Đó là đêm 22-8, kỷ niệm 40 năm thành lập Câu lạc bộ Ca Huế (1983 - 2023) và 10 năm thành lập Câu lạc bộ Ca Huế thính phòng (2013 - 2023). 

40 năm trước, vào ngày 20-8, trên một sân khấu nhỏ của ngôi nhà 47 Trần Hưng Đạo, TP Huế (bây giờ là nhà sách Phú Xuân), Câu lạc bộ Ca Huế thuộc Nhà văn hóa Huế chính thức ra đời. Một sự kiện làm nức lòng các nghệ nhân, nghệ sĩ ca Huế, đặc biệt các nghệ sĩ gạo cội, cũng như giới mộ điệu bộ môn nghệ thuật "đặc sản" của cố đô.

Nơi tụ hội tinh hoa ca Huế

Đó là những năm tháng nghèo khó, nhưng điều mà nghệ sĩ khát khao nhất vẫn là được biểu diễn. Vì vậy, Câu lạc bộ Ca Huế ra đời đã lần lượt quy tụ đầy đủ giới nghệ sĩ tài hoa ca Huế, các nghệ nhân gạo cội của âm nhạc cổ truyền. 

Và như lẽ tất nhiên, người tri âm, kẻ mộ điệu ca Huế cũng tự khắc tìm đến. Căn phòng nhỏ ở tầng hai "ngôi nhà văn hóa" 47 Trần Hưng Đạo lúc nào cũng đầy ắp tiếng đàn, tiếng hát say mê.

Ông Nguyễn Duy Hiền, lúc đó là giám đốc Nhà văn hóa Huế, nhắc lại tên những nghệ sĩ gạo cội có mặt từ buổi đầu năm ấy, mà người thưởng ngoạn hôm nay cần tưởng nhớ và tri ân. 

Đó là danh cầm Lê Văn Cần (đàn tỳ bà), Nguyễn Văn Tân (đàn nhị), Thái Hùng (đàn nguyệt), Châu Thới (đàn tranh), và các ca sĩ Minh Tâm, Thanh Tâm, Kim Thành, Quỳnh Hoa, Khánh Vân...

Tiếp đó là các nghệ nhân tên tuổi trong làng ca Huế cũng đến tham gia: Tôn Thất Toàn, Tôn Thất Dung, Trần Kích, Nguyễn Kế, Quang Hải, Phạm Văn Thiết, Vân Phi, Quế Trân, Minh Mẫn, Thanh Hương, Diệu Liên... 

Đặc biệt là sự tham gia của những "gia tộc ca Huế" mà điển hình là gia đình của vợ chồng nghệ sĩ Ngọc Yến - Kim Oanh, có trưởng nam là Nghệ sĩ nhân dân Ngọc Bình (sau này là giám đốc Nhà hát Nghệ thuật ca kịch Huế), con gái là Nghệ nhân ưu tú Kim Vàng. 

Con, dâu, rể, cháu, chắc của "gia tộc ca Huế" này vẫn đang tiếp nối ông bà để có mặt hằng tuần ở Câu lạc bộ Ca Huế thính phòng - "hậu thân" của CLB Ca Huế năm xưa - ra đời từ 10 năm trước, cũng vào ngày 20-8-2013.

Đêm tri ân, ngày tiếp nối

Cũng trong một căn phòng nhỏ ấm áp như năm xưa, nhưng sân khấu của Câu lạc bộ Ca Huế thính phòng bây giờ nằm trong ngôi biệt thự cổ số 25 Lê Lợi. 

Mười năm qua, thế hệ hậu duệ và học trò của lớp nghệ sĩ năm xưa vẫn tiếp tục "thính phòng" với người tri âm - những khán giả, du khách yêu ca Huế. Họ thật sự là những người sống chết với ca Huế.

Đêm thứ ba (22-8) theo lịch biểu diễn hằng tuần của Câu lạc bộ Ca Huế thính phòng đã trở thành đêm tri ân tiền bối và đêm dành cho người tri âm. 

Nhiều người của 40 năm trước đã đi xa, nhưng ai cũng cảm thấy như "hương hồn ca Huế" của họ đang trở về. 

Hầu hết những người đang sống chết với ca Huế hôm nay đều đã có mặt. Những khán giả tri âm vì mong muốn ca Huế phải sống lâu đã gửi tiền về góp sức nuôi dưỡng.

Phải có mặt trong đêm đó, bạn mới hiểu vì sao ca Huế khiến bao người say mê, mới thấu được các nghệ sĩ đã làm gì trong suốt 40 năm qua để nuôi dưỡng ca Huế. Mới nể phục cốt cách của người chơi ca Huế, khi họ quyết không bán vé hay thu tiền, suốt 40 năm qua. 

Nghệ sĩ chỉ biết ca Huế cho thật hay, ai ủng hộ thì tùy tâm, không làm phật lòng nhưng cũng không chiều theo đòi hỏi của khách hàng - thượng đế.

Nhà thơ Võ Quê là người đã đảm đương chủ nhiệm Câu lạc bộ Ca Huế trong suốt 40 năm qua. Đêm nay, ông sung sướng kể lại những điều mừng vui của 40 năm nuôi dưỡng Ca Huế. Mừng vì giới nghệ sĩ có tinh thần tự nguyện cao, đầy trách nhiệm công dân, cống hiến hết mình cho văn hóa - nghệ thuật xứ Huế.

Mừng vì khán giả ngày một biết đến Ca Huế nhiều hơn. Giới mộ điệu, người tri kỷ tri âm, du khách mọi miền đã nồng nhiệt góp sức nuôi dưỡng Ca Huế, để CLB Ca Huế thính phòng tiếp tục tồn tại.

Cũng chính CLB Ca Huế đã tiên phong sáng tạo ra một không gian diễn xướng mới: ca Huế trên đò sông Hương, vào tháng 1-1984. Đó là một sản phẩm du lịch độc đáo của du lịch Huế. Nhiều cư dân vạn đò đã đổi đời nhờ sản phẩm này.

Mừng vì các bài bản lớn trong hệ thống ca Huế đã được duy trì biểu diễn thính phòng. Nhờ vậy, ngón đàn của các nghệ nhân, giọng ca của các nghệ sĩ ngày càng thuần thục, bài bản ca Huế vẫn được bảo tồn. Mừng nữa, đó là đã xuất hiện một số soạn giả lời mới, cho ca Huế được sống cùng nhịp điệu và hơi thở của thời đại.

Đặc biệt, từ cái nôi nghệ thuật nhỏ bé này đã xuất hiện những mầm tươi non, kế thừa tinh hoa của các bậc ca Huế lão thành. Các em là hậu duệ, là học trò của các nghệ sĩ. Từ khi còn nhỏ theo cha mẹ, ông bà đến sân khấu Ca Huế thính phòng, đến lúc này các em đã có thể thay thế họ. Và điều tuyệt vời đó đã diễn ra trên sân khấu Ca Huế thính phòng đêm nay. Đêm tri ân, để mở ra ngày tiếp nối!

Diệu Hương góp thêm vốn quý vào ca Huế với 'Mười thương'

TTO - Là người đảm nhận mảng ca Huế cho nhà hát Đài Tiếng nói Việt Nam trong nhiều năm, đến nay, nghệ sĩ ưu tú Diệu Hương mới gửi đến công chúng một album có tên 'Ca Huế: Mười thương'.