Người dân và doanh nghiệp đến Cục Thuế TP. HCM hỏi thủ tục quyết toán thuế - Ảnh: Tiến Long

Báo cáo PCI 2015 chỉ ra các xu hướng đáng quan ngại như có đến 11% doanh nghiệp được khảo sát cho biết chi hơn 10% doanh thu cho các khoản chi phí không chính thức, 65% doanh nghiệp cho biết tình trạng nhũng nhiễu khi giải quyết thủ tục cho doanh nghiệp là phổ biến.

Cũng theo báo cáo này, 39% cho rằng các tỉnh thành ưu ái cho các tổng công ty, tập đoàn nhà nước, 49% cho rằng các tỉnh thành ưu tiên thu hút đầu tư nước hơn là phát triển khu vực tư nhân trong nước, và 56% cho rằng ưu đãi các công ty lớn là trở ngại cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

Tuy nhiên, khảo sát PCI 2015 cũng chỉ ra các xu hướng tích cực. Chẳng hạn, thời gian đăng ký doanh nghiệp trong năm 2015 là 8 ngày, giảm 2 ngày so với cùng kỳ năm 2014 (10 ngày), sửa đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp năm 2015 mất 5 ngày, giảm hai ngày so với cùng kỳ năm trước.

Ngoài ra, trong năm 2015, có đến 72% doanh nghiệp truy cập các website của các tỉnh thành để tìm hiểu thông tin về quy hoạch và văn bản pháp luật.

Ông Đậu Anh Tuấn, trưởng ban Pháp chế VCCI, cho rằng đây là một tỉ lệ rất tốt và việc các tỉnh thành công bố thông tin về môi trường kinh doanh, đầu tư sẽ góp phần tăng cường tính minh bạch.

51% doanh nghiệp cho biết thủ tục giấy tờ đã đơn giản hơn, 61% doanh nghiệp không phải đi lại nhiều lần để lấy con dấu và chữ ký, 67% doanh nghiệp cho biết cán bộ nhà nước làm việc hiệu quả và 59% cho biết cán bộ nhà nước thân thiện và nhiệt tình.  

Ngoài ra, PCI 2015 đề cấp đến môi trường kinh doanh Việt Nam qua lăng kính các doanh nghiệp nhỏ và vừa. 97,6% doanh nghiệp đang hoạt động tại Việt Nam là các DNNVV, theo Sách trắng Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam (DNNVV) năm 2014 do Bộ Kế hoạch và Đầu tư công bố.

Trong số 8.335 doanh nghiệp dân doanh trong nước tham gia điều tra PCI 2015, có tới 97,3% doanh nghiệp là các DNNVV.

Điều tra PCI 2015 cho thấy để tiếp cận nguồn lực hỗ trợ từ nhà nước, 65% DNNVV thường xuyên chi trả chi phí không chính thức và 75% DNNVV cần tới mối quan hệ để tiếp cận thông tin.

Cũng liên quan đến tiếp cận nguồn lực hỗ trợ từ nhà nước, chỉ 51-56% DNNVV cho biết có thông tin về chính sách ưu đãi và 20 - 30% DNNVV nói có sử dụng dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp.

Theo báo cáo, phần lớn các DNNVV quẩn quanh ở thị trường nội địa. Cụ thể 97% doanh nghiệp siêu nhỏ, 96% doanh nghiệp nhỏ và 81% doanh vừa gắn với thị trường nội địa.

Nhiều DNNVV thông báo kết quả kinh doanh ảm đạm. Trong đó, 32% doanh nghiệp siêu nhỏ, 17% doanh nghiệp nhỏ, và 16% doanh nghiệp vừa thông báo kết quả kinh doanh thua lỗ.