mua xe trực tuyến trở thành bình thường

Khi COVID-19 bùng phát, nhiều khách hàng không thể đến showroom mua xe, nhiều hãng và đại lý quyết định bán xe qua Internet. Ngay cả khi hết giãn cách, ngày càng nhiều người có xu hướng mua xe trực tuyến, nhà bán lẻ lên lịch lái thử, giao xe mới đến nhà hoặc văn phòng của người mua. Trong khi đó, các showroom, gian trưng bày trở nên vắng tanh.

Nhiều hãng xe đang bắt đầu bán trực tuyến, chẳng hạn Hyundai, Jaguar Land Rover, BMW - Ảnh: Autocar

Thời của xe điện

Doanh số xe điện vẫn chỉ chiếm một phần nhỏ trong thị trường ôtô năm 2021. Nhưng ngày càng nhiều mẫu xe hot xuất hiện, nhu cầu với xe điện cũng đã tăng gấp đôi chỉ trong nửa đầu năm 2021.

Xe điện đang đi lên - Ảnh: Electrek

CEO General Motors đánh giá năm 2022 có thể là "điểm bùng nổ" của thị trường xe điện. Các nhà phân tích dự đoán số lượng các mẫu xe điện tầm xa sẽ tăng gấp 4 lần trong năm nay.

Lực cản chính sách

Tháng 12-2021, Nhà Trắng đã công bố các tiêu chuẩn tiết kiệm nhiên liệu khắt khe nhất, nhằm đạt được mục tiêu xe điện chiếm tới 50% doanh số bán hàng của Mỹ vào năm 2030.

Châu Âu là nơi mạnh tay thúc đẩy xe điện nhất với hàng loạt ưu đãi như trợ giá, sạc điện miễn phí, giảm thuế và nhiều lựa chọn khác cho người tiêu dùng.

Xe điện đang được khuyến khích phát triển, song nhiều nơi đang đi khá chậm - Ảnh: ET Auto

Nhưng chính sách khuyến khích xe điện không đồng đều. Chẳng hạn như ở Việt Nam, chính sách khuyến khích phát triển xe điện hầu như chưa có, chủ yếu nằm ở thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt thấp hơn xe xăng dầu (15% so với 35-50%), nhưng mức này vẫn bị đánh giá là chưa đủ hấp dẫn. Bằng chứng là chưa đủ để đưa giá xe điện về mức hấp dẫn người tiêu dùng.

Theo VAMA, giá xe điện (chỉ tính chi phí sản xuất thuần) năm 2020 cao hơn khoảng 45% so với xe động cơ đốt trong. Tới năm 2030, giá xe điện có giảm song vẫn cao hơn 9-10% xe chạy xăng dầu.

Xe tự lái bị đình trệ

Các nhà sản xuất ôtô từng hứa hẹn sẽ có một phương tiện tự lái hoàn toàn vào năm 2020. Nhưng phải đến năm 2022 mới chứng kiến một số đột phá: GM và Mercedes-Benz chuẩn bị triển khai xe tự lái cấp độ 3 đầu tiên trong ngành, Waymo và Cruise tập trung vào xe công nghệ và vận chuyển hàng hóa.

Autopilot của Tesla đang bị điều tra về tính an toàn - Ảnh: Time

Tuy nhiên, những cuộc điều tra về tính an toàn liên quan đến Autopilot của Tesla sẽ là lời cảnh báo thách thức với xe tự lái là lớn như thế nào.

Các startup sẽ làm rung chuyển ngành công nghiệp ôtô

Ngành công nghiệp ôtô gần như là một thế giới khép kín, nhưng Tesla đã "bẻ khóa", và giờ các startup khác muốn là một phần trong đó.

Hãng xe điện vô danh Rivian vượt mặt cả những ông lớn như Ford về giá trị thị trường - Ảnh: CNBC

Nhiều startup đã có địa vị nhất định, như Rivian hiện có giá trị vốn hóa thị trường hơn 90 tỉ USD, nhiều hơn cả Ford hay General Motors. Nhưng một số, như Byton, Lordstown Motors và Faraday Future, lại đang gặp khó khăn và có thể bị gạt sang một bên vào năm 2022.

Xe Trung Quốc rải đi khắp nơi

Trung Quốc là thị trường ôtô lớn nhất thế giới, nhưng các nhà sản xuất trong nước như Geely và Great Wall muốn vươn ra ngoài biên giới. Những nỗ lực "Mỹ tiến" đã bị trì hoãn do chiến tranh thương mại từ thời chính quyền Donald Trump, song xe Trung Quốc lại đang hiện diện mạnh mẽ ở nhiều nơi khác, chẳng hạn như Đông Nam Á. Trong top 10 xe điện toàn cầu xét theo doanh số, xe Trung Quốc đã chiếm tới 6 vị trí.

Xe điện Ora Cat của Great Wall được Driving đánh giá là chiếc xe mang thương hiệu Trung Quốc đầu tiên thực sự tạo ra ảnh hưởng tại thị trường Anh - Ảnh: Driving

Loạt ôtô mới đáng chú ý sẽ ra mắt Việt Nam năm 2022: Nhiều xe gầm cao nổi bật

Sau năm 2021 nhiều biến động, thị trường ôtô Việt Nam năm 2022 sẽ đón nhận nhiều mẫu xe đáng chú ý, từ sedan cho đến SUV.