Theo Đài CNN ngày 5-3, Hội đồng Bảo vệ hệ thống nhân sự liên bang (MSPB) đã ra lệnh tạm thời phục chức cho gần 6.000 nhân viên thử việc bị sa thải tại Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA).

Đây được xem là đòn giáng mạnh nhất cho tới nay vào kế hoạch cắt giảm nhân sự liên bang của Ban Hiệu suất chính phủ (DOGE), với tỉ phú Elon Musk làm "gương mặt đại diện" hay cố vấn.

Quyết định này được xem là dấu hiệu quan trọng cho thấy các đợt sa thải hàng loạt có thể đã vi phạm luật liên bang và nhiều khả năng bị đảo ngược hoàn toàn trong tương lai. Do đó, MSPB hoàn toàn có thể lật ngược các chỉ thị sa thải nhân sự tại nhiều cơ quan liên bang của chính quyền ông Trump.

Phục chức cho gần 6.000 nhân viên

Các nhân viên bị ảnh hưởng chủ yếu là những người có thời gian làm việc dưới một năm tại USDA và đã bị mất việc kể từ ngày 13-2.

Lý do được chính quyền ông Trump lý giải cho quyết định sa thải nhóm đối tượng này là vì họ không phù hợp để tiếp tục làm việc vì "lợi ích công cộng", nhưng lại không đưa ra bằng chứng cụ thể nào về hiệu suất làm việc kém hay vi phạm kỷ luật.

Một cuộc điều tra của công tố viên đặc biệt cho thấy các đợt sa thải có dấu hiệu vi phạm luật nhân sự liên bang.

Ngày 26-2, Hội đồng MSPB đã ra phán quyết ủng hộ nhân viên bị sa thải, yêu cầu chính quyền khôi phục tạm thời toàn bộ chức vụ cho những người bị ảnh hưởng trong vòng 45 ngày. Trong thời gian này, các nhân viên bị ảnh hưởng sẽ tiếp tục công tác tại vị trí cũ.

Quyết định này sẽ tạo điều kiện để công tố viên tiếp tục điều tra, trong khi MSPB xem xét các khía cạnh pháp lý để đưa ra kết luận cuối cùng về tính hợp pháp của các đợt sa thải.

Theo tài liệu của Hội đồng Bảo vệ hệ thống nhân sự liên bang, ít nhất 5.950 nhân viên thử việc tại Bộ Nông nghiệp Mỹ đã bị sa thải chỉ trong vòng hai tuần. USDA hiện có 5 ngày để báo cáo việc thực hiện lệnh khôi phục nhân sự, nhưng đến nay cơ quan này vẫn chưa đưa ra phản hồi chính thức.

Dù đây chưa phải chiến thắng vĩnh viễn đối với những nhân viên muốn giữ lại công việc, nhưng nếu Hội đồng Bảo vệ hệ thống nhân sự liên bang xác định rằng các lý do sa thải - vốn dựa trên cáo buộc về hiệu suất làm việc kém - là trái luật, lệnh khôi phục có thể trở thành lâu dài.

"Trong hầu hết các trường hợp, nhân viên thử việc chỉ có thể bị sa thải nếu có bằng chứng cụ thể về hiệu suất làm việc kém hoặc hành vi sai trái. Quy trình sa thải hàng loạt như vậy dường như không tuân thủ đúng các quy định hiện hành", công tố viên đặc biệt Hampton Dellinger, người đang điều tra tính hợp pháp của các vụ sa thải, khẳng định vào đầu tuần này.

Hội đồng Bảo vệ hệ thống nhân sự liên bang Mỹ phản công

Người đưa ra phán quyết phục chức trên là bà Cathy Harris - chủ tịch Hội đồng Bảo vệ hệ thống nhân sự liên bang. Ngay khi vừa nhậm chức, bà đã bị ông Trump tìm cách sa thải, dù nhiệm kỳ của bà dự kiến sẽ kéo dài đến năm 2028.

Bà Harris đã khởi kiện và được tòa án liên bang kết luận việc sa thải bà là trái pháp luật vào hôm 4-3. Chỉ một ngày sau đó, nữ chủ tịch Hội đồng Bảo vệ hệ thống nhân sự liên bang đã "tấn công" trở lại chính sách tinh giản bộ máy nhân sự liên bang của chính quyền ông Trump.

Lệnh tạm thời phục chức cho gần 6.000 nhân viên của Hội đồng Bảo vệ hệ thống nhân sự liên bang đã đánh dấu thành công đầu tiên trong việc thách thức các đợt sa thải hàng loạt của DOGE và Nhà Trắng, dù chỉ ở giai đoạn đầu, CNN nhận định. 

Trước đó chính quyền tổng thống Mỹ đã thực hiện những động thái tương tự tại nhiều cơ quan liên bang khác, gây ra làn sóng khiếu nại tại các tòa án và Hội đồng Bảo vệ hệ thống nhân sự liên bang.

Thời gian qua MSPB đã phục chức tạm thời cho một nhóm sáu nhân viên thử việc ở các cơ quan khác, nhưng đây là lần đầu tiên cơ quan này phục chức cho hàng nghìn người.

Trong tương lai nếu Hội đồng Bảo vệ hệ thống nhân sự liên bang tiếp tục ra các quyết định có lợi cho nhân viên, chính quyền ông Trump có thể sẽ gặp nhiều trở ngại hơn trong kế hoạch tái cấu trúc bộ máy chính phủ.

Chính quyền ông Trump rút lại lệnh sa thải nhân viên thử việc

Chính quyền ông Trump đã rút lại chỉ thị sa thải nhân viên sau phán quyết của tòa án, phản ánh tình trạng hỗn loạn khi cố thúc đẩy cắt giảm nhân sự liên bang.